نقش فساد اقتصادی خواص در شکل‌گیری واقعه عاشورا

حجت‌الاسلام والمسلمین غلامعلی معصومی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره سیره اقتصادی امام حسین(ع) و درس‌های زندگی اقتصادی ایشان برای دنیای کنونی پرداخت و اظهار کرد: یکی از نکاتی که باید در مورد سیره اقتصاد امام حسین(ع) عرض کنم این است که وقتی ائمه و از جمله امام حسین(ع) حکومت را دراختیار نداشتند، از راه دسترنج خود زندگی را می‌گذراندند و از جمله کشاورزی انجام داده و همچنین بخشی از درآمدی را که به دست می‌آوردند خرج نیازمندان می‌کردند.
رسیدگی به محرومان و نیازمندان
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: یک بار شخصی به معاویه گفت چرا از ثروت خود به ما نمی‌دهید که وی در جواب گفت: خدا چنین خواست که به من بدهد و به شما ندهد و به همین دلیل بود که اشک نیازمندان طایفه بنی اسد در روز عاشورا درآمد؛ چراکه با شهادت امام حسین(ع) بزرگترین حامی خود را از دست دادند.
معصومی‌نیا خاطرنشان کرد: نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که در سیره اقتصادی امام حسین(ع) نقل شده است که در مدت ده سالی که در مدینه بودند، وقتی نیازمندان مشغول غذا خوردن بودند، امام را دعوت می‌کردند که با آنان غذا بخورد و ایشان هم این کار را انجام می‌دادند و این نشانه توجه جدی ایشان به فقرا بود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی ادامه داد: شخصی به نام شعیب ابن عبدالرحمان خزایی نقل می‌کند که در روز دوازدهم عاشورا که قرار بود ایشان دفن شوند، با اینکه بدن ایشان در زیر سم اسب‌ها بسیار آسیب دیده بود اما بر پشت ایشان آثار زخم و پینه مشاهده شد که در اثر غذاهایی بود که شبانه بر پشت بسته برای نیازمندان و برای یتیمان و زنان بی‌سرپرست می‌بردند.
برخورد عزت‌مدارانه در عرصه اقتصادی
وی اظهار کرد: در اینجا روایتی را نقل می‌کنم تا مقدمه بحثی قرار دهم. یکبار کنیزی را برای معاویه آورده بودند، این کنیز، هم جمال و هم کمال داشت و اشعار حکمت‌آمیزی را حفظ بود. معاویه گفت چه کسی شایسته این کنیز است؟ عده‌ای خود معاویه را بهترین شخص معرفی کردند اما معاویه بر آنان خرده گرفت و گفت تنها کسی که شایسته این کنیز است، حسین ابن علی است.
معصومی‌نیا عنوان کرد: همیشه حاکمان حیله‌گر اینگونه هستند و برای تخریب مخالفان از ترفندهای گوناگونی استفاده می‌کنند بنابراین، کنیز را همراه با مال و ثروت فراوانی به مدینه فرستاندند. وقتی کنیز به امام رسید، گفت تو چه جوانمردی هستی اما حیف که روزی از دنیا می‌روی و امام فرمودند شما را در راه خدا آزاد کرده و همه این اموال را به تو می‌بخشم و از طریق، هم نقشه معاویه را خنثی کرده و هم عدم دلبستگی خود به مال و ثروت دنیا را نشان دادند؛ بنابراین یکی از ویژگی‌های امام حسین(ع) در عرصه اقتصادی، این بود که بسیار عزت‌مدارانه برخورد می‌کردند.
حفظ حرمت نیازمندان در سیره اقتصادی امام حسین(ع)
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به واقعه عاشورا اظهار کرد: امام حسین(ع) در روز عاشورا به دشمنان خود فرمودند: شکم‌های این مردم از حرام پر شده و این جامعه از لحاظ اقتصادی حرام‌خور شده است و چون حرام‌خور شده‌اند، کار آنان به امام‌کُشی رسیده است.
وی ادامه داد: مسئله دیگر در سیره اقتصادی امام حسین(ع) در رسیدگی به فقرا و محرومین، احترام به آنان و حفظ کرامتشان بود. ایشان به گونه‌ای به نیازمندان کمک می‌کردند که حرمت آنان حفظ شود تا آنان احساس شکست نکنند.
لزوم بهره‌گیری مسئولان از سیره اقتصادی امام حسین(ع)
معصومی‌نیا در ادامه به بیان برخی درس‌های سیره اقتصادی امام حسین(ع) برای مسئولان و مردم در دوره کنونی پرداخت و گفت: اگر بخواهیم از این سیره برای دوره کنونی عبرت بگیریم، یکی از درس‌های بزرگ عاشورا برای دوره کنونی ما اهمیت ساده‌زیستی مسئولان و توجه آنان به نیازمندان است و به همین دلیل است که مقام معظم رهبری از 25 سال پیش تاکنون در فرمایشات خود، از مسئله نوکیسه‌ها و کسانی‌که ثروت زیادی را بر هم زده‌اند به عنوان پدیده‌ای زشت یاد کرده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی ادامه داد: اکنون که قضایای اخیر همانند حقوق‌های نجومی پدیدار شده است و رهبر انقلاب فرمودند باید با این پدیده برخورد شود به این دلیل است که در صدر اسلام، یکی از عوامل مهم اینکه مردم دچار انحراف شدند، همین انحرافات اقتصادی بود.
دعوت مردم و خواص به سلامت اقتصادی
معصومی‌نیا تأکید کرد: امام حسین(ع) در اوج عزت، مردم را به سلامت و پاکی در عرصه اقتصادی دعوت کردند اما مردم گوش ندادند و حتی خواص امت هم راه انحراف در پیش گرفته و در مسابقه دنیاطلبی از هم سبقت گرفتند تا کار به جایی رسید که فاجعه عظیم عاشورا رخ داد.
وی اظهار کرد: بسیاری از افرادی که دست به شهادت امام حسین(ع) زدند، به این دلیل بود که انحرافات اقتصادی داشتند و چون حرام‌خوار شده بود، گوش آنان به توصیه‌ها بدهکار نبود. چنین درس‌هایی برای ما عبرت است؛ بنابراین باید این مسئله را در دوره کنونی مد نظر قرار دهیم.
عواقب فساد اقتصادی مسئولان
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی تأکید کرد: اگر دیر بجنبیم و دست کسانی‌که مال حرام می‌خورند را کوتاه نکنیم، ممکن است فجایع بسیار ناگواری رخ داده و جامعه به سقوط کشیده شود و در زمان امیرالمؤمنین علی(ع) این موضوع خود را به خوبی نشان داد.
معصومی‌نیا در پایان گفت: ما شعائر حسینی را گرامی می‌داریم اما متأسفانه از درس‌های قیام ایشان بهره نمی‌گیرم؛ بنابراین اگر مسئولان ما این مسائل را در نظر نداشته و از مردم فاصله بگیرند، فساد اقتصادی عاقبت بسیار بدی را در پی خواهد داشت و یکی از این عواقب، فروپاشی جامعه است.