مهم‌ترین دغدغه دانشجویان از زبان معاون فرهنگی وزیر علوم/ اوضاع فرهنگ در جامعه تیره و منفی نیست

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)،‌ سیدضیاء هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم شب گذشته در برنامه گفت‌وگو محور دیروز، امروز، فردا که از شبکه ۳ سیما پخش می‌شود، در پاسخ به سؤال مجری برنامه مبنی بر اینکه برای فرهنگ کشور نیازمند کمیته بحران هستیم یا نه؟ و اینکه وضع فرهنگ خوب نیست؟ گفت: باید مشخص شود که فرهنگ را چگونه تعریف می کنیم و منظورمان از فرهنگ، آرمان ها و اهداف فرهنگی و راه‌های رسیدن به این آرمان‌ها چیست، گمان می‌کنم تصور رایج نسبت به فرهنگ در اینگونه گفت‌وگوها یک تصور عامیانه و نه علمی است.

وی افزود: اگر تصور کمی نسبت به فرهنگ داشته باشیم آن زمان است که به آقای پناهیان حق می‌دهیم که بگویند زمینه‌ها و پیشینه فرهنگی ما از چه قوتی برخوردار است و در حال حاضر تعاریف مختلفی در مورد فرهنگ داریم و بیش از ۳۰۰ فرهنگ شناخته شده و پذیرفته شده در حوزه فرهنگ داریم، اما در فضای عمومی جامعه نسبت به فرهنگ بد فهمی داریم.

فرهنگ یک حوزه نمادین نیست

معاون فرهنگی وزارت علوم با بیان اینکه تصور ما از فرهنگ بخش‌هایی نمادین از حوزه فرهنگ است، اظهار کرد: وقتی گفته می‌شود فرهنگ هوایی است که تنفس می‌کنیم و فرهنگ روح حاکم بر جامعه و موتور محرکه توسعه در جامعه و مهمتر از اقتصاد است، بنابراین فرهنگ یک سری حوزه‌های نمادین نیست. بلکه عرصه‌ای است که همه زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

هاشمی ادامه داد: تصور من این است که قبل از این که بدانیم، وضعیت فرهنگ ضعیف یا قوی یا خوب و بد است و یا مسئولان فرهنگی ما ضعیف یا قوی عمل می‌کنند، باید بدانیم که منظور و تعریفی که برای فرهنگ داریم چیست و شاخصه‌های این ارزیابی کدام است، من کمتر با مفهوم‌سازی‌ها و شاخص‌سازی‌های دقیق مواجه شدم و بیشتر مواجه با قضاوت‌های سطحی و کلیشه‌ای مواجه هستیم که متأسفانه مطرح می‌شود.

اوضاع فرهنگ در جامعه تیره و منفی نیست

وی در پاسخ به سؤال دیگر مجری برنامه مبنی بر اینکه ۱۱ ماه از سالی که به نام فرهنگ نامگذاری شده بود گذشته است برای مسئله فرهنگ برای دانشگاه‌هایی که منشا تحولات هستند چه کار انجام داده‌اید؟ گفت: من اینگونه که در جامعه مطرح می‌شود اوضاع فرهنگ را تیره و منفی نمی‌بینم، البته افق‌های پیش روی ما گسترده و بلند است و برای رسیدن به آرمان‌ها راه بسیار طولانی داریم، البته سرمایه‌هایی که در اختیار ما است بسیار زیاد است و اگر تصویر درستی از فرهنگ نشان بدهیم و قضاوت صحیحی داشته باشیم و اهداف و روش‌ها را درست مشخص کنیم با اتکا به این سرمایه‌ها ما مسیر روشنی داریم.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم اظهار کرد: فرهنگ باعث می‌شود که جامعه خوب زندگی کند و عاملی است که انسان‌ها در زندگی اجتماعی و تعاملات اجتماعی بتوانند زندگی روان و آرامی داشته باشند و فرهنگ راه و رسم زندگی صحیح و درست و مبتنی در اعتماد است و فرهنگ عنصری است که همدلی و یا بد دلی ایجاد می‌کند، اگر کاری کنیم که مردم مجبور به دروغ گفتن نباشند و دروغ گفتن و تظاهر کردن به ارزش تبدیل نشود، شرایط بسیار متفاوت می‌شود.

ارزش‌های اجتماعی باید در رفتارها تجلی پیدا کند

هاشمی افزود: اگر من دانشجو را تشویق کنم که از استادش نوار ضبط کند و برای من بیاورد، با فرهنگ مردم بازی کرده‌ام و نگاه امنیتی را در دانشگاه ایجاد کرده‌ام و خیال می‌کنم این همکار من دشمن است و من باید مراقب او باشم و دانشجو را تشویق می‌کنم که مراقب اساتید باشید و اگر خطایی از آن سر زد به من گذارش بدهید، این روش ضد فرهنگ است و نشان می‌دهد فهم درستی از فرهنگ ندارم و اگر اسم این کار را فرهنگ بگذارم به فرهنگ خیانت می‌کنم؛ چراکه با دغدغه فرهنگی فرهنگ را تخریب کرده‌ام.

وی افزود: فرهنگ انگیزه حرکت را ایجاد می‌کند و مقام معظم رهبری اقتصاد و فرهنگ را در کنار هم آورده‌اند؛ چراکه روح حاکم بر فعالیت‌های کاری و اقتصادی هم فرهنگی است و دانشجو اگر با انگیزه سر کلاس برود متأثر از فرهنگ او است و اگر بی تفاوت باشد و انگیزه نداشته باشد آنجا ضعف فرهنگی داریم و برای همه جامعه مهم است که ارزش‌های اجتماعیشان در رفتارها تجلی پیدا کند و ارزش‌های ما صداقت، گذشت، فداکاری و عدالت‌طلبی است.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم اظهار کرد: فرهنگ دینی و عمومی و اجتماعی یعنی انسان‌ها زندگی مبتنی بر همدلی و اخوت داشته باشند و نباید مبتنی بر خصومت باشد، همه باید در مقابل کسی که به جامعه ما تعرض می‌کند متحد باشیم و در جایی که با هم هستیم باید در بین ما همدلی و اخوت باشد.

هاشمی در خصوص فعالیت‌های فرهنگی در ۱۱ ماهی که از سال فرهنگ گذشته است، گفت: هدف ما این بوده که ارزش‌های ما مورد تکریم قرار بگیرد و همین هفته ما مشغول به مراسم پایانی کنگره ملی شهدا هستیم و تمام ۴ هزار و ۵۰۰ شهید دانشجویی که داریم در سطح استان‌ها و کل کشور مراسم بزرگداشت برای آن‌ها برگزار شد و تأکید داشتیم که این جلسات تبدیل به یکسری جلسات صرف نشود. بلکه جلساتی خلاق و با شکوه و علمی و دانشجویی باشد تا فرهنگ ایثار گری و از خود گذشتگی متجلی شود.
وی افزود: نخبگان ما پیشتاز شهادت و جهاد هستند و ما هم در این مسیر پیش می‌رویم تا نشان دهیم ارزش‌های دینی و انقلابی و دفاع مقدس پیشگام حرکت‌های فداکارانه و ایثارگرانه است و هدف ما این است که نشان دهیم عموم دانشگاهیان با اصول و آرمان‌های نظام و ارزش‌های متعالی دینی همراهی دارند و این حس بدبینی و بدگمانی را در دانشگاه جمع کنیم و تلاش کردیم فضای اعتماد را در دانشگاه افزایش دهیم و برخوردهای کنترلی و امنیتی را در دانشگاه‌ها جمع کنیم البته اینگونه نیست که بگویم همه چیز در دانشگاه‌ها بر وفق مراد است و ایرادی وجود ندارد، بلکه ایرادات سر جای خود است، اما افرادی که ایراد دارند بخش اقلیت هستند و اکثریت جامعه برادران ایمانی نخبه و اهل گفتگو و نقد هستند و ممکن است برخی از این نقد ها خطاب به ما مسئولان بوده است.

حقوق دانشجویان و اساتید در کنار تکالیف برجسته‌سازی شود

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با اشاره به تدوین منشور حقوق دانشجویان از سوی وزارت علوم گفت: در این منشور اعلام کرده‌ایم که طبق قوانین مصوب حقوق شما این موارد است و تأکید شده برای اینکه قانون‌گرایی که یکی از شاخصه‌های اصلی فرهنگی در جامعه امروزی است ترویج پیدا کند بر اساس قوانین از حقوق خود دفاع کنیم. ما هرگز این زبان را نداشته‌ایم که بگوییم تکالیف دانشجو چیست. البته این حق و تکلیف با هم است، اما هدف ما این بوده که بگوییم دانشجو و استاد اگر وظایفی دارد در کنار آن حقوقی و امتیازی دارد و تلاش کردیم زمینه‌سازی کنیم تا این حقوق در کنار تکالیف برجسته‌سازی شود.

ضیا هاشمی در بخش دیگری از این برنامه در پاسخ به سؤال مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا از نقشه مهندسی فرهنگی کشور مطلع هستید یا خبر؟ گفت: بله در جریان بررسی و مطالعه و فرایند تصویب آن بودم.

اسناد بالادستی باید با هم انسجام داشته باشند

وی در خصوص محتوای این نقشه فرهنگی فرهنگی گفت: این نقشه فرهنگی یک سند جامع است و بخشی از آن در حوزه علم و دانش است اما آن چیزی که مخصوص دانشگاه است، سند دانشگاه اسلامی است، سند فرهنگی خوب است اما تولید انبوه اسناد نیز هنر نیست در همین سال‌های اخیر اسناد متعدد بنیادی داریم که جمع کردن آنها دشوار است و وقتی حجم آن زیاد می‌شود ضعف‌هایی در آن پیدا می‌شود.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم اظهار کرد: وقتی در یک سند جامع گفته شود که به هر خانواده به ازای هر فرزند یک میلیون تومان می‌دهیم و یا برای خانم‌های چادری در ادارات امتیازات ویژه‌ای قائل می شویم، این چیزها درست نیست و جای این حرف‌ها در اسناد بالا دستی نیست، حجاب یکی از آموزه‌های دینی ما است و در هنجارهای اجتماعی است وقتی صحبت از اسناد بالادستی می‌شود یعنی مانند قانون اساسی که همه آن را مبنا قرار بدهیم و خود این اسناد بالادستی باید با هم انسجام داشته باشند.

هاشمی افزود: سند دانشگاه اسلامی در چهار بخش آموزشی، پژوهشی و فرهنگی و مدیریت فرهنگی است و برای من این سند مبنای عمل است اما وقتی در کنار این سند اسناد دیگری بیاید مجری بلاتکلیف است و من بر روی فرآیند اجرایی و عملیاتی شدن این اسناد تعمل دارم، اما سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها بیش از ۳۰۰ اقدام را توصیف کرده است و ۱۱۰ راهبرد را در چهار بخش اعلام کرده است.

وی با اشاره به بخش نظام فرهنگی و تربیتی سند دانشگاه اسلامی گفت: در این بخش ۲۱ راهبرد را به ما داده و نزدیک به ۹۰ اقدام مشخص شده و من خودم را موظف می‌دانم که آن را عملیاتی کنم؛ چراکه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ما در یک سال گذشته فرایند عملیاتی شدن این سند را انجام داده‌ایم و مهم‌ترین کار الویت‌بندی برای اجرایی کارهایی بود که این سند مشخص کرده تا راه برای کارهای بعدی باز شود.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم اظهار کرد: مهم‌ترین کار در سند دانشگاه اسلامی را کرسی‌های آزاد اندیشی می‌دانیم و قرار شد این کرسی‌ها راه را برای عملیاتی شدن دیگر موارد باز می‌کند و اتفاق نظر داشتیم زمینه لازم برای پیاده شدن این کارها وجود ندارد و ما متعقدیم دانشگاه بدون آزاد اندیشی دانشگاه نیست و باید در آن جریان اندیشه‌های آزاد باشد.

مهم‌ترین دغدغه دانشجو گفت‌وگوی راحت و آزادانه است

ضیا هاشمی در ادامه گفت: امرای راستگو و مسئولان با ادب، ادب را ترویج می‌کنند و جامعه ما باید با ادب باشد و در دانشگاه‌ها ما به‌دنبال دانشگاه با نشاط هستیم و اگر این نشاط باشد انگیزه و امید افزایش می‌یابد و به‌دنبال آزاداندیشی هستیم و هر حرکتی که در دانشگاه‌ها محدودیت ایجاد می کند و یا فضا را امنیتی می کند از نظر ما غلط است.
وی در خصوص مهم‌ترین دغدغه دانشجویان گفت: مهم‌ترین دغدغه دانشجو این است که بتواند به راحتی حرف‌ها و مطالب خود را بیان کند و بتوانند آزادانه گفت‌وگو کنند و آزادی بیان یکی از راهبردها و اهداف ما است و به‌دنبال مشارکت عمومی هستیم نه اینکه تنها گروهی که ما می پسندیم فعال باشند و بقیه کاری انجام ندهند و تلاش کردیم گروه‌ها را تقویت کنیم و حتی گروه‌های جدید را در چار چوب قانون تقویت کنیم.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم  اظهار کرد: اگر این حاشیه‌پردازی‌هایی که برای وزارت علوم و دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد انجام نشود و اجازه دهند فضای دانشگاه‌ها آرام و به دور از سیاست‌زدگی باشد فضای دانشگاه به‌خوبی و در مسیر اهدافش حرکت می‌کند.

هاشمی در خصوص راه‌اندازی کرسی‌های آزاد اندیشی گفت: آئین‌نامه کرسی‌های آزاد اندیشی را ۲ ماه قبل ابلاغ کردیم و برگزاری آن شروع شده و دانشگاه پیام نور اعلام کرده که در این ۳ ماه ۵۰ جلسه گذاشته‌اند و البته ما دنبال رشد کیفی هستیم و اعلام کرده این که هر مجموعه و استادی و دانشجویی کرسی آزاد اندیشی برگزار کند ما از آنها حمایت می‌کنیم و هزینه‌های آن را می‌دهیم.