قلمرو و کاربرد قواعد اصولی در حوزه علمیه قم بررسی شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در این نشست که 21 اسفند برگزار شد حجت‌الاسلام سیدعلی حسینی، از محققان حوزه با اشاره به کارایی متنوع علم اصول در علوم دیگر، اظهار نمود: کلام، تفسیر، حدیث، اخلاق و فلسفه آن، تاریخ، درایه و رجال، فلسفه تحلیلی، کشاورزی، دامداری، دامپزشکی، تغذیه و محیط زیست از جمله علومی هستند که میتوان ردپای علم اصول در روش‎ها و مبانی آن علوم را مشاهده کرد.

وی، با اشاره به چگونگی شکل‌گیری سفره‎های طبیعی زیرزمینی آب، تأکید کرد: علمای یونان می‎گفتند که چون آب‎های اعماق زمین دارای بخار است و خلأ در آن وجود دارد، به سمت بالا می‎آید و در لایه‎های بالایی زمین که خنک‎تر است، آن بخار تبدیل به آب می‎شود و تبدیل به سفره‎های زیرزمینی می‎گردد.

این استاد حوزه با بیان این که در علم اصول، قاعده‎ای در حجیت ظهور داریم. به این معنا که هر ظاهری حجت است، مگر آن که قرینه‎ای بر خلاف آن داشته باشیم، عنوان نمود: آیه‎های شریفه «الم تران الله انزل من السماء ماء فسلکه ینابیع فی الارض(آیه 21 زمر) با استفاده از ظاهر لفظ سلوک، دلالت دارد که نزول آب از آسمان آرام و تدریجی است که به زمین می‌رود و در اعماق زمین جمع می‌شود و سفره‌های زیرزمینی را تشکیل می‌دهد.

وی آیه «انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوه و یؤتون الزکوه و هم راکعون» در شأن امیرالمؤمین(ع) را مورد توجه قرار داد و اضافه کرد: تنها با قواعد اصول است که می‎توان این آیه و بسیاری از آیه‌های را منتسب به امام علی(ع) دانست، چراکه عموم آیه، مورد آیه را شامل می‌شود، هرچند که باعث تخصیص آیه در مورد خاص نمی‎گردد.

این محقق حوزه قلب علم مدیریت را تصمیم‌گیری دانست و اضافه نمود: علم اصول است که معین می‌نماید مدیران در هنگام تصمیم‌گیری می‌توانند به هر قطع شخصی اکتفا کنند یا این که قطع آنها به قید مشورت و کارشناسی عینیت پیدا می‌کند. به عبارت دیگر، مدیر به چه قطعی می‌تواند تصمیم خود را عملیاتی سازد.

حجت الاسلام حسینی ادامه داد: علم اصول، بسیار گسترده‌تر از گذشته شده است و کارآیی بسیاری در ابعاد زندگی ما پیدا کرده است، اما باید توجه داشته باشیم که با توجه به نیازهای کنونی سیاست، فرهنگ، اقتصاد، حقوق و محیط زیست، گستره کنونی اصول و فقه اکتفا نکنیم و پاسخگوی نیازهای موجود در این عرصه‌ها باشیم.

در ادامه، حجت‌الاسلام علی اکبر سیفی از محققان حوزه علمیه و عضو انجمن فقه حوزه با اشاره به نگاه مرحوم مظفر به اصول، اظهار کرد: به عقیده این عالم اصولی، علم اصول فقه، نه تنها در منطق فهم قرآن و حدیث، بلکه در تفسیر قرآن کریم نیز لازم و ضروری است.

وی، با اشاره به آیه «ولا تحسبن اللذین قتلو فی سببیل الله امواتا، بل احیاء»، افزود: در قاعده مشتق همه قبول دارند که اتصاف مشقت در حال نسبت به مبدأ اشتقال حقیقت است، ولی بحث دارند که در آینده و ماانقضی عنه نیز حقیقت است یا مجاز؛ در این آیه شریفه، اگر طبق نظر اکثر اصولین مانند حضرت آیت الله جوادی آملی، حقیقت در ماانقضی عنه ندانیم، و به مقتضای اصل به کار رفتن الفاظ در معنای حقیقی خود حکم کنیم، نتیجه آن می‌شود که حیات در آیه شریفه را به زندگی برزخی و حال اموات بدانیم.

این استاد حوزه تصریح کرد: بسیاری از قواعد اصولی دیگر نیز تأثیر مستقیمی در تفسیر قرآن کریم دارند که جای پژوهش جامع پژوهشگران اصولی در این عرصه را باقی گذاشته است.