روش مذاکره، خضوع و پرهیز از اشرافی‌گری؛ مهمترین درس‌های مباهله
گروه حوزه‌های علمیه: استاد و پژوهشگر حوزه علمیه با اشاره به ماجرای تاریخی مباهله و پیروزی درخشان پیامبر(ص) در این مسئله گفت: روش درست مذاکره، خضوع و خشوع و پرهیز از اشرافی‌گری مهمترین درس‌های مباهله است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سعیدی، استاد و محقق حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با تبریک اعیاد ذی‌الحجه و روز مباهله به تشریح ویژگی این ماجرا پرداخت و گفت: مباهله در سال نهم هجرت واقع شد و یک طرف ماجرا، مسیحیان اطراف منطقه‌ای به نام نجران بودند که امروز هم این منطقه به همان نام معروف است.
وی اظهار کرد: پیامبر(ص) در تداوم دعوت از بزرگان سرزمین‌های دیگر به دین اسلام، مسیحیان منطقه نجران را نیز دعوت به اسلام کردند و آنان هم به شور با یکدیگر نشستند که چه تصمیمی در این باره اتخاذ کنند.
سعیدی تصریح کرد: با مشورت گرفتن بزرگان مسیحی نجران، مقرر شد تا چند نفر از آنان به مدینه و سراغ پیامبر(ص) بیایند و مذاکره کنند و آنان نیز وارد مدینه شدند در حالی که لباس های فاخر و زربافت بر تن داشتند و با حالتی متکبرانه وارد مسجد مدینه شدند و سراغ پیامبر را گرفتند اما پیامبر(ص) که در جمع اصحاب بود وقتی ظاهر آنچنانی آنان را ملاحظه کردند ابتدا از پذیرش ایشان امتناع فرمودند.
سعیدی بیان کرد: به پیشنهاد یکی از دوستانی که این مسیحیان در جمع اصحاب پیامبر(ص) داشتند سراغ امام علی(ع) رفتند تا ایشان وساطت کرده و زمینه ملاقات را فراهم آورند و حضرت نیز به آنان گوشزد کردند که اگر می خواهند رسول الله(ص) را ملاقات کنند باید لباس های فاخر را بیرون آورده و لباس‌های ساده بپوشند و چنین شد و آنان موفق به ملاقات با پیامبر(ص) شدند.
این محقق و پژوهشگر حوزه علمیه تصریح کرد: گفت‌وگو میان پیامبر(ص) و این جمع چند نفره آغاز شد که درس‌های زیادی حتی برای امروز ما دارد؛ پیامبر(ص) وقتی با گفتار این مسیحیان مبنی بر اینکه عیسی(ع) پسر خداست مواجه می‌شوند اصول مشترک میان مسلمین و مسیحیت یعنی توحید را یادآور و متذکر شدند تا بتوانند روی نقطه مشترک با یکدیگر مباحثه و مذاکره را ادامه دهند.
این محقق تاکید کرد: یکی از بهترین روش های مباحثه و مذاکره و مناظره این است که گفت‌وگو بر حول محور مشترک و گفتمان مورد اتفاق طرفین آغاز شود و بعد به‌تدریج نقاط اختلافی نیز طرح شود وگرنه اگر از ابتدا بخواهیم از نقاط افتراقی شروع کنیم گفتمانی شکل نخواهد گرفت.
سعیدی به ادامه این ماجرا پرداخت و عنوان کرد: به هرحال و بعد از این مناظره، مسیحیان نتوانستند و یا نخواستند حق را بپذیرند؛ زیرا تصور می‌کردند اگر در برابر پیامبر(ص) اعتراف به حق کنند در این صورت جایگاه و پایگاه مسیحیت به خطر می‌افتد و پیروان خود را از دست خواهند داد به همین دلیل پیشنهاد مباهله که در تاریخ بی‌سابقه هم نبوده است را طرح کردند.
این محقق و استاد حوزه علمیه با بیان اینکه مباهله، مختص موارد بسیار مهم است و کسی که خود را حق می داند اقدام به این کار می کند اظهار کرد: مباهله کاری بسیار دشوار و تعیین کننده است؛ زیرا سرنوشت یک انسان و گروه و جمعیتی به آن بسته است به همین دلیل مسیحیان بعد از اینکه پیشنهاد را دادند در فکر فرو رفته و احساس خطر کردند که اگر در مباهله شکست بخورند همه هستی آنان در معرض خطر خواهد بود به همین دلیل گفتند اگر این مرد با سرباز و با خدم و حشم به مباهله آمد معلوم است که گفتارش حق نیست اما اگر معمولی و ساده آمد بر حق است.
وی افزود: وقتی روز مباهله بر اساس قرارداد با پیامبر(ص) فرارسید دیدند پیامبر(ص) به همراه امام علی(ع)، حضرت زهرا(س) و دو فرزندش به این میدان آمده‌اند و همین امر سبب شد تا از مباهله کردن بپرهیزند و شکست را قبول کردند و از طرف پیامبر(ص) مخیر به چند انتخاب شدند که آنان نیز پرداخت جزیه را از میان گزینه‌های عنوان شده از سوی پیامبر(ص) قبول کردند.
این استاد حوزه و محقق دینی با بیان اینکه یکی از ظلم‌هایی که برخی از محققان مذاهب اسلامی به مباهله کرده‌اند این است که به عظمتی درخور و شان از آن یاد نکرده و یا شبهاتی بی‌دلیل پیرامون آن عنوان کرده‌اند تصریح کرد: این موضوع و اینکه پیامبر همراه حسنین(ع) و علی و فاطمه به میدان مباهله آمدند مورد اتفاق تمامی مفسران و متکلمان اهل سنت و شیعه است و در این مسئله اختلاف وجود ندارد.
سعیدی با اشاره به برخی مفاد قراردادی که بعد از مباهله با مسیحیان منعقد شد عنوان کرد: یکی از موارد این بود که رباخواری ناقض عهدنامه خواهد بود و این مسئله نشان از اهمیتی است که این موضوع مرتبط با اقتصاد دارد؛ زیرا ربا جنگ با خداست ولی متاسفانه در جامعه شاهد آن هستیم.
وی به درس دیگر مباهله اشاره و بیان کرد: شیوه و روش گفت‌وگو درس دیگری است که از مباهله باید آموخت و آن اینکه در گفت‌وگو با تکیه بر مشترکات، باید مباحث را جلو ببریم.
سعیدی ادامه داد: پیامبر(ص) با انتخاب خانواده خود در جریان مباهله، مقام و شان آنان را به جامعه معرفی کرد تا همه بدانند مقام معنوی خاندان اهل بیت(ع) از ناحیه خداوند است و این جایگاه همان جایگاه امامت، امام علی(ع) است.
این محقق تصریح کرد: پرهیز از سبک زندگی اشرافی و ساده‌زیستی، درس دیگر پیامبر(ص) در جریان این ماجرا بود که به‌ویژه برای امروز ما اهمیت دارد و لازم است که مورد توجه همه مردم و به خصوص مسئولان قرار گیرد؛ زیرا اسلام به شدت با اشرافی‌گری و سبک زندگی متجملانه مخالف است.
وی تاکید کرد: خضوع و خشوع اهل‌بیت(ع) و پیامبر(ص) مسئله‌ای است که در زندگی آنان همواره متبلور بوده است ولی این خضوع و خشوع به درگاه خدا در جریان مباهله، آشکارتر از جلوه‌های دیگر و مبین آن است که اگر می‌خواهیم دعاهایمان مستجاب شود باید واجد این ویژگی باشیم.
