اهم مشکلاتی که شهید مدرس بر آنها تأکید می‌کرد، همچنان باقی است
گروه سیاسی: رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اظهارنظرهای شهید مدرس در مورد موضوعات داخلی گفت: امهات مسائلی که مدرس برای ایران و بعضاً عالم اسلام مورد توجه قرار می‌داد، امروز بعد از حدود یکصد سال علی‌الاغلب جزو مشکلات کشور باقی مانده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، علی لاریجانی، صبح امروز، دوشنبه، 10 آذرماه در نطق پیش از دستور خود ضمن گرامیداشت سالروز شهادت آیت‌الله مدرس و فرارسیدن روز مجلس گفت: با امضای فرمان مشروطیت در سال 1285 مجلس موقتی تشکیل شد و نخستین دوره مجلس شورای ملی در 13 مهر 1285 با نطق مظفرالدین‌شاه گشایش یافت.
وی با بیان اینکه تاکنون 33 دوره مجلس در طول بیش از 100 سال تشکیل شده است، اظهار کرد: 24 دوره آن قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بود؛ در خلال این دوره‌ها ایام فطرت نیز پیش آمد که باعث تعطیلی مجلس شد.
لاریجانی افزود: بعد از افتتاح مجلس اول که رجال مهمی مانند سید عبدالله بهبهانی، حاج امینی‌الزر، حاج معین بوشهری و حاج محمدتقی بنکدار در این دوره حضور داشتند، بعد از مرگ مظفرالدین شاه و روی کار آمدن محمدعلی شاه مجلس با عمر کوتاهی به تعطیلی کشیده شد و در تیرماه 1287 مجلس به توپ بسته شد و عده‌ای از وکلا به شهادت رسیدند و عده‌ای به زندان رفتند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: فتح تهران بعد از 16 ماه اتفاق افتاد و دوره دوم مجلس آغاز شد که بعد از اشغال و اولتیماتوم روسیه و پذیرش صمصام‌السلطنه، این مجلس نیز در سال 1290 تعطیل شد.
رئیس مجلس دردآورترین دوره مجلس را مربوط به انحلال مجلس به دست مصدق عنوان کرد و گفت: این تعطیلی با رفراندوم و به بهانه همراهی نکردن مجلس با دولت صورت گرفت که نتیجه آن توفیق کودتای 28 مرداد بود که دو هفته بعد از انحلال مجلس اتفاق افتاد.
وی با اشاره به وابستگی مجالس به حکومت گفت: تا دوره 24 مجلس در دوره پهلوی صغیر، مجالس دست‌نشانده بودند، اما با پیروزی انقلاب شرایط مجلس به کلی دگرگون شد به این حال در تمام این ادوار شخصیت شهید مدرس بین رجال سیاسی و دینی و پارلمانی بی‌همتا بود.
منتخب مردم قم در مجلس تصریح کرد: شهید مدرس انسانی دردمند، فکور، شجاع، ملا و متواضع بود؛ وی شاگرد ممتاز آخوند خراسانی بود که نقش مهمی در نهضت مشروطه داشت.
وی یادآور شد: وقتی در مجلس دوم به‌عنوان فقیدی ناظر انتخاب شد، با نهایت سادگی به تهران آمد و با نهایت تواضع اولین سخنرانی خود را اینگونه در مجلس آغاز کرد: «اول عذر می‌خواهم که صحبت داشتن بنده قدری زود است به واسطه اینکه عاقل تا بصیرت پیدا نکند، سزاوار نیست صحبت کند».
لاریجانی گفت: مدرس خود را نوکر مردم معرفی می‌کرد و در سخنرانی خود در مجلس گفت: «ما وکیلیم، ولی نیستیم. ولی آن کس است که آنچه خود مستقلاً صلاح می‌داند اجرا می‌کند، ولی وکیل آن است که نظر موکلش را هم بداند. شاه و رئیس‌الوزرا و پارلمان و حجت‌الاسلام، تمام اینها نوکر خلقند. آنکه اسمش شاه است یعنی نوکر مردم. یکی اسمش رئیس‌الوزرا است یعنی خدمتگزار مردم. باید تمام اینها برای مردم نوکری کنند». تیمورتاش که وزیر دربار رضاخان شد، معترضانه گفت: «همه را نمی‌شود نوکر گفت، فرق دارد». مدرس پاسخ داد: «من به زبان فارسی حرف می‌زنم و زبان خودم را می‌دانم. خدمتگزار مردم هستم. من می‌گویم پیغمبران خدا هم که از همه برترند، نوکر خلقند و نیز شما متوجه باشید که زعیمه قوم، خادم آن قوم است. اقوام و ملل جان و مال خود را نمی‌دهند که برای خود ارباب و فرمانروا درست کنند. اگر شما به کسی مسکن بدهید و پول زیاد بدهید که بیاید و به شما فرمان بدهد و ارباب شما باشد، کمتر کسی است که عقل شما را تصدیق کند. ملت آنقدر عاقل و باتدبیر است که به امر خود بت و سلطان و فرمانروا استخدام نکند. اگر چنین اربابانی وجود دارد، به زور خود را به مردم تحمیل کرده‌اند».
وی با بیان اینکه مدرس عامل به این مفاهیم بود، گفت: مسئله مهمی که از تأمل در مجموع آرای مدرس به دست می‌آید، این است که امهات مسائلی که او برای ایران و بعضاً عالم اسلام مورد توجه قرار داد و معتقد بود از اهم مشکلات موجود است و باید حل شود که امروز بعد از حدود یکصد سال علی‌الاغلب جزو مشکلات کشور باقی مانده است و این از عجایب روزگار است و باید کالبدشکافی شود که آیا ایرانیان نمی‌خواستند این مشکلات حل شود یا استبداد و عقب‌افتادگی عامل آن بود یا اراده خارجی مانع حل آنها می‌شد.
لاریجانی با ذکر نمونه‌هایی از بیانات شهید مدرس اظهار کرد: با مرحوم مدرس مصاحبه‌ای در ابتدای مجلس ششم شده است که سؤال شد «راجع به تشکیلات حزبی و لزوم آن برای جامعه، عقیده شما چیست؟» پاسخ مدرس چنین بود که «در این 20 سال مشروطیت، متأسفانه حزبی پیدا نکرده و هر چه بوده است اسم بلارسم بوده است، لذا زود از بین رفته است و این یک بدبختی است که دامن‌گیر ما شده است. بر هر ذی‌حسی لازم است که بذل جهد کرده و حزبی از روی عقیده و اساس به نام حزب وطنی تشکیل و در تشریح مبانی آن کوشش نماید و من هم حاضرم رسماً عضویت چنین حزبی را قبول و به طور اجتماع و هماهنگی به مردم و وطن خدمت کنم».
رئیس مجلس با تأکید بر اینکه بعد از 100 سال هنوز در ایران یک یا چند حزب قوی یا به تعبیر مدرس «با اسم و رسم» دیده نمی‌شود، گفت: عدم حضور حزب در زمان دیکتاتوری شاه توجیه دارد اما در این 36 سال پس از انقلاب چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟
لاریجانی افزود: جالت‌تر این است که گاه عدم حضور احزاب را افتخار تلقی می‌کنیم اما پاسخ نمی‌دهیم که چگونه باید دموکراسی در کشور با ثبات شود اما مرحوم مدرس لازم می‌داند همگان تلاش کنند حزب با مرام و عقیده و ملی تشکیل شود.
وی با اشاره به اظهار نظر مدرس در رابطه با اقتصاد مردمی گفت: در مجلس پنجم با مرحوم مدرس مصاحبه‌ای انجام گرفت که از ایشان سؤال شد «مهم‌ترین اصلاحات و امور مفیده که باید مقدم داشت به عقیده شما چیست»؟ مدرس پاسخ داد «بهترین اصلاحات قدم برداشتن دولت است نسبت به اقتصاد عمومی، وجودات معطله از تعطیل خارج نمودن، فروش خالص‌جات منقوله به هرکس و به هر قیمت و به هر مدت به اتباع داخله، فروش اشیاع منقوله معطله که هرچه بماند نقصان پیدا کرده و احتیاج اقتصادی، سیاسی، نظامی به او نیست و در آتیه نخواهد بود. بستن سدها، استخراج معادن مواد اولیه، نباتات را به قدر نیاز در داخله تکمیل و مصرف نمودن، موجبات سهولت حمل و نقل فراهم نمودن، آنچه مهم است شروع راه‌آهن و اهم آن استخراج معادن آهن و ذوب آن در داخل؛ اما بزرگترین نقص کمی رجال علاقه‌مند، شجاع و نبود احزاب سیاسی است».
لاریجانی تصریح کرد: در همه مواردی که مرحوم مدرس به‌عنوان مشکلات آن زمان یاد کرده‌اند، امروز هم در سطح وسیع‌تری مشکل باقی است؛ به عنوان مثال معادن در مسیر استخراج قرار ندارد، احتکار معادن توسط دولت شده است، وضع راه‌آهن نیز ملاحظه می‌کنید که چقدر عقب افتاده است؛ آن زمان مرحوم مدرس به درستی بر کمک مؤثر در امر زراعت تأکید داشتند و هنوز هم کشاورزی سامان درستی ندارد.
رئیس مجلس در مورد نظرات شهید مدرس در مورد بیت‌المال گفت: آیت‌الله مدرس معتقد بود حاضر نیست یک شاهی حتی در مصیبت حضرت سید الشهدا «بی‌جا» خرج شود. مدرس می‌گفت «نباید مال بیت‌المال مفت به کسی داده شود و نباید مال عمومی را به کسی داد که برای عموم کار نمی‌کند. اگر دولت تشریف بیاورد در اینجا و بگوید برای دو کرور قشون بودجه می‌خواهد امروز برای بنده عید است».
لاریجانی افزود: مدرس اعتقاد داشت همان‌طور که در تمام بودجه نباید صد دینار خرج ییلاق شود، می‌گفت قبول ندارد در شرایطی که خلق خدا از گرما و بی‌یخی می‌مردند نزدیک به یک کرور مال ملت خرج ییلاق شود. مدرس مخالف جنگ بود و می‌گفت وزارت جنگ نمی‌خواهیم، بلکه پولی که قرار بود به وزارت جنگ داده شود، باید خرج نظام می‌شد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: مدرس عنوان می‌کرد «هیچ یک از علمای دین به این فکر نیفتاد که اقتصاد اسلامی را سروسامان دهد و برای اقتصاد کشور قوانینی حتی به صورت اجتهادی وضع کند. در صورتی که هزاران جلد کتاب در علم کلام داریم که به دقت پیشینه راوی آن آورده شده است ولی از یک آیه قرآن که به مسئله مالی و اقتصادی اختصاص داده شده است، تفسیر مطمئن و صحیح نداریم».
منتخب مردم قم در مجلس تصریح کرد: امروز علم اقتصاد ما نیاز به متخصصین و متبحرین دارد تا از سردرگمی و هیچ نداشتن درآید؛ شهید مطهری زمانی که ترور شد در حال مطالعه علم اقتصاد اسلامی و برنامه اقتصادی دولت بود، این مسئله همچنان ادامه دارد و امروز بحث تحول علوم انسانی می‌شود و معنای این امر این است که مشکل نظری در یکصد سال گذشته همچنان باقی است.
وی با اشاره به مخالفت شهید مدرس با مسئله ترور گفت: روزی عده‌ای را جمع کردند و برنامه‌ای ترتیب داده شد که کار رضاخان را تمام کنند. جریان را به مدرس اطلاع دادند. وی گفت این کار را نکنید، اما آن عده اصرار داشتند که رضاخان دشمن وی است و اینجا میدان جنگ. با این حال مدرس تاکید کرد هرگز اجازه نمی‌دهد، زیرا اسلام با ترور مخالف است. اهمیتی ندارد که ترور شود در نهایت ما برنده و او بازنده است. جالب است که مسئله تروریست همچنان در جهان باقی است و گسترش یافته است.
لاریجانی در مورد وهابیت از دیدگاه شهید مدرس گفت: مدرس در مصاحبه‌ای در مجلس ششم نسبت به وضعیت وهابیت گفت: «به عقیده من باید قدمی در این‌خصوص برداشت و ایران باید کنگره‌ای با حضور دول مختلف برگزار کند و نظر آنها را برای رفع سلطه این فرقه جلب کند».
وی با بیان اینکه این مشکل همچنان در جهان اسلام وجود دارد و رو به افزایش است، اظهار کرد: دلیل ادامه داشتن این مشکلات به مسائل داخلی و خارجی، برخی ویژگی‌های تربیتی و بعضی مشکلات دیگر که ممکن است از دیکتاتوری ناشی شده باشد، در منطقه وجود دارد؛ این مشکلات اساسی حالت ایستا و تشدید شونده دارند.
رئیس مجلس با بیان اینکه شخصیت مدرس‌گونه امروز کسانی هستند که کشور را از چنین مشکلاتی عبور دهند، اظهار کرد: شجاعت، کیاست و تدبیر مدرس‌گونه امروز ملاحظه‌کاری در رابطه با این مشکلات نیست؛ باید با قدم راسخ این مشکلات صدساله را حل کرد.
وی با اشاره به بی‌اعتمادی شهید مدرس به سازمان ملل اظهار کرد: مدرس درباره جامعه ملل می‌گفت «حسن‌ظنی به این جامعه ندارد اما نمی‌تواند تنها در مقابل آن استقامت کند و عضویت در آن را برهم بریزد اما تأکید می‌کرد او می‌میرد و باقی زنده خواهند ماند و نتیجه را خواهند دید». این حدس، حدس آخوندی است و چقدر درست بود. سازمان ملل نه تنها مشکلات جهان را حل نکرد بلکه عامل تسلط قدرت‌ها برای مشکل‌سازی‌های جدید شده است.
لاریجانی افزود: نمونه این بدگمانی‌ها نسبت به سازمان ملل در رفتار در موضوع فلسطین، عراق، افغانستان، ایران و سوریه قابل مشاهده است.
وی با اشاره به نظر شهید مدرس در مورد کارآمدی دولت‌ها اظهار کرد: مدرس می‌گفت «در مملکت رسم است به هر کسی شغلی تکلیف شود نمی‌پذیرد و می‌گوید بلد نیست به غیر از شغل وزارت. مدرس می‌گفت تا به حال نشده است به کسی شغل وزارت را تکلیف کنند و بگوید بلد نیست. وزارتخانه‌ها علم می‌خواهد و به همین‌رو وزرا به قانون آشنایی نداشتند و در نتیجه کارایی پیدا نکردند».
