توسعه وقف در بازار سرمایه و تأثیر آن بر حجم نقدینگی و تورم

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه‌، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره توسعه وقف از طرق بازار بورس پرداخت و اظهار کرد: قطعا توسعه وقف از طریق بازار سرمایه دارای هیچ معایبی نیست اما مزیتش این است که چون مراجع تقلید، وقف پول را مجاز نمی‌دانند، مؤسساتی که می‌خواهند از وجوه خیریه مردم استفاده کنند از صاحبان پول وکالت می‌گیرند که وقتی سرمایه آنها تبدیل به یک ساختمان برای وقف شد آن را وقف کنند.

ضرورت تأسیس صندوق‌های وقف در بازار سرمایه

وی ادامه داد: هنگامی‌که سازمانی قصد ساخت مجموعه‌ای همانند یک بیمارستان را دارد، از طریق بازار سرمایه پول‌های خرد خیرین را جمع‌آوری کرده و بعد از ساخت آن، از طرف صاحبان پول آن مجموعه را وقف می‌کنند. ضرورت دارد که برای موفقیت این امر در بازار سرمایه صندوق وقف راه‌اندازی شود؛ چراکه نمی‌توان پول را مستقیما وقف کرد، بنابراین خیرین باید از طریق مشارکت در ساختن این مجموعه‌ها که متولی آن یک نهاد همانند سازمان اوقاف است مشارکت ‌کنند.
نظری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت کنونی صندوق‌های وقفی در بازار بورس اظهار کرد: هنوز چنین صندوق‌هایی در بازار بورس تأسیس نشده است و سازمان بورس در شرایط کنونی چنین کارهایی را کمتر انجام می‌دهد چراکه زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی آن فراهم نیست. البته طراحی‌های اولیه در این زمینه صورت گرفته است اما هنوز به موفقیت نرسیده است.

وجود شفافیت مالی در عمل وقفی در بازار سرمایه

وی در پاسخ به پرسشی درباره ابزارهایی که برای توسعه وقف در بازار بورس لازم است اظهار کرد: در کمیته فقهی سازمان بورس چنین موضوعاتی بحث شده است اما در عرصه عمل فعلا برای ساخت بیمارستان تخصصی سرطان در شهرری، اوراق وقف را طراحی کرده و به فروش گذاشته شده است.
رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت شفافیت مالی صندوق‌های وقفت اظهار کرد: وضعیت مالی چنین صندوق‌های و اقدامات در این زمینه کاملا شفاف است و جایی برای سوءاستفاده در آن وجود ندارد چون هنگامی‌که کسی‌ پولی را پرداخت می‌کند، هیئت امنای متولی آن مؤسسه حرف آخر را در زمینه موقوفه و نحوه هزینه‌کردها می‌‌زنند و باید مورد اعتماد هم باشند چون در مقابل چنین کاری به واقف وکالت می‌دهند.

توسعه وقف در بازار بورس از افزایش حجم پول جلوگیری می‌کند

نظری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت وقف سهام در بازار بورس اظهار کرد: موضوع وقف سهام متفاوت است و من معتقدم هردو وقف پول و سهام برای توسعه وقف کاربرد دارد اما چون در وقف سهام، سهم افراد بعد از وقف قابل خرید و فروش نیست کسانی‌که بخشی از سهام خود را وقف می‌کنند اگر این بخش، از حد بگذرد از جهت مبادله با رکود مواجه شده و میلی به ادامه کارهای خیریه در این زمینه ندارند و شرکتی که بیشترین سهامش وقف شده باشد بیشتر دچار رکود شده در نتیجه در بازار بورس توان رقابت را نخواهد داشت.
رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر وقف در بازار سرمایه بر تأمین مالی بنگاه‌ها و کنترل حجم نقدینگی اظهار کرد: بنده معتقدم تأثیر بسیاری در این زمینه‌ها خواهد داشت چراکه وقتی حجم نقدینگی در بازار زیاد بوده و تعدادی از افراد در مدت حساب‌شده‌ای مقداری پول را برای تبدیل به یک ساختمان جمع می‌کنند این عمل از افزایش حجم پول ممانعت می‌کند.

تلاش سازمان بورس برای توسعه وقف در بازار سرمایه

نظری افزود: در نتیجه، چنین اقدامی موجب کاهش تورم می‌شود یا حداقل تورم را متوقف می‌کند و اگر چنین حجم پولی در دست مردم باشد شاهد کاهش تورم نخواهیم بود چراکه فرض بر این است که در چنین وضعیتی، پولی که افراد جمع می‌کنند را به سرمایه تبدیل کرده و تولید ثروت می‌کنند و این غیر از آن سرمایه سرگردانی است که موجب تورم می‌شود.
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به پرسشی درباره برنامه سازمان بورس برای توسعه بیشتر وقف در بازار سرمایه اظهار کرد: سازمان بورس در حال تأسیس و توسعه صندوق‌های وقفی و انتشار اوراق وقف است ولی در شرایط فعلی باید زمینه‌های فرهنگی آن را فراهم کرده و مردم را با این شیوه وقف آشنا کنیم تا این امر توسعه یابد ولی این کار بیشتر باید توسط مؤسسات خیره انجام شود چراکه این اقدام جنبه غیرانتفاعی دارد.