نقش اوراق بهادار اسلامی در کاهش بدهی دولت

کامران ندری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع)، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در پاسخ به این پرسش که انتشار اوراق بهادار اسلامی چه نقشی در حل مشکل بدهی دولت دارد؟ گفت: بر حَسَب ظاهر، عمده مطالبات معوق در اثر تکالیفی بوده که دولت به نظام بانکی تحمیل کرده است. نظام بانکی هم نتوانسته است به صورت منطقی و عادی کار خود را انجام دهد و دلیل تکالیف دولت به نظام بانکی هم کسری‌هایی است که با آن مواجه بوده است.

دلایل کسری بودجه دولت

وی افزود: دولت باید اقداماتی را در اقتصاد انجام می‌داد اما این اقدامات درآمد لازم را نداشته و از عهده این هزینه‌ها برنیامده است. در اقتصادهای دیگر معمولا دولت‌ها وقتی با کسری مواجه می‌شوند، بخشی از این کسری را از طریق انتشار اوراق بدهی در بازار تأمین می‌کنند لذا فشاری به نظام بانکی نمی‌آورند بلکه اوراق را می‌فروشند و نیازهای خود را تأمین می‌کنند.
مدیرگروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: در چنین شرایطی دولت بدهی طلبکاران خود یعنی عموم مردم را پرداخت می‌کند چراکه دولت ناچار است در موقع سررسید به تعهدات خود عمل کند به این دلیل که آنگاه ناچار است پاسخگوی مطالبات مردم باشد.

نقش اوراق بهادار اسلامی در کاهش بدهی دولت

ندری خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد انتشار اوراق بهادار اسلامی، مقداری از فشار دولت به بانک‌ها در مواقعی که دچار کسری است را کم می‌کند و بانک‌ها می‌توانند آزادانه‌تر ‌تصمیم‌گیری کنند و نقش واقعی خودشان را به عنوان واسطه مالی و وکیل سپرده‌گذاران ایفا کنند؛ لذا این امر می‌تواند به کاهش بدهی دولت کمک کند.
وی ادامه داد: یکی از اقداماتی که باید در زمینه اصلاح نظام بانکی صورت گیرد کاهش مطالبات معوق و کمک به بانک‌ها در این زمینه است. البته باید این را هم گفت که تسهیلات تکلیفی مبنایی شده است برای بانک‌ها که گاهی اوقات سوء‌مدیریت‌های خود را تحت لوای این تسهیلات تکلیفی پنهان و کتمان کنند.

دلایل وجود مطالبات معوق

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: همه مطالبات معوق را نمی‌توان به تسهیلات تکلیفی وصل کرد. بخشی از این مطالبات معوق به سوء‌مدیریت خود بانک‌ها بر‌می‌گردد و هنگامی‌که دولت تکالیفی را به بانک‌ها تحمیل می‌کند، نظام بانکی حداقل این بهانه را دارد که مشکلات خود را به گردن دولت یا مجلس بیاندازد.
ندری بیان کرد: بنده معتقدم برای حل این مشکل، یکی از مهمترین اتفاقاتی که باید رخ دهد این است که رابطه مستقیم مجلس و دولت با نظام بانکی را باید به هر طریقی قطع کنیم چراکه در جلسات و محافل متعددی می‌شنویم که نظام بانکی تمام گرفتارها و مشکلات فعلی را به  گردن دولت و مجلس می‌اندازد و اعلام می‌کند با مصوباتی که مجلس در قوانین بودجه داشته است یا مصوبات و مقرراتی که هیئت‌دولت به اشکال گوناگون تصویب و به نظام بانکی تحمیل کرده است، مشکلات کنونی برای نظام بانکی پدید آمده است بنابراین مشکلات را به نحوی توجیه می‌کنند.

اهمیت استقلال نظام بانکی

وی ادامه داد: با این اوصاف، استقلال بانک مرکزی و بانک‌ها که بتوانند آزادانه تصمیم بگیرند بسیار مهم است، نظارتی که از جانب حاکمیت باید اتفاق بیفتد این است که بانک‌ها، نه کاری دیگر بلکه صرفا واسطه‌گری مالی انجام دهند و دوم اینکه تابع مقررات احتیاطی باشند و با منابع سپرده‌گذاران دست به خطرات بزرگ نزنند.
مدیرگروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی در پایان خاطرنشان کرد: استقلال نظام بانکی که شامل استقلال بانک مرکزی از دولت و مجلس می‌شود بسیار مهم است و تا زمانی که این اتفاق رخ  ندهد نظام بانکی می‌تواند همه مشکلات خود را به گردن دولت و مجلس بیاندازد.