رعایت بعد معنوی روزه با نیت «تقرب الی الله» آسان می‌شود
گروه اندیشه: از مقدمات خورد و خوراک برای روزه آسان بسیار گفته شده است، اما توجهات معنوی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، پویا معتقد است که رعایت بعد معنوی در روزه گرفتن با نیت تقرب‌الی‌الله آسان‌تر می‌شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین حسن پویا، معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در خصوص شرایط روحی یک روزه آسان، گفت: اساسا روزه گرفتن چنانچه در قرآن و روایات آمده برای تقرب‌الی‌الله است. در روایات نیز داریم که با فضیلت‌ترین اعمال سخت‌ترین آنهاست. اگر انسان نگاه تقرب داشته باشد و برای قرب به خدا روزه بگیرد و با این نگاه تکالیف خود را انجام دهد، تمام سختی‌ها برایش آسان می‌شود.
سختی در نظر اولیاءالله زیبایی است
وی ادامه داد: اولیای خدا و در قله اولیاءالله، ائمه(ع) سختی‌های زندگی را شیرین‌ترین دوران زندگی می‌دانستند، وقتی امام حسین(ع) در بحبوحه نبرد در روز عاشورا قرار می‌گیرد، به تعبیر بسیاری از مورخان و احادیث، چهره حضرت هر چه به ظهر عاشورا نزدیک می‌شود، برافروخته‌تر می‌شود و یا حضرت زینب(س) وقتی که در کاخ یزید قرار می‌گیرد، آن جمله معروف را می‌گویند که من جز زیبایی چیزی نمی‌بینم.
پویا تصریح کرد: این‌ها همه‌اش نشان‌دهنده این است که انسان اگر برای خدا زندگی کند و توجهش به حضرت حق باشد، تمام سختی‌های زندگی برای او زیبا می‌شود و ما روزه را نیز باید با این نگاه انجام دهیم.
وی افزود: ما یازده ماه در طول سال را هر طور دل‌مان خواسته خورده و آشامیده‌ایم، انسان در این یک ماه که خدا مقرر کرده است در اکثر زمان روز در حال تقرب به خداست و شب‌ها نیز باز می‌تواند عبادت کند و حتی خواب و تنفسش نیز در حکم عبادت است.
این کارشناس مسائل مذهبی با بیان اینکه گرچه روزه سختی، تشنگی و مشکلات دارد، اگر با این نگاه مورد انجام قرار بگیرد زیبایی‌های خودش را هم خواهد داشت، گفت: این از آن‌روست که انسان احساس می‌کند با این سختی‌ها در تقرب بیشتر به سوی خداوند متعال قرار می‌گیرد.
تفکر از بهترین راه‌های سلوک‌الی‌الله در این ماه مبارک
پویا در پاسخ به این پرسش که تفکر به عنوان عبادتی پر فضیلت چه جایگاهی در این ماه مبارک دارد، گفت: ما بیشتر به نخوردن و نیاشامیدن فکر می‌کنیم، در حالی که روزه اولیا خدا و سالکان‌الی‌الله روزه تمام اعضا و جوارح است روزه چشم، دست و زبان برای بزرگان ما مطرح است و یکی از این روزه‌‌ها برای زبان است که باید انسان کمتر حرف بزند و بیشتر سکوت کند.
وی ادامه داد: این مقدمه‌ای است برای بیان این مطلب که تفکر چون با سکوت و آرامش همراه است، تامل و دقت و در خود فرورفتن می‌تواند بهترین کار در ماه مبارک رمضان باشد. وقتی دهان انسان از گفتن و صحبت کردن بسته است، بهتر است که انسان در تفکر و تامل در خصوص در صنع خدا و خلقت‌های پروردگار و آنچه خداوند برای انسان از نعمت‌ها قرار داده اعم از رحمت، عنایت و تفضلات الهی بیاندیشد.
این کارشناس مذهبی افزود: انسان باید در این ماه به نیمه پر لیوان فکر کند و به اینکه چه دارد و کمتر بیاندیشد که چه ندارد. به تعبیر امام خمینی(ره) باید بر معنویات اولیا نگاه کرد که چقدر آنها در حال تفکر بودند و چه میزان حرف می‌زدند.
پویا تصریح کرد: ایشان معتقد بودند که خداوند دو گوش داده است و یک زبان و این بدان معنی است که انسان باید بیشتر گوش بدهد و کمتر سخن بگوید و یکی از بهترین راه‌های سلوک الی الله است در ماهی است که تمام آن به سلوک اختصاص دارد. انسان باید همراه با این نخوردن و نیاشامیدن در حال تفکر باشد، آن هم تفکر در وجود خود و جود عالم و آنچه خداوند به انسان تفضل کرده است.
روزه برای کسی که شرایطش را ندارد، حرام است
وی در خصوص نسبت تاکید به اسلام به آسانی و ناتوانی برخی در روزه گرفتن در شرایط دشوار فعلی گفت: آنچه در خصوص اسلام بیان شده که اسلام دین آسان و تسامح است در مقابل دیگر ادیان است. اگرانسان نماز و عباداتی که در دیگر ادیان وجود داشته است، برای مثال در تلمود یهودیان و در خصوص شرایط نماز، روزه و مجازات ماقیسه‌ای بکند خواهد دید که این شرایط به نسبت اسلام بسیار سنگین است و از این رو در مقایسه با ادیان دیگر گفته می‌شود که اسلام دین آسانی است.
پویا ادامه داد: در خود دین اسلام نیز 17 رکعت نماز واجب و یک ماه روزه در ماه رمضان از مشخصات عبادی این دین است. باز در این‌ها هم بسیار آسان‌گیری وجود دارد. کسی که نمی‌تواند نمازش را ایستاده بخواند می‌تواند نشسته بخواند، باز اگر نتواند، می‌تواند به صورت دراز کشیده بخواند و در غیر این صورت می تواند با اشاره نماز بخواند.
این کارشناس مذهبی افزود: در خصوص روزه نیز اگر کسی توان روزه گرفتن ندارد و ضرر برایش ندارد، روزه برایش واجب می‌شود و در غیر این صورت روزه برایش حرا م می‌شود.
وی تصریح کرد: این آسان‌گیری به اندازه‌اندازه‌ای است که اگر حتی فرد در قضا و کفاره روزه ناتوانی داشته باشد، تکلیف از وی ساقط خواهد شد و فرد تنها می‌تواند تنها استغفار کند و آیا آسان گیری غیر از این است که راه و روش تمام عبادات بدون سخت گیری قرار داده شده است و خداوند با مدارا با بندگان خود رفتار کرده و همه راه ها را برای وی باز کرده است.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: روزه نیز اگرچه سختی خودش را دارد وقتی واجب است که توان جسمی داشته باشد و روزه برایش ضرر نداشته باشد.
رمز آسانی روزه در صدر اسلام
وی تصریح کرد: شاید چند سالی است که گرما شدید است در ماه رمضان انجام این کار برای ما دشوار است، اما فکر می‌کنید در زمان پیامبر اکرم(ص) که مومنان مداوم در حال دفاع و جنگ بودند و گرمای مدینه سخت و دشوار بود چه کار می‌کردند؟
پویا در پایان گفت: مسلمانان صدر اسلام با عشق به خدا و توجه به اینکه عبادت الهی را انجام می‌دادند، این فریضه را انجام می‌دادند و سخن پیامبر(ص) و خداوند برایشان حجت بود و به ایشان آرامش می‌‍بخشید و این بود که آنها را آرام می‌کرد و برخی‌ها هم که توان نداشتند آن را انجام نمی‌دادند. امیدوارم بتوانیم در این ماه از همه لحظات استفاده معنوی داشته باشیم.
