ترجمه‌های پرغلط و ناشران کاسب/ عامه‌پسندخوانی می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای مخاطب باشد
گروه ادب ــ رئیس هیئت‌مدیره انجمن فرهنگی زنان ناشر گفت: اغلب ترجمه رمان‌ها کپی و پر از غلط‌های ترجمه‌ای و زبانی است و ناشران به دلیل کم کردن هزینه‌های خود به سمت آثار ترجمه‌ای می‌روند تا سود بیشتری ببرند، اما از نظر زبانی به زبان و ادبیات فارسی آسیب جدی وارد می‌کنند.
مریم جدلی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن فرهنگی زنان ناشر، در گفت‌وگو با ایکنا درباره آثار عامه‌پسند گفت: منظور از عامه‌پسند آثاری است که پاسخگوی دغدغه‌های روز جامعه باشند، هرچند ممکن است دغدغه‌های روز یک جامعه با جامعه دیگر متفاوت باشد و حتی مسائل امروز آنها با مسائل دیروز آنها تفاوت داشته باشد. شاید دغدغه امروز جامعه مصرف‌گرایی و لذت‌طلبی و در دوره‌ای دیگر علم‌جویی و دانش‌طلبی باشد؛ از این رو صرف عامه‌پسند بودن یک جامعه بد نیست.
وی افزود: آثاری که در آن از عناصر عامه‌پسند برای انتقال مفاهیم انسانی استفاده شده باشد، ابزاری کارآمد برای همه است و این امر را در آثار فاخر گذشتگان نیز به وفور دیده‌ایم. داستان‌هایی که در حاشیه کتاب‌های عشقی یا سریال‌های تاریخی وجود دارد، همه آنها بد نیست، یعنی اگر این مسائل به گونه‌ای انعکاس یابد که مفاسد اخلاقی را به بار بیاورد، زننده است. برای مثال در فیلم طلا و مس رابطه عشقی خوبی بین دو فرد ایجاد می‌شود که نمود خوبی دارد، اما اگر همین موضوع را به صورت دیگری نشان دهند که جذابیت‌های آن فقط مسائل عشقی و جنسی باشد، تخریب‌کننده خواهد بود؛ بنابراین نوع پرداختن به یک موضوع در داستان‌ها و رمان‌های عامه‌پسند می‌تواند اثرگذار باشد و موجب رشد و تعالی یا سوق‌دهنده به سمت رذایل اخلاقی شود.
جدلی ادامه داد: خوانش آثار عامه‌پسند باید مانند پله‌ای برای ارتقای سطح مخاطب باشد، بعید است که یک کتابخوان حرفه‌ای مطالعاتش را از کتاب‌های جدی و نخبه‌گرا شروع کرده باشد، بنابراین طبیعی است که در ابتدا از همین کتاب‌ها شروع کنیم و سپس به آثار متفکرانه و جدی‌تر و عمیق‌تر روی بیاوریم، هرچند برخی از مخاطبان نیز ممکن است به این گونه آثار سطحی علاقه‌مند باشند و نیازی به آثار نخبه‌گرا پیدا نکنند، اما لازم است که مخاطب براساس نیاز خود، که به تدریج تغییر می‌کند، در همان سطح نماند.
وی بیان کرد: مسئولان فرهنگی نیز باید این مسئله را مورد توجه قرار دهند و شرایط را برای این موضوع فراهم کنند، در حالی که به نظرم شرایط برای انتشار رمان‌های عامه‌پسند فراهم‌تر است و چون مسائل و رفتار‌هایی را رواج نمی‌دهند که جامعه را به خطر بیندازند، در دریافت مجوز نیز مشکلی ندارند و به سرعت این کار انجام می‌شود، اما یک اثر جدی و نخبه‌گرا مدت‌ها در انتظار دریافت مجوز می‌ماند.
خوانش آثار عامه‌پسند باید مانند پله‌ای برای ارتقای ارتقای سطح مخاطب باشد، هر چند برخی از مخاطبان نیز ممکن است به این گونه آثار سطحی علاقه‌مند باشند و نیازی به آثار نخبه‌گرا پیدا نکنند، اما لازم است که مخاطب است براساس نیاز خود که به تدریج تغییر می‌کند، در همان سطح نماند
جدلی تصریح کرد: نویسندگان عامه‌پسند یا جدی‌نویس بسیاری داریم که می‌توانند آثار فاخری را بنویسند، اما اغلب شناخته نشده‌اند. به عبارتی نویسندگان خارجی را بیشتر از ایرانی‌ها می‌شناسند؛ از این رو ناشر براساس پرفروش و پرمخاطب بودن یک اثر در خارج از کشور به سراغ آثار ترجمه‌ای می‌رود. از طرفی هم نبود قانون کپی‌رایت در کشورمان بر این مسائل افزوده است، زیرا نه حق تألیف و نه هزینه طراحی جلد و ... را پرداخت می‌کند، برای ترجمه نیز اگر واقعی باشد، مبلغی را پرداخت می‌کند، وگرنه اغلب این ترجمه‌ها کپی بوده و پر از غلط‌های ترجمه‌ای و زبانی است و ناشران به دلیل کم کردن هزینه‌های خود به سمت آثار ترجمه‌ای می‌روند تا سود بیشتری ببرند. اما از نظر زبانی به زبان و ادبیات فارسی آسیب جدی وارد می‌کنند.
وی با تأکید بر نقد گفت: متأسفانه جریان نقدی چه در مورد رمان‌های عامه‌پسند و چه رمان‌های جدی و پیچیده وجود ندارد و بسیار کمرنگ است. رواج این امر می‌تواند سره از ناسره را برای ما روشن کند و بتوانیم به انتخاب آثار مناسب دست بزنیم. علاوه بر این یکی از مسائل مهم که شاید از نگاه بسیاری دور مانده باشد، ضعف رمان‌های جدی است، به این معنی که آنها در سبک نگارش و پرداختن به قصه دچار تکرار شده‌اند و این مسئله را می‌توان در جوایز ادبی نیز مشاهده کرد.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن فرهنگی زنان ناشر یادآور شد: داستان‌های عامه‌پسند در همه کشورهای دنیا گسترش و رواج یافته است و در این زمینه نیز دلایل متعددی می‌توان ذکر کرد، یکی از این دلایل افزایش رفاه عمومی است و با توجه به اینکه مخاطبان این داستان‌ها نیز اغلب زنان و دختران جوان هستند، از این رو به نظر می‌رسد در راستای بهبود وضعیت زندگی خود و یا نیازهای عاطفی و احساسی خود به سمت این رمان‌ها گرایش پیدا کرده‌اند.
انتهای پیام
