بررسی آثار انتقام سخت بر اقتصاد ایران

سجاد کلانتر مهرجردی، مدرس دانشگاه، محقق در حوزه‌های اقتصادی و کارشناس ارشد بانک مرکزی، در یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده به بررسی آثار حمله موشکی سپاه به پایگاه‌های آمریکایی در عراق بر اقتصاد ایران پرداخته که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:

حمله گسترده نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در عراق یعنی پایگاه عین‌الاسد به عنوان بخشی از پروژه انتقام سخت از جهات اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد.

تأثیر حمله موشکی سپاه به آمریکا بر اقتصاد ایران

شاید یکی از مهمترین سؤالات مطروحه این باشد که انتقام سخت چه تاثیری بر اقتصاد کشور خواهد داشت؟ آیا پروژه انتقام سخت ضربه جدی بر اقتصاد ایران خواهد زد؟ آیا ندای خویشتن‌داری به بهانه حفظ ثبات اقتصادی قابل قبول می‌باشد؟

برای بررسی آثار اقتصادی انتقام سخت به بررسی وقایع مشابه و آثار آن بر شاخص‌های اقتصادی نظیر شاخص بهای مصرف‌کننده( cpi)، قیمت ارزو شاخص بهای بورس تهران می‌پردازیم. همچنین اعلام خروج آمریکایی‌ها از برجام در اردیبهشت 97، اجرای خروج آمریکایی‌ها از برجام در آبان 97، ساقط شدن پهباد آمریکایی در خرداد 98، توقیف کشتی انگلیسی در تیر 98 وقایعی هستند که می‌توانند به عنوان نمونه مشابه در نظر گرفته شوند.

لازم به ذکر است اگر چه حوادث احصا شده در فوق شاید از جهات مختلف نظیر میزان اهمیت یا آثار سیاسی با موضوع انتقام سخت تفاوت داشته باشد اما می‌تواند به عنوان نمونه جهت و شدت آثار آن بر اقتصاد بررسی گردد و قاعدتا با اعمال ضرایبی از میزان اثر گذاری و شدت اهمیت به تخمینی از آثار انتقام سخت نائل گردیم.

نتایج  اقتصادی خروج آمریکا از برجام

اعلام خبر خروج آمریکا از برجام اثری بر شاخص بورس نگذاشته و در کوتاه مدت نرخ ارز را با افزایش کوچکی مواجه کرده که بلافاصله در روند بلند مدت قرار گرفته است، همچنین اثر جدی بر شاخص بهای مصرف‌کننده نداشته است.

خروج آمریکایی‌ها ازبرجام همزمان آثار مثبت کوچکی بر نرخ ارز، شاخص بورس داشته و آثار جدی بر شاخص بهای مصرف کننده نداشته است.

ساقط شدن پهباد آمریکایی در شیب کاهشی نرخ دلار رخ داده اگرچه علت آن نمی‌تواند باشد و باعث بالارفتن شاخص بورس شده و در شیب افزایشی شاخص بهای مصرف کننده واقع شده که ناشی از افزایش قیمت ارز در چند ماه قبل بوده که با lag بر روی شاخص بهای مصرف کننده اثر گذاشته و نمی‌تواند علت افزایش شاخص بها باشد. دلیل دیگر این مدعا عدم جهش(jump) در آن برهه می‌باشد.

توقیف کشتی انگلیسی نیز در برهه ثبات نرخ دلار رخ داده و تغییری در نرخ آن ایجاد ننموده است. از طرفی در برهه افزایش شاخص بورس رخ داده که می‌تواند تا حدی به بهبود شاخص کمک نموده باشد اما اثر جدی بر شاخص بهای مصرف کننده نداشته است.

جمع‌بندی:

به نظر می‌رسد اقتصاد ایران به درجه‌ای از مقاومت رسیده است که تأثیرپذیری چندانی از تهدیدات نظامی نمی‌پذیرد یا به عبارت دیگر رابطه معناداری بین شاخص‌های کلان اقتصادی با تهدیدات نظامی قابل رؤیت نیست.

اگر چه هیجانات از طریق انتظارات بر اقتصاد تاثیرات آنی می‌گذارند اما مشاهده می‌شود این تاثیرات پایدار نبوده و تعادل کلان پابرجاست.