فهم زیارت جامعه کبیره؛ دریچه ورود به دنیایی بزرگتر

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) سیدمجتبی حسینی مجتهد و مولف ده‌ها عنوان اثر در زمینه معارف اهل بیت(ع) از نخستین شب سوگواری ایام عاشورا به شرح فرازهای زیارت جامعه کبیره پرداخته و سخنان خود را حول عبارت «اسمائکم فی الاسماء و اجسادکم فی الاجساد»ادامه می‌دهد. وی در شب تاسوعا برای سومین جلسه متوالی به شرح عبارت «اجسادکم فی الاجساد» پرداخت. انتقاد از نگاه مادی به آفرینش و تلاش برای محصور کردن تمام لایه‌های خلقت در یک چهارچوب تجربی، یکی از محورهای اساسی بود که حسینی به آن اشاره کرد. از نظر وی بدن‌های پیامبران و اهل بیت(ع) از توانمندی‌های خاصی برخوردار بوده است که آیات قرآن کریم نیز به این موضوع اشاره می‌کند؛ از جمله ماجرای سالم ماندن بدن حضرت ابراهیم در آتش نمرود، بریده نشدن گلوی حضرت اسماعیل، متولد شدن حضرت عیسی و هم چنین به معراج رفتن پیامبر(ص).

سیدمجتبی حسینی در نهمین شب محرم این بحث را پی گرفت و اظهار کرد: همه ما جسم‌هایی داریم ولی واقعیتش این است که بسیاری از توانمندی‌های جسم ما از نظرمان مغفول مانده است. همین جسدی که همه داریم می‌تواند توانمندتراز چیزی که الآن هست باشد. ما در شب گدشته مسائل را خصوصا بر اساس قرآن و روایت بحث کردیم تا دنیای دیگری که برایمان ناشناخته است و در عین حال با آن زندگی می‌کنیم را بشناسیم، آنگاه احکام دین را در آن فضا بررسی کنیم.

وی افزود: اگر در یک فضای کاملا مادی بخواهیم حرف‌های دین را ثابت کنیم این یک تلاش نافرجام و حتی یک نوع ریشخند کردن و مخاطب را دست پایین گرفتن است. وقتی در زیارت جامعه کبیره می‌گوییم «اجسادکم فی الاجساد» این عبارت می‌خواهد به ما تنبّه بدهد که جسم اهل بیت(ع) از یک عنصر بالاتر است. روایتی برایتان عرض کنم. زمانی که بعضی مسلمانان به پیامبر(ص) گفتند ما ایمان آوردیم آیه نازل شد: «قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ؛ [برخى از] باديه‏ نشينان گفتند ايمان آورديم بگو ايمان نياورده‏ايد ليكن بگوييد اسلام آورديم و هنوز در دل‌هاى شما ايمان داخل نشده است (سوره 49 آیه 14).»

وی ادامه داد: در فرهنگ قرآن جایگاه ایمان قلب است، اما اعمال با جوارح است؛ مثلا وضو و نماز با جوارح است. ما نمی‌گوییم که مثلا در دست کسی ایمان رفته است چراکه جایگاه ایمان در قلب است. در یک عبارت دیدم که پیامبر(ص) در وصف ناموس اکبر فرمودند: «ان ابنتی فاطمه ملا الله قلبها و جوارحها ایمانا». یعنی خداوند قلب و جوارح دخترم فاطمه را پر از ایمان کرده. این تعبیر را بنده در وصف کسی غیر حضرت زهرا(س) نشنیدم. خیلی‌ها قلبشان مملو از ایمان است اما جنس جوارح، جنسی نیست که درآن ایمان باشد؛ اما حضرت زهرا(س) در جوارحش ایمان است؛ مثلا انگشتانش پر از ایمان است. این در حالی است که ایمان برای قلب است. ایمان برای روح است.

سیدمجتبی حسینی تصریح کرد: ما آمده‌ایم خودمان را متنبه کنیم که جسم امام ظاهرا جسم است. آیا این موضوعات به ما هم ربط پیدا می‌کند؟ بنده بارها گفته‌ام که مکتب اهل بیت(ع) طوری است که اگر قدمی در آن برداری اینطور نیست که همان بمانی که هستی. انسان وقتی تقرب به اهل بیت(ع) پیدا کند هر چه نزدیک‌تر شود از بزرگی آنها به او افاضه می‌شود. یکی از شئون ائمه(ع) این است که ما را بزرگ کنند. در عبارت «عادتكم الاحسان و سجیّتكم الكرم» کرم اهل بیت(ع) تنها این نیست که نان و خرما بدهند. کرم آنها این است که مقداد را مقداد می‌کنند، سلمان را سلمان می‌کنند، هشام را هشام می‌کنند. آنها هم در ابتدا آدم‌های معمولی مثل من و شما بودند.

وی یادآور شد: وقتی شما در آن دنیای بزرگتر زندگی کنید دغدغه‌هایتان فرق می‌کند. برخی از صحابه به پیامبر(ص) گفتند: ما می‌ترسیم بینمان نفاق وجود داشته باشد چراکه وقتی در سخنرانی شما شرکت می‌کنیم تصمیم می‌گیریم آدم خوبی باشیم ولی وقتی بیرون می‌آییم همه چیز مثل قبل می‌شود. حضرت فرمودند: این نفاق نیست، به تعبیر بنده نتیجه  طبیعی فضا است، اما اگر می‌توانستید در کل عمر به همان حال باشید آدم‌هایی می‌شدید که می‌توانستید روی آب راه بروید و با ملائکه مصافحه کنید. پس ما ازیک چیزی خلق شده‌ایم که می‌توانستیم بالاتر برویم اما دنیای پیرامون می‌خواهد مارا پایین نگه دارد.

وی در پایان اظهار کرد: اجسام ما قابل ترفیع است. من راجع به نظریه حرکت جوهری ملاصدرا نقطه نظری دارم. صدرا با نظریه «جسمانیه الحدوث، روحانیه البقا» خیلی بحث را نزدیک کرده. می‌گوید حدوث روح جسمانی است اما بقایش روحانیست. در مسیر اهل بیت(ع) جسمانیت شما توانایی‌های بالاتری پیدا می‌کند. بعضی از اصحاب پیامبران به این توانایی‌ها رسیده بودند. الان در یک دوره زمانی هستیم که همه چیز را میخواهیم شانتاژ ژورنالیستی بکنیم. ما وقتی می‌گوییم «اجسادکم فی الاجساد» مرحله اولش این است که این اجساد بالاترند، مرحله دوم این است که این اجساد در بین همین اجساد است؛ یعنی این انرژی اجساد اهل بیت(ع) می‌تواند به بقیه اجساد منتقل شود اما متاسفانه بهره نبرده‌ایم.