رئیس ایرانداک:
پیشگیری از سرقت علمی در اولویت قرار گیرد
گروه دانشگاه: رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران بر جلوگیری از سرقت علمی در کشور تاکید کرد و یادآور شد: نهادها و سازمان‌ها، پیشگیری از سرقت علمی را در اولویت قرار دهند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به نقل از روابط عمومی پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی، سیروس علیدوستی، رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک) درباره اهمیت اخلاق در پژوهش‌های آموزش عالی اظهار کرد: اخلاق باید با علم، پژوهش، و فناوری همراه دیده شود، نه چیزی که به آن‌ها افزوده می‌شود. اخلاق، بخشی درونی از این پهنه‌ها و زمینه و چتری برای آن‌هاست. سیاست‌گذاران در آموزش عالی و پژوهش و فناوری کشور نقشی کلیدی در این زمینه دارند و خوب یا بد اخلاق در این بخش‌ها، مستقیم یا غیرمستقم، به ایشان نیز باز می‌گردد.
وی افزود: زیرساخت‌های حقوقی نمی‌توانند در این زمینه گره چندانی را بگشایند. کشور ما زیرساخت‌های حقوقی گسترده‌ای برای پاره‌ای ناراستی‌ها دارد که نتوانسته‌اند کارکرد خوبی از خود نشان دهند. کار اخلاق را در علم و پژوهش باید پیش از قانون درست کرد. پیچیدگی این چالش چندان است که هیچ قانونی که خوب هم انجام شود، نمی‌تواند راهکار باشد. این چالش پیچیده نیاز به راهکاری پیچیده نیز دارد که در این راهکار، زیرساخت حقوقی در پایان است.
علیدوستی با اشاره به نمونه‌های بسیاری از بدرفتاری علمی در کشور گفت: در این زمینه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تنها می‌تواند در کاهش برخی از آن‌ها کمک کند که برجسته‌ترین آن‌ها، «سایه‌نویسی» و «همانندنویسی» است. از آنجایی که این پژوهشگاه سال‌هاست که پیشنهادها، پایان‌نامه‌ها، و رساله‌ها را ثبت و فایل تمام‌متن آن‌ها را دریافت می‌کند، می‌تواند بخشی از این راه‌حل را ارائه کند.
وی با تصریح اینکه رویارویی با بدرفتاری علمی باید از سوی عرضه به سوی تقاضا برود بیان کرد: بسیاری از عوامل برای چنین بدرفتاری‌هایی هست که نمی‌توان به همه آن‌ها پرداخت. مدرک‌گرایی، بیکاری دانش‌آموختگان، آیین‌نامه‌های ترفیع و ارتقای اعضای هیئت علمی، اقتصاد آموزش عالی، راه‌اندازی بدون مطالعه موسسه‌های آموزش عالی، پذیرش بی‌رویه دانشجو، سامان حقوق و دستمزد اعضای هیئت علمی، و بسیاری دیگر از جمله این عوامل هستند. بی‌گمان، گفتمان‌سازی‌های این چنین، می‌تواند سیاست‌گذاران، استادان، و دانشجویان را برای رویارویی با این پدیده نازیبنده برانگیزاند.
علیدوستی از تلاش پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی از برگزاری این همایش تقدیر کرد و گفت: بخشی از بدرفتاری‌های علمی، سایه‌نوسی و همانندنویسی هستند. از آنجایی که کار سایه‌نویسان به‌طور معمول با کپی‌برداری انجام می‌شود، نخست باید پوشش اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در «پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج)» با همکاری دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، کامل و دسترسی به آن‌ها آزاد شود. به این ترتیب، همگان اعم از استادان تا دانشجویان و داوران خواهند توانست به آسانی از کارهای پیشین آگاهی یابند و اگر سایه‌نویسی انجام شده باشد، به آن پی برند. دوم اینکه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها پیش از تصویب پیشنهادیه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها از اصالت آن‌ها با جست‌وجو در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) یا پرسش از «سامانه پیشینه پژوهش» اطمینان یابند. سوم، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در جریان نگارش پیشنهادها، پایان‌نامه، و رساله، اصالت نوشتارها را در «سامانه همانندجو» بررسی کنند.
وی در این باره افزود: این سه راهکار می‌تواند در تعامل و همکاری پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بخشی از این مسئله را مرتفع نماید.
علیدوستی در پایان خاطرنشان کرد: در بسیاری از کشورها نیز چنین ابزارهایی سال‌هاست که به‌کار می‌رود و دستاوردهای بسیار خوبی هم در کاهش بدرفتاری علمی داشته است.
یادآور می‌شود، «همايش بررسی راهكارهای پيشگيری از سرقت علمی» با همت پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی و همکاری سایر دستگاه‌های اجرائی، چهارشنبه 6 بهمن‌ماه در سالن همایش‌های مرکز تحقیقات مخابرات ایران برگزار می‌شود.
وی افزود: زیرساخت‌های حقوقی نمی‌توانند در این زمینه گره چندانی را بگشایند. کشور ما زیرساخت‌های حقوقی گسترده‌ای برای پاره‌ای ناراستی‌ها دارد که نتوانسته‌اند کارکرد خوبی از خود نشان دهند. کار اخلاق را در علم و پژوهش باید پیش از قانون درست کرد. پیچیدگی این چالش چندان است که هیچ قانونی که خوب هم انجام شود، نمی‌تواند راهکار باشد. این چالش پیچیده نیاز به راهکاری پیچیده نیز دارد که در این راهکار، زیرساخت حقوقی در پایان است.
علیدوستی با اشاره به نمونه‌های بسیاری از بدرفتاری علمی در کشور گفت: در این زمینه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تنها می‌تواند در کاهش برخی از آن‌ها کمک کند که برجسته‌ترین آن‌ها، «سایه‌نویسی» و «همانندنویسی» است. از آنجایی که این پژوهشگاه سال‌هاست که پیشنهادها، پایان‌نامه‌ها، و رساله‌ها را ثبت و فایل تمام‌متن آن‌ها را دریافت می‌کند، می‌تواند بخشی از این راه‌حل را ارائه کند.
وی با تصریح اینکه رویارویی با بدرفتاری علمی باید از سوی عرضه به سوی تقاضا برود بیان کرد: بسیاری از عوامل برای چنین بدرفتاری‌هایی هست که نمی‌توان به همه آن‌ها پرداخت. مدرک‌گرایی، بیکاری دانش‌آموختگان، آیین‌نامه‌های ترفیع و ارتقای اعضای هیئت علمی، اقتصاد آموزش عالی، راه‌اندازی بدون مطالعه موسسه‌های آموزش عالی، پذیرش بی‌رویه دانشجو، سامان حقوق و دستمزد اعضای هیئت علمی، و بسیاری دیگر از جمله این عوامل هستند. بی‌گمان، گفتمان‌سازی‌های این چنین، می‌تواند سیاست‌گذاران، استادان، و دانشجویان را برای رویارویی با این پدیده نازیبنده برانگیزاند.
علیدوستی از تلاش پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی از برگزاری این همایش تقدیر کرد و گفت: بخشی از بدرفتاری‌های علمی، سایه‌نوسی و همانندنویسی هستند. از آنجایی که کار سایه‌نویسان به‌طور معمول با کپی‌برداری انجام می‌شود، نخست باید پوشش اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در «پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج)» با همکاری دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، کامل و دسترسی به آن‌ها آزاد شود. به این ترتیب، همگان اعم از استادان تا دانشجویان و داوران خواهند توانست به آسانی از کارهای پیشین آگاهی یابند و اگر سایه‌نویسی انجام شده باشد، به آن پی برند. دوم اینکه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها پیش از تصویب پیشنهادیه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها از اصالت آن‌ها با جست‌وجو در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) یا پرسش از «سامانه پیشینه پژوهش» اطمینان یابند. سوم، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در جریان نگارش پیشنهادها، پایان‌نامه، و رساله، اصالت نوشتارها را در «سامانه همانندجو» بررسی کنند.
وی در این باره افزود: این سه راهکار می‌تواند در تعامل و همکاری پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بخشی از این مسئله را مرتفع نماید.
علیدوستی در پایان خاطرنشان کرد: در بسیاری از کشورها نیز چنین ابزارهایی سال‌هاست که به‌کار می‌رود و دستاوردهای بسیار خوبی هم در کاهش بدرفتاری علمی داشته است.
یادآور می‌شود، «همايش بررسی راهكارهای پيشگيری از سرقت علمی» با همت پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی و همکاری سایر دستگاه‌های اجرائی، چهارشنبه 6 بهمن‌ماه در سالن همایش‌های مرکز تحقیقات مخابرات ایران برگزار می‌شود.
