تکرار؛ آسیبی رایج در نقاشی قرآنی

مهران قلعه‌دار، هنرمند نقاش در حاشیه برگزاری بیست‌و‌چهارمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با بیان این‌که نقاشی قرآنی تنها به تصویرگری از قصص خلاصه نمی‌شود، اظهار کرد: وقتی درباره ویژگی نقاشی قرآنی سخن گفته می‌شود، بلافاصله این تصور در ذهن پیش می‌آید که تصویرگری از قصص قرآن می‌تواند نمود بارز این عنوان باشد، درصورتی که این تصور در حقیقت کوچک شمردن عظمت معنای قرآن است. 

وی افزود: از نگاه من پرداخت مستقیم به موضوعات قرآنی در هنر خوشنویسی کارکرد بسیار خوبی دارد، اما در دیگر هنرها می‌توان به صورت مفهومی نیز به موضوعات قرآن پرداخت. برای درک بهتر موضوع دو مثال می‌زنم. در آیه‌ای از قرآن کریم آمده که تمام آفریده‌های روی زمین در حال ثنای پروردگار هستند. این جمله را من در کارهایی که در آن زیبایی طبیعت تصویر شده نشان می‌دهم. این ویژگی نیز به نظرم زیبایی در خود دارد که بیننده با دیدن آن مسحور می‌شود. 

این نقاش ادامه داد: در آیه‌ای دیگر از قرآن آمده که به پدر و مادر خود نیکی کنید. این مفهوم را به خوبی می‌توان در نقاشی تصویر کرد، به ویژه که احترام به پدر و مادر از اخلاقیاتی است که در تمامی دنیا محترم شمرده می‌شود، بنابراین اگر به این موضوع نگاهی حرفه‌ای همراه با اعتقاد شود می‌توان زبان بین‌المللی نیز برای این پیام قرآنی پیدا کرد.

پرداختن به مفاهیم، جلوی تکرار را در نقاشی قرآنی می‌گیرد

قلعه‌دار با بیان اینکه نگاه مفهومی به موضوعات قرآنی در نقاشی جلوی تکرار را در این هنر می‌گیرد، گفت: نگاه مستقیم به موضوعات یک آسیب جدی نیز در پی دارد. آن نیز اینکه این قبیل کارها معمولا در دام تکرار گرفتار می‌آیند. برای مثال چند نقاش  می‌خواهد تصویر قربانی کردن حضرت اسماعیل(ع) را به تصویر بکشد یا اینکه گلستان شدن آتش برای حضرت ابراهیم (ع) در چند کار می‌خواهد تکرار شود. بنابراین اگر به موضوعات قرآنی نگاهی ظریف‌تر شود کارهای مورد نظر هیچگاه تکراری نخواهد بود. 

این نقاش در پاسخ به سوالی دیگر که حضورش در نمایشگاه قرآن با چه انگیزه‌ای انجام می‌شود، گفت: فعالیت قرآنی جزء علاقه‌های من از کودکی بوده است. برای همین کار کردن در چنین محیط‌هایی را بسیار دوست دارم، زیرا هم از آن انرژی می‌گیرم، هم این‌که می‌توانم به برکت نزدیکی به قرآن به کارم ارزش و هویتی ارزشی بخشم. 

وی در انتهای سخنانش درباره کیفیت نمایشگاه بیست‌و‌چهارم گفت: متاسفانه این دوره نمایشگاه شکلی محدودتر به خود گرفته است، در ضمن مردم هم از آن استقبال لازم را به عمل نمی‌آورند. این اتفاق نیز برایم عجیب است که چرا باید در یک جامعه اسلامی از هزینه‌های که برای قرآن مصرف می‌شود، کاسته در عوض به کارهای غیر قرآنی بودجه‌های بزرگ اختصاص پیدا کند.

داود کنشلو