ایجاد روحیه پرسش‌گری در جامعه؛ نقش معلمان در تحقق مأموریت انقلاب اسلامی

غلامرضا گودرزی،‌ رئیس دانشکده معارف اسلامی و مدیریت امام صادق(ع) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با گرامیداشت یاد استاد شهید مطهری، گفت: استاد شهید مطهری در عرصه علم و دانش و نظریه‌پردازی انقلاب اسلامی از سرآمدان هستند.

وی افزود: از یکی از همرزمان ایشان و استاد خودم آیت‌الله مهدوی هم یادی می‌‌کنم، به‌ویژه اینکه اولین سال است که در این روز از درک وجودی ایشان محروم هستیم.
گودرزی با اشاره به جایگاه معلم، اظهار کرد: آنچه که من از مفاهیم قرآنی و کلام اهل بیت(ع) در مورد معلم به ذهنم می‌رسد این است که اگر نگویم یکی از بزرگترین مشاغل از نظر مبانی دینی ما کار تعلیم و تربیت است؛ حداقل می‌توانم بگویم جزء چند کار اصلی است.

وی ادامه داد: ائمه اطهار(ع) توصیه‌های بسیاری به علم و علم‌آموزی و ارزش و جایگاه معلم کرده‌اند. از خود وجود مقدس و نازنین پیامبر اسلام(ص) اگر نگاه کنیم تا برسد به بقیه اهل بیت(ع) و علمایی که طالب علم معصومین بودند، می‌بینیم که همه در موضوع تعلیم و تربیت و به‌ویژه معلم صحبت‌های ارزشمندی دارند.

رئیس دانشکده معارف اسلامی و مدیریت امام صادق(ع) افزود: فراتر از آن هم اگر نگاه کنیم و به کلام قرآن نگاه کنیم، در قرآن هم نسبت به آموزش و تعلیم و تربیت و همان که در تعبیر اسمش را معلمی می‌گذاریم سفارش شده است. حتی در اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده است به این تصریح شده که خود خداوند در واقع به انسان آموزش داده است. یا در سوره بقره می‌فرماید که خود خداوند اسما را به آدم آموزش داده است. فهم همین که اسما چه چیزی بود که آدم آن را آموخت و ملائکه توان آموختن آن را نداشتند خودش یک بحث مفصلی است. در آیات قرآن، سخن اهل بیت(ع)‌ و پیامبر اسلام(ص) کاملاً جایگاه معلم مشهود است.

گودرزی اظهار کرد: از نظر عقلی نیز اگر می‌خواهیم که جامعه به سعادت، رشد و شکوفایی و تعالی و پیشرفت برسد یا حتی اگر به توسعه اقتصادی که فقط جنبه‌های مادی نیست بخواهد برسد، موتور اصلی حرکتش نیروی انسانی است و این نیروی انسانی کسانی هستند که تربیت‌شده دامان معلمان هستند؛ چه معلم روز اول و کلاس اول چه معلم دوره تحصیلات تکمیلی و دانشگاه و ... . اگر معلمی وظیفه خودش را به‌درستی انجام بدهد جامعه پیشرفت می‌کند. اگر انجام ندهد جامعه پسرفت خواهد داشت.

وی عنوان کرد: دلیل دیگر، تجربه بشری است. اگر به کشورهایی که پیشرفت کرده‌اند نگاه کنیم، حتی اگر به تاریخی که بر ما و کشورهای دیگر گذشته است، نگاه کنیم یا از آن مهم‌تر به سیره پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت‌(ع) نگاه کنیم می‌بینیم که توجهشان و تمرکزشان روی معلم و علم و دانش بوده، همین که پیامبر(ص) به کسانی که اسیر می‌شدند فرمودند اگر 10 نفر را آموزش بدهید آزاد می‌شوید، نشان می‌دهد که ساخت یک تمدن جدید، ساخت یک نظام نوین جهانی نیازمند قدرت نرم است که معلمان و اساتید دانشگاه می‌توانند روی شکل‌گیری‌ پایه این قدرت نرم تأثیر بگذارند.

نقش معلمان در هدایت مأموریت انقلاب اسلامی

این عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: وظیفه اصلی معلمان این است که کشور و انقلاب اسلامی را در راستای انجام مأموریتی که مقام معظم رهبری تدوین کرده‌اند و محور اصلی شکل‌گیری انقلاب اسلامی هم بوده و آن تمدن‌سازی نوین اسلامی است، هدایت کنند. تمدنی که باید مبتنی بر آموزه‌های علمی و وحیانی باشد. معلمان در این مسیر دو نقش ایفا کنند، اول آموزش بدهند نسل جوان را به‌خصوص کودکان و خردسالان که از آن جا سنگ بنای آموزش بنا نهاده می‌شود. البته به همه معلمان حتی معلمانی که در مهد کودک‌ها هم وظیفه آموزش را دارند باید توجه شود. آنها اتفاقا کسانی هستند که اولین سنگ بنا را می‌گذارند پس باید دقت کنند که این سنگ درست جاگذاری بشود.

معلمان؛ الگوی رفتاری دانش‌آموزان

وی افزود: وظیفه دوم که از آموزش هم مهم‌تر است ایجاد یک نگرش صحیح در جوانان است. ایجاد نگرش نیز از طریق رفتار انجام می‌گیرد، یعنی استاد باید الگوی رفتاری دانش‌آموزان و دانشجویان شود. یک معلم خوب باید به اخلاق، آن هم اخلاق اسلامی مزین باشد. ملتزم به حلال و حرام باشد تا بتواند سرمشق و الگویی برای بچه‌ها شود. اگر این کار را هم نکند و خدای نکرده توجه به موضوع اخلاق نداشته باشد بازهم برای بچه‌ها الگو است؛ منتهی یک الگوی نامناسب.

گودرزی با اشاره به وظیفه دیگر معلمان،‌ اظهار کرد: وظیفه سومی که معلمان دارند این است که جامعه موقعی می‌تواند موفق باشد که ضمن اینکه آرمان‌خواه است واقع‌نگر هم هست. اینها را باید در آموزش‌ها به بچه‌ها آموخت که چگونه آرمان‌خواه باشند. چگونه واقع‌نگر باشند چگونه عمل‌گرا باشند، اینها همه در بحث آموزش مطرح می‌شود، اما کنار اینها جامعه باید پرسشگر هم باشد، چون پرسشگری صحیح و درست و معقول هم باعث رشد و تعالی خواهد شد و هم باعث می‌شود که اگر قصور، انحراف و کژی در حرکت ما است گرفته شود به نوعی یک چشمان ناظری تربیت می‌شود که این چشمان ناظر بر عملکرد من معلم، یا هر کسی از هر قشری، نظارت می‌کند.

وی گفت: یکی دیگر از رسالت‌های معلمان همین است که این روحیه پرسشگری و روحیه نظارت فعالانه و هوشمند را در بچه‌ها به‌گونه‌ای تربیت کنند که هم نهادینه شود و هم این روحیه پرسشگری با روحیه لجاجت و کفران نعمت و یا از آن طرف با روحیه تملق‌گویی و با رویحه تفاخر منفی آمیخته نشود. یک روحیه فعال پرسشگر آرمان‌خواه، واقع‌نگر، عمل‌گرا، مبتنی بر آموزه‌های قرآنی و وحیانی در بچه‌ها و اساتید و دانشجویان ایجاد شود. این یک رسالت مهم معلمی است.