آثار تربیتی امام رضا(ع) در تعالی باورهای معنوی مردم ایران

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، بعضی از تحلیل‌گران از جمله محمدهادی همایون در مقاله خود رسالت امام رضا(ع) را در راستای تشکیل تمدن بزرگ اسلامی تربیت مردم ایران معرفی می‌کند. بنابراین امام رضا(ع) در طول سفر خودشان در ایران و همچنین در مدت اقامتشان در مرو به صورت هدفمند به اجرای برنامه‌هایی پرداختند که نتیجه آن، ناکامی مأمون در رسیدن به اهدافش بود.

کرامات امام رضا(ع) از لحظه ورود به ایران سرآغازی بود برای تقویت شناخت ویژگی‌های امام شناسی و ایمان به شایستگی امام رضا(ع) برای امامت. اما وجود بعضی ویژگی‌ها در این کرامات عاملی شدند برای نهادینه شدن این باورها در مردم ایران تا در طی نسل‌های متمادی از آنها شیعیانی بسازد دائمی و محب واقعی اهل‌بیت و بدانند که راه سعادت ارتباط و پیروی از اهل‌بیت است و آن را تمرین زندگی خود قرار دهند.

رفتارهای هدفمند امام رضا(ع) برای تغییر نگرش در باورهای معنوی مردم ایران بیان معارف ضروری در محل‌های اقامتشان در طول سفر، تاریخ گواهی می‌دهد که از همان ابتدای ورود امام به ایران چه در طول مسیر و چه در مرو همواره ایرانیان با شور و اشتیاق بر دور امام حلقه زده و از علم سرشار و دیدگاه‌های علمی و فرهنگی ارزشمند شیعه بهره برده‌اند.

تبیین و دفاع از حقیقت اصول اعتقادی مهم

تشکیل کلاس‌های درس در منزل و مسجد مرو و نیز استفاده از هر فرصتی در تبیین مبانی اصیل شیعه نمونه‌ای بارز از فعالیت‌های علمی و فرهنگی امام(ع) است. ولایت عهدی تحمیلی در مرو فرصتی مناسب برای امام شد تا بتوانند ضروری‌ترین اصول اعتقادی اسلام را در مرو تبیین کنند تا در عصری که مستعد گسترش شبهات بود، از گسترش شبهات اعتقادی مسلمانان و شیعیان جلوگیری شود. همچنین این اصول در سیر معنویشان موثر بود که اندیشمندان اسلامی به موفقیت امام (ع) در این عرصه اعتراف نموده‌اند.

دعوت امام رضا(ع) از بستگان برای حضور در ایران

حضور امام رضا(ع) موجب شد که گروه‌های فراوانی از امامزاده‌ها و سادات راهی ایران شدند، نقل شده که امام پس از ولایت عهدی نامه‌ای برای بستگان خود نوشت و آنان را به ایران دعوت کرد. این نامه باعث شد 12 هزار و 673 نفر از بستگان آن حضرت در چندین کاروان مدینه را به قصد خراسان ترک کنند. مزار این بزرگواران جایگاهی شد برای ارتباط صمیمانه شیفتگان خاندان نبوت و همچنین جایگاهی شد برای آرمان‌های راستین تشیع که باید متذکر شد، مزارهای متبرکه آن‌ها از اسلام ریشه گرفته بود و در حقیقت پشتوانه عظیمی برای معیارها و ارزش‌های والی برای زیارت مشتاقان محسوب شود.

این مکان‌ها افزون بر اینکه محل مکتب تشیع خاندان اهل‌بیت (ع) بود مدرسه بزرگی نیز برای زائران تلقی می‌شود که از معرفت امامزادگان و حقانیت آنان پی و از فضایل اخلاقی آن بزرگواران بهره‌مند شونن و آرامگاه‌ها هرکدام به کانونی برای گسترش فرهنگ تشیع تبدیل شد.

منابع:

همایون، محمدهادی. کارکرد تمدنسازانه هجرت امام رضا(ع) به ایران، فصلنامه فرهنگ رضوی، شماره 1 ، .60-33 ص.
صالحی، محمد 1384 سیره امام رضا(ع) ، قم: دارالهدی.
جعفرنژاد، محمد )1381 .)آثار و حضور برکات امام رضا در ایران، قم: انتشارات سلسله.
مفتخری، زهره 1388.علل گرایش ایرانیان به تشیع، مشهد: سخن گستر.
حر، حسین1388 امام رضا و ایران، قم: دفتر نشر معارف.