نقد دیدگاه عرفا مبنی بر دائمی نبودن عذاب جهنم

به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله هادوی تهرانی در پنجاه و یکمین جلسه تفسیر سوره زخرف که صبح امروز، 27 بهمن‌ماه برگزار شد، به تبیین آیات 73 و 74 پرداخت و اظهار کرد: خداوند در سوره زخرف بعد از اینکه به داستان قیامت اشاره کرد، از آیه 68 تا 73 در مورد بهشت و اهل بهشت سخن گفت و در آیه 74، بحث جهنم را مطرح می‌کند. خداوند متعال در آیه 74 می‌فرماید: «إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي عَذَابِ جَهَنَّمَ خَالِدُونَ؛ بى‏‌گمان مجرمان در عذاب جهنم ماندگارند».

وی افزود: قبلاً عرض کردم بین عرفا و سایر کسانی که در حوزه مباحث تفسیری بحث می‌‌کنند، اختلافی هست و آن اینکه آیا اهل جهنم مستمراً عذاب می‌شوند یا نه؟ عرفا مدعی هستند که عذاب جهنم ابدی نیست، هرچند جهنمیان در جهنم خلود دارند و خلود در جهنم برقرار است. استدلال عرفا این است که جان آدمی بعد از یک مدتی به هر چیز انس پیدا می‌‌کند؛ یعنی حتی چیز بد و چیز متنافر با طبع، بعد از مدتی از حالت تنافر خارج می‌شود و به امر ملائم با طبع بدل می‌شود، ولو با طبیعت اولیه انسان سازگار نباشد. لذا می‌گویند وقتی این افراد وارد جهنم می‌شوند، اینها ابتدائا دچار عذاب می‌شوند، ولی بعد از دوره‌ای با این عذاب‌ها انس می‌گیرند.

وی تصریح کرد: تمثیل عرفا هم به دنیاست. می‌گویند در دنیا انسان‌ها در شرایطی که در آن قرار دارند، انس می‌گیرند؛ مثلا انسانی که در محیطی پر از زباله و بوی نامطبوع باشد، به این محیط عادت می‌کند و دیگر تحمل این بو برایش سخت نیست؛ اما انسانی که اصلاً در این محیط نبوده است، به محض اینکه وارد این محیط شود، تحملش برایش سخت است. بعد می‌گویند اگر انسان‌هایی که به یک شرایطی انس گرفتند را از آن خارج کنید، اتفاقاً تحمل آن شرایط جدید برایشان سخت است.

وی در پایان گفت: این استدلال‌ها را عرفا بیان کردند و بر اساس آن می‌گویند عذاب در جهنم ابدی نیست. یکی از آیاتی که ظاهرش خلاف این استدلالی است که عرفا مطرح می‌کنند، همین آیه «إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي عَذَابِ جَهَنَّمَ خَالِدُونَ» است؛ یعنی به فرموده این آیه، مجرمین در عذاب جهنم ابدی هستند، یعنی دائم عذاب می‌شوند و عذابشان ابدی است.