دانشگاه بانکداری اسلامی تأسیس شود/ رواج فاکتور صوری در نظام بانکی

سپهدار رهنما، پژوهشگر حوزه بانکی و مالی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به فرارسیدن هفته بانکداری اسلامی بر ضرورت تجدیدنظر در قوانین مربوط به بانکداری کشور تأکید کرد و گفت: لازم می‌دانم هفته بانکداری اسلامی را خدمت همۀ کسانی‌که در سنگر اقتصادی خدمت می‌کنند تبریک عرض کنم و همانطوری‌که می‌دانید قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال 62 تصویب گردید و با تأیید شورای محترم نگهبان وقت رسید.

لزوم اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا

وی ادامه داد: همه اذعان دارند که این قانون با شرع و دین مطابقت کامل دارد و ایرادی بر آن نیست، فلذا می‌طلبد که بعد از 32 سال همگام با پیشرفت‌های نظام بانکی نسخه‌های جدید بانکداری اسلامی تجویز گردد.

رهنما اظهار کرد: در گذشته بانکداری اسلامی، بیشتر در تسهیلات قرض‌الحسنه تجلی می‌یافت که اکنون به‌دلیل عدم تناسب بین تقاضای پولی و مصرفی افراد و میزان منابع و قیمت تمام‌شده پول در بانک‌ها امکان استفاده از عقد قرض‌الحسنه در همه زمینه‌ها وجود ندارد و به‌ لحاظ شرعی هم مشکل دارد، لذا افراد نیازهای خود که بعضاً به عقد قرض الحسنه برمی‌گردد را در قالب تقاضاهای صوری و فاکتورهای جعلی ارائه می‌دهند که می‌طلبد تدابیر لازم جهت آموزش مشتریان و کارکنان بانک‌ها اندیشیده شود؛ چراکه آگاهی داشتن دو طیف مشتری و کارمند به بهتر اجرا کردن بانکداری اسلامی در عقد‌های مختلف کمک می‌کند.

بانکداری اسلامی، اقتصاد کشور را بیمه می‌کند

این کارشناس حوزه پولی و بانکی تأکید کرد: اگر با یک دید کلی به سیستم بانکی جهان در بحران‌های مالی نگاه کنیم، کشورهایی که بانکداری آنها منطبق به بانکداری اسلامی و یا حتی نزدیکتر بوده، کمترین آسیب‌ها را تجربه کرده‌اند. برای مثال می‌توان به بانکداری کشور کانادا اشاره کرد که حتی در بحران‌های مالی هم آسیب جدی ندیده است؛ چراکه قوانین آن نزدیک به بانکداری اسلامی بود.

وی افزود: بانکداری‌ای که مبتنی بر شرع و دین اسلام باشد می‌تواند نظام بانکی و حتی اقتصاد آن کشور را بیمه کند و به نظرم آنگونه که باید و شاید الگوی اسلامی واحدی در جهان در زمینه بانکداری و حتی اقتصادی طراحی نشده که بقیه کشورهای جهان از آن تبعیت کنند و این موضوع وظیفه کشور ما را دو چندان می‌کند.

ضرورت تأسیس دانشگاه بانکداری اسلامی

رهنما ادامه داد: کشور ایران باید یک الگوی منحصر به فرد اسلامی طراحی کند تا کشورهای دنیا از این الگو بهره‌برداری نمایند و این همت واحد بانک مرکزی و حوزه علمیه که متخصص شرع و دین هستند را می‌طلبد.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی تأکید کرد: کشور ما باید دانشگاه بانکداری اسلامی را تأسیس کند و حتی از سایر کشورهای جهان دانشجو بپذیرد و آموزش دهد تا این مهم در دنیا یک اصل واجب جلوه داده شود.

مهم‌ترین موانع تحقق بانکداری اسلامی

وی افزود: به نظر بنده و برخی از اقتصاددانان، از جمله عواملی که تاکنون سد راه تحقق بانکداری اسلامی بوده است شامل مواردی همانند نوع اداره کردن بانک‌ها به صورت دولتی، نوع فعالیت و قوانین حاکم بر آنها و عدم شفاف‌سازی در این زمینه، منابع محدود و تعدد مراجع نظارتی، ضعف سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و پهنای باند اینترنت و ضعف آموزش‌ها و آگاهی‌ها به مشتریان و کارکنان بانک‌ها است.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی تأکید کرد: توجه به بحث قرض‌الحسنه در بانک‌های ایران، همانند گذشته جدی گرفته نمی‌‌شود؛ لذا استفاده از مشوق‌های معنوی و حتی مادی می‌تواند مکانیسم خوبی جهت ترویج فرهنگ زیبای قرض‌الحسنه باشد؛ هرگاه در کشور ما قرض‌الحسنه ترویج پیدا کند، خود این امر زمینه اجرای بانکداری اسلامی خواهد بود.

لزوم توجه بیشتر بانک‌ها به صندوق‌های قرض‌الحسنه

رهنما تأکید کرد: به همۀ مدیران عامل بانک‌ها توصیه می‌کنم بحث صندوق‌های قرض‌الحسنه در بانک‌ها را جدی بگیرید که برکت و رشد بانک‌ها در همین مقوله و توجه به این مهم است.

وی در پایان گفت: بانک‌ها باید صد در صد جذب منابع قرض‌الحسنه را در جهت ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه در راستای رفع نیازهای افراد اعمال کنند و اگر بانکی از منابع قرض‌الحسنه در جهت سودآوری استفاده کند، تخلف کرده است و باید بانک مرکزی با آن بانک برخورد جدی داشته باشد.