حجتالاسلام و المسلمین محمد مهدی صالحی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد در گفتوگو با
خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)
از خراسان رضوی، به تبیین جایگاه دانشگاه در نگاه امام خمینی(ره) پرداخت و
اظهار کرد: امام خمینی آینده و سرنوشت ایران، انقلاب و جمهوری اسلامی را
مرتبط به دانشگاه می دانستند و به طور مفصل به شرح وظایف و فرصتها و
تهدیدهای دانشگاه پرداختهاند.
دانشگاه مرکز مقدرات کشور در آیندهوی
افزود: نکته اساسی که باعث میشد امام به دانشگاه اهمیت دهد این بود که
دانشگاه را مرکز مقدرارت کشور در آینده می دانست البته به نقش و جایگاه
روحانیون در دانشگاه هم اشاره میکند.
جوانان، صف مقابل مبارزه با استعماروی
با بیان اینکه نقشی که امام برای آینده و رشد و ترقی جوانان قائل بود در
دانشگاه نمود پیدا میکند، گفت: امام به شدت نگران استثمار پذیری و استعمار
پذیری کشور بود و صف مقابل این تقابل را جوانان میدانست.
توصیه به حفظ انگیزههای معنویصالحی
ادامه داد: امام خمینی در این راستا به جوانان توصیه میکرد که در همه
فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و... انگیزههای معنوی خودشان را
حفظ کنند و این را یکی از نکات کاربردی میدانست.
حفظ انسجام اجتماعی و وحدت ملیوی
تصریح کرد: امام خمینی همچنین به مسئله انسجام اجتماعی و وحدت ملی تاکید
داشت و معتقد بود که جوانان فقط با حفظ انگیزههای معنوی و تقویت انسجام
ملی میتوانند در برابر تفکرات استعماری و تفرقه انگیز دشمنان ایستادگی
کنند.
لزوم آشنایی با تفسیر درست از اسلاموی با بیان اینکه امام
خمینی(ره) آشنایی با تفسیر درست از اسلام و مقابله با تفاسیر غلط و ارتجاعی
را وظیفه دیگر جوانان میدانست، افزود: امام خمینی(ره) همواره به جوانان
تاکید میکردند که مراقب باشند اندیشههای نفی سکولاریسم و اسلام منهای
سیاست در اذهانشان رسوخ پیدا نکند، در این راستا هم، جوانان را توصیه به
بازخوانی تاریخ و مقایسه تطبیقی آنچه در جمهوری اسلامی اتفاق افتاده با
سایر برهههای تاریخ، میکردند.
تکیه بر توان ملیوی تکیه بر توان
ملی در عرصههای مختلف را از دیگر توصیههای امام خمینی به جوانان عنوان
کرد و گفت: امام نمیگوید ما همه چیز داریم و نباید با دنیا تعامل داشته
باشیم بلکه معتقد بود که مسائل کشور باید طوری پیش رود که محور تصمیمگیری
در همه مسائل، خود ما باشیم.
ممانعت از رواج بی بندوباریهای اخلاقیوی
افزود: امام خمینی به جوانان توصیه میکند که همه همت خود را برای حفظ
استقلال ملی و دینی و حفظ ارزشهای انسانی صرف کنند و مراقب باشند بی
بندوباریهای اخلاقی و فرهنگی که آثار شوم پیدا و پنهان فراوانی خواهد داشت
در جامعه رواج پیدا نکند.
خطر جدا شدن حوزه از دانشگاهوی ادامه
داد: امام خمینی در وصیت نامهاش جدا شدن دانشگاه از حوزه را یکی از
تهدیدات فرا روی دانشگاهیان عنوان میکند و همواره به دانشگاهیان هشدار
میدهد که مراقب باشند از مغز متفکر حوزوی جدا نشوند و وحدت حوزه و دانشگاه
را حفظ کنند.
صالحی اظهار کرد: امام خمینی معتقد بود که امروزه دشمنان
سعی می کنند با تبلیغات، تهمت و بمباران روانی، ذهنیتی از روحانیت اصیل در
فکر دانشگاهیان ایجاد کنند که روحانیت در راه تکامل و پیشرفت دانشگاه به
انزوا کشیده شود و امام این موضوع را اولین تهدیدی فراروی دانشگاه عنوان
میکرد.
خطر ارتجاع و بازگشت به قبلوی بیان کرد: در اندیشه امام
خمینی(ره) اگر ارتباط با روحانیت اصیل برقرار نباشد خطر ارتجاع روی میدهد
لذا امام معتقد بود کسانی که میگویند با حفظ گزارههای دینی نمیتوان به
ترقی و پیشرفت رسید، زمینه تاثیرپذیری از انحرافات فرهنگی و اخلاقی غرب را
فراهم میکنند و در این راستا به مسئله وابستگی به شرق و غرب اشاره میکند.
وقتی که مدیران زمینه غارت مادی و معنوی جامعه را فراهم میکنندوی با بیان اینکه امام خمینی(ره) معتقد بود دانشگاهیان باید مراتب خطر انحراف از فرهنگ و ادب و ارزشهای دینی و ملی باشند، گفت: براساس اندیشه امام(ره)
اگر این مراقبتها صورت نگیرد به تدریج مقدرات کشور به دست مدیرانی رقم
خواهد خورد که از دل جامعه دانشگاهی بیرون آمدهاند و خواسته یا ناخواسته
به خاطر وابستگی فکری و ذهنی به اندیشههای شرقی و غربی، زمینه غارت مادی و
معنوی مدرن جامعه خویش را فراهم میکنند.
کم خرجترین راه استثمار تاریخیوی افزود: امام خمینی(ره) هشدار میداد که اگر مدیریت کشور به دست افراد دارای اندیشههای غیر بومی، سپرده شود کم خرجترین راه برای استثمار تاریخی است.
وی با اشاره به اعتماد امام خمینی(ره) به قشر دانشگاهی و جوان، گفت: در اندیشه امام خمینی(ره) جلوی هر انحراف و تهدید دانشگاهی، باید توسط خود دانشگاهیان گرفته شود.
میزان تحقق دانشگاه اسلامی مدنظر اماموی در ادامه در خصوص اینکه بعد از انقلاب دانشگاه اسلامی مدنظر امام چقدر تحقق یافته است، اظهار کرد: قطعا ما با آن نقطه مطلوبی که امام(ره) مدنظرش بود فاصله بسیاری را داریم اما دانشگاههای ما نسبت به آنچه قبلا بوده رشد چشمگیری داشته است.
وی تصریح کرد: اصل اساسی که امام(ره) در دانشگاه اسلامی دنبال می کرد این بود که دانشگاه بتواند مقدرات آینده کشور را به شکل واقعی ببیند و پاسخ لازم برای مدیریت کشور را متناسب با فرهنگ بومی و ملی ارائه کند.
رشد دانشگاهها در زمینه شعائر دینیوی با بیان اینکه دانشگاههای ما بعد از انقلاب در زمینه شعائر دینی مثل نماز و روزه رشد چشمگیری داشتهاند، گفت: قبل از انقلاب در اکثر دانشگاهها، زمینه بروز رفتارهای دینی یا وجود نداشت یا بسیار کم بود اما امروزه به عنوان مثال صفوف نماز جماعت در دانشگاه تهران به خارج از دانشگاه میرسد.
سطح بالای دینمداری در دانشگاههاوی با تاکید بر اینکه دانشگاههای ما از متن جامعه دیندارتر هستند، اظهار کرد: البته نگرانیهایی هم در حوزه آسیبهای اجتماعی در دانشگاهها وجود دارد که بخشی از آن متاثر از باورهای دینی است
ضرورت اسلامی کردن علوم انسانیوی تصریح کرد: ما در زمینه شعائر، رشد چشمگیری داشتهایم اما در مورد مسائل محتوایی به نظر میرسد که کارهای انجام نداده زیادی وجود دارد به خصوص اسلامی کردن علوم انسانی مسئلهای است که به شدت مورد نیاز کشور است.
صالحی ادامه داد: بخشی از اینکه در دانشگاه اسلامی به حد مطلوب نرسیدهایم امری طبیعی است چون اقداماتی نظیر اسلامی کردن علوم انسانی ممکن است ده ها سال زمان نیاز داشته باشد اما بخشی از آن هم به خاطر کم کاری خود ما در حوزه و دانشگاه است چرا که نتوانستهایم دراداره جامعه، نیازهای واقعی و فرهنگ بومی، ملی و دینی خودمان را در نظر بگیریم و گزارههای علمی متناسب با آن را تولید کنیم.
تبعات استفاده از نسخههای غربیوی بیان کرد: ما معمولا نسخههای تجربه شده غرب را بکار میگیریم و چون این نسخهها متناسب با همه نیازهای بومی ما نیست، یا نتیجه لازم را دریافت نمیکنیم و یا مشکلات متعددی را برایمان ایجاد میکند برای همین بود که امام(ره) هشدار می دادند و می گفتند اگر ما از شر آمریکا و غرب و شرق رها شویم اما به این راحتیها از دست کسانی که مبانی فکریشان متاثر از غرب و شرق است آسوده نخواهیم شد.
اصالت بخشی به علم؛ مهمترین مبنای اسلامی شدن دانشگاههاوی با بیان اینکه در بعضی جنبههای اسلامی کردن دانشگاهها به شکل موفقی پیش رفتیم اما به نظر میرسد، در بسیاری جنبههای نرم افزاری با دانشگاههای اسلامی فاصله زیادی داریم، اظهار کرد: باید توجه کنیم که منظورمان از دانشگاه اسلامی جنبه ظاهری اسلام نیست بلکه خود توجه به علم و اصالت بخشی به آن از مهمترین محورهای اسلامی شدن دانشگاهها است.
دانشگاه و دانشجوی اسلامیصالحی افزود: اگر دانشگاهی فقط محل انتقال آموزش باشد و در آن علم اصالت پیدا نکند و پژوهش مفید و کاربردی در آن جا پیدا نکند این دانشگاه، دانشگاه مناسبی نیست و به همان میزان از اسلامیت بیبهره است، همچنین دانشجوی واقعی، دانشجویی است که واقعا دنبال کسب دانش و کاربردی کردن این دانش و تبدیل آن به مهارت و تولید علم و تبدیل آن به ثروت معنوی باشد و اگر این زنجیره کامل نشود دانشجو به وظیفه اسلامی خودش عمل نکرده است.
وی با اشاره به جنبه های اسلامی بودن دانشگاه تصریح کرد: در دانشگاه اسلامی، یاس و ناامیدی، سرقت علمی و تقلب
معنا ندارد.
تعهد درونی؛ اولویت اول دانشگاه اسلامیوی با بیان اینکه وقتی از دانشگاه اسلامی صحبت میکنیم عدهای فکر میکنند باید به موضوع حجاب و نماز توجه کنند، گفت: هر چند این مسائل مهم است اما در اولویت دوم است چرا که ظواهری که عمق نداشته باشند پایدار نمیماند و در درجه اول باید تعهد درونی و ملی و دینی در دانشجو ایجاد شود.
اگر فردی درس نخواند ماندنش در مدرسه حرام استوی به گفته امام خمینی(ره) مبنی بر اینکه اگر فردی درس نخواند ماندنش در مدرسه و دانشگاه حرام است، اشاره کرد و با تاکید بر اینکه دانشجویان باید این جمله امام را باور کرده و به آن عمل کنند، گفت: در نگاه اسلامی، دانشگاه باید متناسب با فرهنگ ملی و دینی و پاسخگوی نیازهای جامعه باشد.
وی با بیان اینکه در دانشگاه اسلامی، دانشجویی بیکار نمیماند، اظهار کرد: بخشی از بیکاری فعلی مربوط به مدیران میشود که سرمایههای کشور را خرج رشتههایی که مرتبط با نیاز جامعه نیست میکنند.
فراگرفتن جدیدترین دستاوردهای تجربیوی یادآور شد: دانشگاهیان باید با مبانی اسلام آشنا شوند، علاوه برآن، جدیدترین دستاوردهای تجربی در حوزه علوم انسانی را فرا گیرند اما متاسفانه دانشگاههای ما حتی با دستاوردهای به روز کشورهای دیگر آشنا نیستند و نظرات جدید در دانشگاههای ما مطرح نمیشود این درحالی است که اسلامی بودن به این معنا است که دستاوردهای جدید معرفی شود و متناسب با تجربیات بشری در چارچوب اندیشههای اسلامی، زمینههای نظریات جدیدتر متناسب با فرهنگ بومی خودمان بیان شوند.
التزام به هنجارهای دینیوی یادآور شد: البته ظواهر دین هم مهم است و دانشجویی که در کشور اسلامی درس می خواند باید به یک سری از هنجارهای دینی جامعه خودش ملتزم باشد و اگر در دانشگاهی دانشجویانش هنجارهای اجتماعی را رعایت نکنند به همان میزان جامعه از استانداردهای اسلامی بودن فاصله میگیرد.
ناآگاهی دانشجویان از انتصاب اندیشههایشان به امام(ره)وی با بیان اینکه ما در تحقق دانشگاه اسلامی کمبودهای زیادی داریم و یکی از ایرادات ما این است که بسیاری از دانشجویان، اشتباها وارد دانشگاه شده،اند، اظهار کرد: یکی دیگر از کوتاهی های ما این است که نتوانسته ایم به طور مشخص و معین مبانی فکری امام خمینی(ره) را به اسم امام به دانشجویان منتقل کنیم البته این بدان معنا نیست که دانشجویان اصلا با آنچه امام در ذهن داشت آشنا نیستند بلکه امام فضایی را در کشور ایجاد کرد که بسیاری از آنچه که در ذهن او بود، امروز در ذهن دانشجویان ما هم هست به عنوان مثال اکثریت دانشجویان ما مانند امام خمینی(ره) استقلال طلب، آزاداندیش، دموکراسی خواه، استبکار ستیز و حامی مظلومان هستند ولی از انتصاب این اندیشهها به امام آگاه نیستند.
کوتاهی در ترویج اندیشههای امام خمینی(ره)وی با بیان اینکه در ترویج اندیشههای امام خمینی(ره) به شکل جامع و کامل و به اسم امام کوتاهیهای زیادی صورت گرفته است، تصریح کرد: بخشی از این موضوع به این بر میگردد که ما فرصتهای لازم را در راستای آشنا سازی دانشجویان با اندیشه امام(ره) فراهم نکردیم و بخشی هم به این خاطر است که موانع موجود را در این راه از بین نبردیم.
وی با اشاره به اینکه درس وصیت نامه امام(ره) معمولا در دانشگاه توسط دانشجویان انتخاب نمیشود و درس دیگری که مستقیما اندیشه امام را بیان کند نداریم، اذعان کرد: اگرچه صدا و سیما و سایر رسانهها تا حدی به تبیین اندیشههای امام خمینی(ره) پرداختهاند اما نتوانستهاند با ابزارهایی مثل هنر و سینما به اسم امام اندیشههای امام(ره) را به نسل جوان منتقل کنند.
انجام کار آموزشی برای تبیین اندیشههای امام(ره)وی افزود: برای اینکه جوانان ما با انتصاب اندیشههایشان به امام خمینی(ره) آشنا شوند باید بر روی آنها کار آموزشی صورت گیرد؛ در این راستا، یک راه آموزش کلاسیک است که تاثیرگذاری کمتری دارد و راه دیگر، آموزش در قالب ابزارهایی مانند شعر، موسیقی، فیلم، سینما و... است که تاثیرگذاری بیشتری دارد.
جذاب و به روز کردن آموزشهاوی اظهار کرد: اگر امروز برخی دانشجویان ما هر چند کم با انتصاب بعضی اندیشههایشان مثل استقلال طلبی، استکبارستیزی و ... به امام خمینی(ره) آشنا هستند به خاطر همین آموزشهای رسمی است که صورت گرفته و برای اینکه میزان آگاهی دانشجویان در این زمینه افزایش یابد نیازمند این هستیم که آموزشها را به روزتر و جذابتر کنیم.
صالحی ادامه داد: برای تاثیرگذاری بیشتر در آموزشها، بهتر است که ابتدا اندیشهها را به جوانان آموزش دهیم و بعد بگوییم اساس این اندیشهها مربوط به امام خمینی(ره) است.
اعتقادات قوی، مهارتهای ضعیفوی با بیان اینکه جوانان امروز ما نگاه کاملا مثبتی به امام خمینی(ره) دارند، حقیقت امام را با روح و جسم خودشان درک کردهاند به او احترام میگذارند و او در منشا همه خوبیهای بعد از انقلاب میدانند، گفت: جوانان ما در حوزه اعتقادات بسیار قوی هستند اما در حوزه مهارتها و تبدیل اعتقادات به رفتار ضعف دارند به همین خاطر است که شاهد آسیبهای اجتماعی هستیم.
غفلت در تبدیل اعتقاد به رفتاروی افزود: این تبدیل باورها به رفتار نیاز به نظامسازی تربیتی دارد، کارهایی در این راستا انجام شده و کارهایی هم در دست اقدام است ولی چون سختتر از آموزش است و نیازمند زمان بیشتری است، مورد غفلت قرار گرفته، لذا میبینیم که آموزش اتفاق افتاده اما تبدیل به مهارت رفتاری نشده است.
دانشگاه؛ جامعه هدف دشمنانوی در پایان با بیان اینکه در اندیشه امام(ره)، دانشگاه سرنوشت ساز کشور، نگهبان ارتباط دین با سیاست، بزرگترین پاسبان فرهنگ و ادب و ارزشهای اخلاقی، دینی و ملی است، گفت: به خاطر همین ارزشی که دانشگاه دارد، همواره جامعه هدف دشمنان هم بوده است و امام خمینی(ره) هم از این تهدیدها غافل نبودند و همیشه نسبت به توطئههای مختلف در خصوص دانشگاه هشدار میدادند.
توجه به توطئههای دشمنانوی با تاکید بر اینکه دانشگاهیان، مدیران و مسئولان ما نباید از توطئههای معلوم و نامعلوم و پیچیده به خصوص در زمینه نرم افزاری غافل باشند، اظهار کرد: غفلت از توطئهها، موجب از بین رفتن فرصتها و پتانسیلهای دانشگاه در اداره کشور خواهد شد.