بیانیه گام دوم انقلاب و رسالت مراکز اندیشه‌ورز
گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی به تشریح نقش نهادها و مراکز اندیشه‌ورز در مواجهه با بیانیه گام دوم انقلاب پرداخت.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عابدی، عضو گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در یادداشتی به نقش نهاد‌های اندیشه‌ورز در مواجهه با بیانیه انقلاب پرداخت و بر تبیین وظایف مردم، دستگاه‌های نظام اسلامی، دستگاه‌های اندیشه‌ورز یا فرهنگی و وظایف خاص آن‌ها تأکید کرد. مشروح این یادداشت به شرح زیر است:
بیانیه گام دوم انقلاب به عنوان نقشه راهی که انقلاب اسلامی قرار است در مرحله دوم بلوغ خود بپیماید، از زوایا مختلف شایسته تعمق و قابل ارزیابی است و هر مخاطبی در میان نهادها و موسسات و مراکز اندیشه‌ورز و…. البته متناسب با ظرفیت‌ها و فلسفه وجودی خود و جایگاهش در هندسه نظام جمهوری اسلامی، وظایف و نقش‌هایی را عهده دار است. شاید از یک منظر بتوان توضیح داد که در مواجهه با بیانیه گام دوم انقلاب، دست کم چند رویکرد شایسته توجه است که فهرست آن چنین است:
تبیین و تشریح وظایف مردم
وجهی از بیانیه خطاب به مردم و شهروندان و جوانان و … است. اگر مخاطب این بیانیه را عموم مردم و شهروندان جامعه اسلامی بدانیم، در این صورت اولین قدم برای فعال‌سازی گام دوم، تبیین و تشریح بیانیه است؛ به گونه‌ای که به مطالبه عمومی و گفتمان غالب و مطالبه شهروندی تبدیل شود. در این مواجهه دستگاه‌هایی که بیشتر نقش ترویجی و فرهنگ‌گستری دارند مخاطب بیانیه خواهند بود و دستگاه‌هایی، چون پژوهشگاه می‌توانند تا جایی که اهداف و چشم‌انداز‌ها و افق‌های کاری آنان اجازه ایفای نقش می‌دهند وارد شوند.
وظایف دستگاه‌های نظام اسلامی به معنای عام
اگر به خاستگاه صدور بیانیه توجه شود که توسط رهبر «انقلاب» صادر شده است، لازم خواهد بود دستگاه‌های نظام اسلامی مخاطب آن دانسته شوند و در مواجهه با آن این مخاطبان خود را بیابند و جایگاه، نقش و کارکرد خود را متناسب با آن بازتعریف کنند.
وظایف دستگاه‌های اندیشه‌ورز یا فرهنگی
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به عنوان موسسه‌ای که وظیفه خود را «نظریه‌پردازی و نوآوری علمی به‌منظور بسط مرز‌های معرفت، و نیز مطالعات راهبردی و کاربردی گره‌گشا، در قلمرو حکمت و اندیشه دینی، فرهنگ و علوم انسانی اسلامی» می‌داند، شایسته است جایگاه خود را در میان نهاد‌های متناظر و همسو …بیاید و متناسب با آن برنامه‌ریزی کند.
وظایف خاص
اگر بخواهیم با رویکرد چهارم وارد بحث شویم می‌توان گفت وظایف پژوهشگاه در دو بخش عمده خلاصه می‌شود:
الف. تبیین وظایف دیگران (مردم؛ نهادها؛ و…..) نسبت به این بیانیه
در این بعد پژوهشگاه می‌تواند نقش حمایتگری و تبلیغ و ترویج به عهده بگیرد ودر مقام مذکور به برگزاری همایش‌ها؛ نشست‌ها، فرهنگ‌سازی، تدوین کتب و نشریات ترویجی و ….. روی آورد.
ب. توجه به جایگاه خود پژوهشگاه نسبت به بیانیه در هندسه دستگاه‌های دیگر:
در این بخش مهم‌ترین وظیفه پژوهشگاه بازتعریف اهداف، رسالت‌ها، چشم انداز‌ها و اصول راهبردی و افق‌های پیش روی آن و…. در نسبت با بیانیه مذکور است؛ برای مثال اهداف پژوهشگاه تاکنون که بالطبع مربوط به گام اول انقلاب خواهد شد را مرور می‌کنیم:
۱. نظریه‌پردازی و نوآوری علمی به‌منظور بسط مرز‌های معرفت، و نیز مطالعات راهبردی و کاربردی گره‌گشا، در قلمرو حکمت و اندیشه دینی، فرهنگ و علوم انسانی اسلامی.
۲. تعمیق و تحکیم بنیاد‌های معرفتی گفتمان فکری انقلاب اسلامی و رفع نیازمندی‌های نظری جمهوری اسلامی در زمینه نظامات اجتماعی و رفتاری اسلام و ارایه الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت.
۳. بازشناسی، نقادی، بازپیرایی و بازارایه مواریث معرفتی بازمانده از سلف صالح، در حوزه دین‌پژوهی، فرهنگ و اندیشه دینی و نظامات اجتماعی اسلام.
۴. مطالعه مقایسه‌ای (تطبیقی) و نقد مبتکرانه و روشمند مکاتب و نظریه‌های معارض و رقیب حکمت و اندیشه دینی، فرهنگ و علوم انسانی اسلامی.
۵. دفاع علمی از حکمت و معرفت دینی و فرهنگ اصیل اسلامی.
۶. بازآرایی و ارایه شایسته و اثربخش مبانی و معارف دینی، براساس تعالیم وحیانی و مکتب اهل‌بیت (ع)، ناظر به نظر‌ها و نیاز‌های نوپدید.
۷. تربیت صاحب‌نظران متعهد و متمحض، کارآ و زمان‌آگاه، در زمینه‌های مذکور در بند‌های فوق.
نقشه جامع اولویت‌های پژوهشی
بر این اساس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همانگونه که از آغاز تاسیس، چشم‌اندازی بیست ساله و اصول راهبردی را تدوین و اقدامات خود را بر اساس آن سامان داده بود؛ اینک نیز شایسته است به تدوین اهداف و چشم اندازی چهل ساله همت گمارد که روح حاکم بر آن همان گام‌هایی باشد که در بیانیه گام دوم مورد تصریح یا اشاره قرا گرفته است و به این ترتیب نظام اولویت‌های پژوهشی خود را سامان بدهد.
به دیگر بیان اگر پژوهشگاه بتواند به جایگاه خود میان نهاد‌های همگن و همسو دست یابد که خود کاری است عمیق و سترگ؛ آنگاه نوبت آن خواهد رسید که برای ایفای نقش هندسه‌مند خود میان نهاد‌های دیگر؛ سازمان مسائل پژوهشی‌اش را تغییر؛ یا بازسازی و تکمیل کند. به این ترتیب بیانیه گام دوم نسبت به سازماندهی مذکور در پژوهشگاه، نسبت تاسیسی یا تکمیلی خواهد داشت. این رویکرد می‌طلبد پژوهشگاه در اولین گام به برگزاری نشست‌هایی با نهاد‌های همسو همت گمارد و به تدوین نقشه جامع که سهم و نقش هر مرکز را معین می‌کند همت گمارد و آنگاه متناسب با سهم هود دست به اقدام و عمل بزند.
انتهای پیام
