آیت‌الله العظمی جوادی آملی در درس تفسیر عنوان کرد:
ویژگی‌های نظام معرفتی جاهلی و عقلانی/ تفسیر «یحول بین المرء و قلبه»
گروه حوزه های علمیه: مفسر قرآن کریم ضمن تبیین مفهوم فاصله میان انسان و خود او و پرشدن این فاصله در انسان های مومن با فیض الهی و در کافران با وساوس شیطانی تاکید کرد: وسوسه های درونی برای مومن عالم رشد معرفتی اوست ولی برای کفار عنود عامل فرورفتن در گمراهی بیشتر است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت الله العظمی
عبدالله جوادی آملی امروز 20 دی ماه در درس تفسیر در مسجد اعظم در سخنانی
گفت: خداوند وحی را فرستاد تا قدرت و اعجاز خود را نشان دهد اما مادی‌گرایان صرفا در چارچوب محسوسات و تجربه زندگی می‌کنند و این نوع معرفت
معیار قبول و نکول آنان است.
وی با بیان اینکه در این معیار هم تابع پیشینیان خود هستند عنوان کرد: نظام معرفتی آنان تقلید کورکورانه و نظام ارزشی آن‌ها نیز مال و ثروت است و قدرت آنان هم در گرو هم‌آوایی این دو نوع نظام جاهلی است.
ویژگی نظام معرفتی انبیاء
این مفسر قرآن اظهار کرد: برخلاف این نوع نظام، نظام عقلانی انبیاء قرار دارد که تجربه و حس را به رسمیت می شناسد ولی آن را کف سواد و علم می داند و به معرفت شهودی قایل است.
این مرجع تقلید اظهار کرد: نظام تجریدی و عقلانی در حیات جاهلی بی سابقه است و قرآن برای تبیین این نوع نظام معرفتی فرمود که ذکر و یاد و نام حق دیدنی است و مشهود زیرا آیات الهی روشن و شفاف است و آن قدر شفاف است که خدا آن را دیدنی می داند ولی مشرکان خود را عمدا به نادیدن و کوری زده اند.
استاد برجسته حوزه تصریح کرد: فرمود محتضر باید بداند که من از فرزند و همسر او و پرستار او به او نزدیک تر هستم موید این مطلب در سوره مبارکه انفال و واقعه آمده است و تعبیر به«یحول بین المرء و قلبه» شده است که فهم این آیه به آسانی نیست.
اجوف بودن درون
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: اینکه فرموده بین ما و خود ما فاصله است یعنی چه، در روایت است که درون انسان اجوف و توخالی است ولی گاهی طوری می شود که انسان خودش را فراموش می کند؛ فراموش کردن منزل و زن و بچه قابل فرض است ولی فراموش کردن خود چه فرضی دارد؟.
این مفسر قرآن ادامه داد: در میان ما و خود ما که همان «من» انسان است فیض خدا جاری است ولی کافران و مشرکان با اراده خود این بین را از فیض الهی توخالی کردند و بین المرء و قلبه بازیچه شیطان و محل جولان هواهای نفسانی شده است.
این مرجع تقلید افزود: آنچه در سوره حشر درباره تعبیر فراموشی خود انسان آمده است تشبیه نیست و کاملا واقعی است؛ البته در روز قیامت این فاصله میان انسان و خود او برداشته می شود و انسان کافر می گوید ای کاش میان من و خود من به اندازه بعد المشرقین فاصله بود.
ادعیه راه تکامل انسان
وی اظهار کرد: اگر این فاصله با ذکر و مراقبت دائمی پر نشود شیطان آن را پر می کند و قرین دائمی انسان می شود اینکه فرمودن املا قلبی بمعرفتک یعین با خواندن دعاهای کمیل و سایر ادعیه معرفت به ره حق را پیدا کنیم.
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: در خطبه های 6 و 7 نهج البلاغه آمده است که حضرت فرمود انسانی که فیض الهی را دریافت کرده است خدا با چشم او می بیند و با گوش او می شنود و با زبان او حرف می زند البته توقع نیست که ما ذات الهی را ببینیم زیرا قابل دیدن نیست و تکلیف به اندازه مقدورات است.
این مفسر قرآن گفت: در قیامت این درون تخلیه می شود و انسان می فهمد که یک قرین سوئی را در طول عمر داشته که او را به بیراهه برده است و خدا می فرماید با همدیگر دعوا نکیند که هر دو جهنمی هستید.
این مفسر ادامه داد: در ادامه هم فرمود که خدا اگر کسی را بخواهد در همین دنیا عقوبت کند نیازی به سپاه و نیروی بیرونی ندارد و با همین اعضا و جوارح انسان او را عذاب می کند و او چیزی را امضا کرده و یا حرفی می زند که خودش را گرفتار می سازد.
آیت الله جوادی آملی بیان کرد: اینکه فرمودن هر کاری را بسم الله شروع کنید تنها برای ثواب نیست بلکه نوعی قرنطینه برای انسان است تا هر کاری را که شروع می کند با نام خدا باشد.
وسوسه نعمت است
این مرجع تقلید ادامه داد: برخی می گویند وساوس درونی گاهی ناخواسته است و انسان خودش از خودش بدش می آید؛ بله این خودش یک نعمت است ولی این طور نیست که خدا بدون دلیل شیطانی را قرین انسان کنند زیرا رحمان و رحیم است مگر اینکه ما خودمان کاری بکنیم که به این بلا گرفتار شویم.
این مفسر ادامه داد: ما یک تفرعنی در درون داریم و گاهی اسلامی حرف می زنیم و قارونی فکر می کنیم که مخالفت با خدا است و این مخالفت عقوبتی دارد که گاهی در قالب همین مشکلات و سختی ها و فشارها به انسان وارد می شود و راه توبه را نیز خدا باز گذاشته است.
وی با بیان اینکه در این معیار هم تابع پیشینیان خود هستند عنوان کرد: نظام معرفتی آنان تقلید کورکورانه و نظام ارزشی آن‌ها نیز مال و ثروت است و قدرت آنان هم در گرو هم‌آوایی این دو نوع نظام جاهلی است.
ویژگی نظام معرفتی انبیاء
این مفسر قرآن اظهار کرد: برخلاف این نوع نظام، نظام عقلانی انبیاء قرار دارد که تجربه و حس را به رسمیت می شناسد ولی آن را کف سواد و علم می داند و به معرفت شهودی قایل است.
این مرجع تقلید اظهار کرد: نظام تجریدی و عقلانی در حیات جاهلی بی سابقه است و قرآن برای تبیین این نوع نظام معرفتی فرمود که ذکر و یاد و نام حق دیدنی است و مشهود زیرا آیات الهی روشن و شفاف است و آن قدر شفاف است که خدا آن را دیدنی می داند ولی مشرکان خود را عمدا به نادیدن و کوری زده اند.
استاد برجسته حوزه تصریح کرد: فرمود محتضر باید بداند که من از فرزند و همسر او و پرستار او به او نزدیک تر هستم موید این مطلب در سوره مبارکه انفال و واقعه آمده است و تعبیر به«یحول بین المرء و قلبه» شده است که فهم این آیه به آسانی نیست.
اجوف بودن درون
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: اینکه فرموده بین ما و خود ما فاصله است یعنی چه، در روایت است که درون انسان اجوف و توخالی است ولی گاهی طوری می شود که انسان خودش را فراموش می کند؛ فراموش کردن منزل و زن و بچه قابل فرض است ولی فراموش کردن خود چه فرضی دارد؟.
این مفسر قرآن ادامه داد: در میان ما و خود ما که همان «من» انسان است فیض خدا جاری است ولی کافران و مشرکان با اراده خود این بین را از فیض الهی توخالی کردند و بین المرء و قلبه بازیچه شیطان و محل جولان هواهای نفسانی شده است.
این مرجع تقلید افزود: آنچه در سوره حشر درباره تعبیر فراموشی خود انسان آمده است تشبیه نیست و کاملا واقعی است؛ البته در روز قیامت این فاصله میان انسان و خود او برداشته می شود و انسان کافر می گوید ای کاش میان من و خود من به اندازه بعد المشرقین فاصله بود.
ادعیه راه تکامل انسان
وی اظهار کرد: اگر این فاصله با ذکر و مراقبت دائمی پر نشود شیطان آن را پر می کند و قرین دائمی انسان می شود اینکه فرمودن املا قلبی بمعرفتک یعین با خواندن دعاهای کمیل و سایر ادعیه معرفت به ره حق را پیدا کنیم.
آیت الله جوادی آملی عنوان کرد: در خطبه های 6 و 7 نهج البلاغه آمده است که حضرت فرمود انسانی که فیض الهی را دریافت کرده است خدا با چشم او می بیند و با گوش او می شنود و با زبان او حرف می زند البته توقع نیست که ما ذات الهی را ببینیم زیرا قابل دیدن نیست و تکلیف به اندازه مقدورات است.
این مفسر قرآن گفت: در قیامت این درون تخلیه می شود و انسان می فهمد که یک قرین سوئی را در طول عمر داشته که او را به بیراهه برده است و خدا می فرماید با همدیگر دعوا نکیند که هر دو جهنمی هستید.
این مفسر ادامه داد: در ادامه هم فرمود که خدا اگر کسی را بخواهد در همین دنیا عقوبت کند نیازی به سپاه و نیروی بیرونی ندارد و با همین اعضا و جوارح انسان او را عذاب می کند و او چیزی را امضا کرده و یا حرفی می زند که خودش را گرفتار می سازد.
آیت الله جوادی آملی بیان کرد: اینکه فرمودن هر کاری را بسم الله شروع کنید تنها برای ثواب نیست بلکه نوعی قرنطینه برای انسان است تا هر کاری را که شروع می کند با نام خدا باشد.
وسوسه نعمت است
این مرجع تقلید ادامه داد: برخی می گویند وساوس درونی گاهی ناخواسته است و انسان خودش از خودش بدش می آید؛ بله این خودش یک نعمت است ولی این طور نیست که خدا بدون دلیل شیطانی را قرین انسان کنند زیرا رحمان و رحیم است مگر اینکه ما خودمان کاری بکنیم که به این بلا گرفتار شویم.
این مفسر ادامه داد: ما یک تفرعنی در درون داریم و گاهی اسلامی حرف می زنیم و قارونی فکر می کنیم که مخالفت با خدا است و این مخالفت عقوبتی دارد که گاهی در قالب همین مشکلات و سختی ها و فشارها به انسان وارد می شود و راه توبه را نیز خدا باز گذاشته است.
