از واکنش مراجع به سود ودیعه مسکن تا ملاحظات عزاداری محرم
در هفته‌ای که گذشت، در کنار رویدادهای متعدد حوزه علمیه، مهم‌ترین موضوع استفتا از مراجع تقلید درباره سود وام ودیعه مسکن دولت بود که آیات عظام صافی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، وحید خراسانی و علوی گرگانی به این استفتا پاسخ دادند؛ موضوع دیگر نحوه برگزاری مجالس سوگواری امام حسین(ع) در ایام کرونایی بود که همچنان از موضوعات داغ در محافل حوزوی و گفت‌وگوهای علمی است.
به گزارش ایکنا، در هفته‌ای که گذشت، شاهد برگزاری نشست‌های علمی، جلسات درس تفسیر و خبرهایی درباره وام ودیعه مسکن و رویدادهای دیگری در حوزه علمیه بودیم. در ادامه مروری بر مهم‌ترین این رویدادها از دریچه اخبار ایکنا داریم؛
فتوای مراجع درباره دریافت وام ودیعه مسکن
در پی اعلام دولت برای پرداخت «وام اجاره مسکن» به مستأجرین، سؤالات و شبهاتی پیرامون این وام مطرح شده است که برخی مراجع نظر خود را در قالب استفتاء بیان کرده‌اند.
سؤل اصلی این بود که «اخیراً دولت به دنبال افزایش اجاره‌بها در سطح کشور، «وام اجاره مسکن» را برای مستأجران مدنظر قرار داده و مقرر شده که مستأجر به صورت ماهانه، ۱۳ درصد سود این وام را به دولت پرداخت نموده و در پایان مدت اجاره نیز اصل وام را به دولت برگرداند. با توجه به اینکه این پول صرف رهن منزل شده و کسب و کاری با آن انجام نمی‌شود، آیا دریافت این سود از سوی دولت، ربا نیست؟». در ادامه پاسخ مراجع از نظر می‌گذرد:
آیت‌الله صافی گلپایگانی
قرض به شرطِ بهره، ربا و حرام است و فرقی نمی‌کند چنین قرضی صرف کسب شود یا نشود.
آیت‌الله نوری‌همدانی
گرفتن سود به هرکیفیت ربا و حرام است، و ربا نیز از جمله گناهان بزرگی است که اثر بسیار مخربی در جامعه و اقتصاد دارد.
نظر آیت‌الله وحید خراسانی
قرض به شرطِ بهره، ربا و حرام است و فرقی نمی‌کند چنین قرضی صرف کسب شود یا نشود.
آیت‌الله مکارم شیرازی
پاسخ دریافت کارمزد بیش از چهار درصد ربا و حرام است.
چالش کرونا برای عزاداری ماه محرم
درباره برگزاری سوگواری حضرت سیدالشهدا(ع) در ماه محرم و در ایام کرونایی جلسات و نشست‌های متعددی در حال برگزاری است که عمده اخبار آن از طریق سرویس اجتماعی ایکنا منتشر شده است. با نزدیکتر شدن هرچه بیشتر به ماه محرم، این موضوع در مجامع حوزوی و گفت‌وگوهای علمی داغ‌تر شده است.
آیت‌الله مکارم شیرازی، هفتم مردادماه در دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، با اشاره به گزارش ارائه شده از سوی وی، بیان کرد: شکی نیست که ما اصولی داریم که به هیچ وجه نمی‌توانیم آنها را رها کنیم؛ از جمله آنها مسئله عزاداری محرم و صفر است.
ایشان با تأکید بر لزوم تدبیر مناسب در این خصوص، اظهار کرد: اگر این امور را رها کنیم، اسباب دردسر است، اگر بخواهیم عمل کنیم، باید به شکلی باشد که هم پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود و هم از جنبه‌های معنوی و مذهبی غافل نشویم؛ همان گونه که در مورد نماز جمعه هم این دستور داده شده است.
واکنش عندلیب همدانی به اظهارات سعید حدادیان
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عندلیب‌همدانی در صفحات فضای مجازی خود نسبت به اظهارات حاج سعید حدادیان در خصوص برگزاری مراسم ایام محرم در شرایط کرونایی واکنش نشان داد و نوشت: در خبرها آمده بود که آقای حدادیان گفته است: «مراسم محرم امسال را باید با شکوه برگزار کنیم. حتی اگر قرار باشد کسی بمیرد کسانی هستند که بخواهند جانشان را برای این مراسم بدهند. اجازه جان ما که دست خودمان است».
من فعلاً راجع به کیفیت برگزاری مراسم محرم امسال سخنی ندارم، ولی به آقای حدادیان می‌گویم: «امام شهید (سلام الله علیه) نه اذن به خودکشی می‌دهد و نه دیگرکشی، آنچه در روایات اهل بیت (علیهم السلام) درباره جواز تحمل ضرر در مسیر زیارت حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) وارد شده است، ربطی به سخنان شما ندارد».
نزول حکمت‌های عرشی در کلام امام حسین(ع)
آیت‌الله جوادی آملی، مرجع تقلید و مفسر قرآن کریم در پیامی به همایش عرفان و حماسه حسینی تأکید کرد: حسین بن علی(ع) آنچه را که با قلب خودش یافت که عرش رحمان بود، در قالب علوم عقلی و معارف عقلی خطاب‌ها و خطبه‌ها و نامه‌ها و پیام‌ها و گفتمان بیان کرد و از مرحله عقل به مرحله خیال آورد که در شب عاشورا برای یک عده‌ای مجسم کرد و بهشت را به آنها نشان داد؛ آنان در این جهاد بدن را فانی کردند، بعد عقل را به فنای قلب رساندند و از عقل رها شدند و قلبی فکر کردند؛ آنجا عرش‌الرحمان بود.
همایش بین‌المللی «عرفان و حماسه حسینی»
آیت‌الله احمد عابدی، شامگاه چهارشنبه، ۸ مرداد، در افتتاحیه همایش بین‌المللی «عرفان و حماسه حسینی» که از سوی بنیاد بین‌المللی اربعین در مجمع وارث الانبیاء قم برگزار شد، با بیان این که همه باید آمادگی رفتن از دنیا را داشته باشیم، گفت: هر کس این طور باشد از هیچ چیزی حتی مرگ نمی‌ترسد.
رئیس همایش عرفان و اربعین حسینی با تأکید بر اینکه حماسه صرفاً به معنای جنگ و مبارزه نیست، افزود: حماسه این است که انسان در همه کار‌ها خدا را حاضر و ناظر بداند و وقتی این طور شد خلق خدا در برابر او موجب خوف و ترس و واهمه نمی‌شوند.
انتقاد از روضه‌خوانی زیاد در بین دعا
حجت‌الاسلام والمسلمین علی نصیری، استاد دانشگاه علم و صنعت، در سخنانی به مناسبت روز عرفه، گفت: در یکی از بهترین دهه‌ها یعنی دهه اول ذی‌‌الحجه قرار داریم که از لحاظ عبادت و بندگی، دهه منحصر به فردی است.
با انتقاد از سبک دعاخوانی، تاکید کرد: یکی از سبک‌های ناصواب ما این است که متأسفانه بلافاصله مداحان، مردم را از دل مناجات و دعا به سمت روضه می‌برند؛ روضه خوب است و برای امام و بیان آن نورانیت است، ولی به متن و محتوای دعا توجه نمی‌شود و فقط به سمت روضه می‌رویم در صورتی که بالاترین معارف هستی‌شناسی و توحید و خداشناسی در آن وجود دارد. باید اصل پیام اهل بیت(ع) را درک کنیم؛ آنها می‌خواهند با این معارف، جان ما را از توحید و انسان‌شناسی و هستی‌شناسی درست پر کنند، ولی متأسفانه این اشتباه خیلی وجود دارد که روضه را به جای دعا می‌نشانیم.
تداوم پرونده فقه رؤیت هلال ماه در ایکنا
رضا مختاری در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه موضوع رؤیت هلال و فروع مختلف آن از دوره معصومان(ع) تاکنون بوده و مسئله جدیدی نیست، اظهار کرد: در دوره ائمه(ع) هم مسئله رؤیت هلال وجود داشته است، اما در طول چندین دهه اخیر، آنچه سبب شده تا این موضوع بر سر زبان‌ها بیفتد و جدید تلقی شود، مسئله رؤیت با چشم مسلح و ابزاری مانند تلسکوپ است؛ لذا اصل مسئله جدید نیست و در فقه به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پرونده علمی رؤیت هلال، غنی و پربرگ‌وبار است و فقها زحمات زیادی کشیده و کتب عمیقی در این باره نوشته‌اند که در کتاب «میراث فقهی» شماره دو آن را آورده‌ام؛ شماره یک این مجموعه هم در مورد موسیقی و غناست. این اثر در ۵ جلد ضخیم و قطور در بیش از ۴ هزار صفحه به همت بوستان کتاب چاپ شده و به چاپ سوم هم رسیده است. چاپ سوم هم حدود سال ۸۸ عرضه شده است.
گفت‌وگوهای ایکنا
فقه دانش زنده یا به کما رفته
چندی پیش بود که فرزند عضو اسبق شورای نگهبان در یادداشتی بیان کرده بود که فقه فربه‌ترین رشته دینی شیعی است، ولی اکنون نیمه‌جان شده و در آینده‌ای نه چندان دور، خواهد مرد و حتی اگر نمیرد، در کما رفتن آن، قطعی است. وی این ادعای خود را به چهار دلیل مستند کرده بود.
در همین زمینه دیدگاه حجت‌الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، استاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، را جویا شدیم. وی در یادداشتی که به شکل اختصاصی در اختیار ایکنا قرار داده است، ضمن اذعان به پاره‌ای نقدها بر روش‌شناسی فقاهت و اجتهاد، به این انتقاد درباره مرگ یا به کما رفتن فقه پاسخ داد. متن یادداشت این استاد سطح عالی فقه و اصول حوزه به شرح زیر است:
روح حج و محرم مبارزه با بی‌عدالتی است
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدسعید نجاتی، عضو گروه تاریخ پژوهشکده حج و زیارت، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به محدود شدن حج امسال و عدم سفر زائران ایرانی، گفت: این مسئله از لحاظ فقهی، نشان‌دهنده نگاه باز و انعطاف‌پذیری فقه اسلامی و شیعه است. براساس آیه شریفه «لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا...»، قاعده «تکلیف به مقدور» و «نفی ضرر» سبب شده تا تکلیف واجبی که از ارکان اسلام است، موقتاً تعطیل شود.
وی با اشاره به اهمیت بالای حج در اسلام، اظهار کرد: در برخی روایات بیان شده کسی که توانایی رفتن به حج دارد، ولی نرود مسلمان از دنیا نرفته و یهودی و مسیحی است. حال چنین عبادتی بدون تردیدی که بر اثر یک بیماری تعطیل می‌شود. این همه انعطاف در فقه مسئله قابل تأملی است.
نشست‌های علمی
حکم شرعی استفاده از الکل برای ضدعفونی و درمان کرونا
جلسه درس خارج فقه آیت‌الله هادی عباسی خراسانی با عنوان «مسائل کرونا در فقه اسلامی» دوشنبه، ۶ مردادماه در فضای مجازی منتشر شد. وی در این جلسه اظهار کرد: در جلسه گذشته که بحث نذر را مطرح کردیم، به این نتیجه رسیدیم که اگر موضوع نذری با بحث مراقبت‌ها تزاحم داشته باشد، باید ببینیم اگر موضوع نذر خاص است و با مراقبت‌های بهداشتی قابل جمع است که انجام می‌دهد، اما اگر قابل جمع نبود و موضوع نذر طوری بود که می‌توان آن را به تأخیر بیندازد، باید به تأخیر بیندازد و در اولین شرایطی که می‌تواند به نذرش وفا کند، آن را انجام دهد. اگر موضوع نذر خاص باشد و نتوان آن را به تأخیر انداخت و از طرفی به دلیل مزاحمت با دستورات پزشکی قابل انجام نباشد، در این صورت چون حق‌الناس مقدم است، بعید نیست حق‌اللهی که همان حق نذر باشد، ترک شود و بگوییم ادای نذر واجب نیست، چون با وجوب مراقبت‌ها بهداشتی منافات دارد.
رونمایی از چاپ جدید کتاب عزت شیعه درباره امام موسی صدر
مراسم رونمایی از چاپ جدید کتاب عزت شیعه، امروز چهارشنبه، هشتم مردادماه، با سخنرانی جمعی از اندیشمندان به صورت مجازی برگزار شد. حجت‌الاسلام انصاری‌قمی در آیین رونمایی از چاپ جدید کتاب «عزت شیعه» بیان کرد: امام موسی صدر لبنان را مرکز فعالیت‌های آسیای میانه خود می‌دید، اما هرگز از هرگز از فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و نقش حوزوی خود به ویژه در ایران دوری نمی‌کرد؛ آنچه از امام باقی ماند یک جهان دانشنامه علم، فهم، فکر، خردمندی و سازگاری با زمان و گذر از همه بحران‌هاست.
غلامرضا ذکیانی، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، در مراسم رونمایی از چاپ جدید کتاب عزت شیعه بیان کرد: این جمله را از امام موسی صدر است که «اسلام قرآنی آن طور که موسی صدر می‌فهمد...». نخست اینکه او اسلام را با محوریت قرآن می‌فهمد. ثانیاً اینکه لزوماً یک چیز استاندارد نداریم و امام موسی صدر نیز خودش را صاحب اندیشه می‌داند. هنگامی هم که ورود می‌کند، انصافاً تفسیرهای بی‌نظیری از قرآن ارائه می‌دهد.
رضا شجاعی، پژوهشگر آثار و اندیشه‌های امام موسی صدر بیان کرد: وقتی امام موسی صدر در جامعه لبنان وارد می‌شود، هرچه دارد بروز می‌دهد؛ اینجا جایی نیست که صرفاً موضوع نظری مطرح باشد، بلکه عمل او و حرکت و کاری که انجام می‌دهد بیشتر دیده می‌شود. او نماد دین در خدمت عقلانیت و عقلانیت در خدمت دین بود؛ یعنی در حرکت نظری و عملی زندگی‌اش به ما نشان داد که هم دین می‌تواند در خدمت عقلانیت باشد و هم عقلانیت در خدمت دین.
برگزاری اولین جلسه کنگره اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی امام خامنه‌ای، در گفت‌وگو با ایکنا، از آغاز رسمی فعالیت این کنگره با برپایی نشستی در روز هفتم مرداد، خبر داد و گفت: اولین جلسه کنگره با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعةالمصطفی(ص) و دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در مؤسسه آموزش عالی امام خمینی جامعةالمصطفی(ص) برگزار شد.
وی افزود: حجت‌الاسلام عباسی در این جلسه تأکید کرد که برگزاری کنگره جزء وظایف جامعةالمصطفی(ص) است و به خصوص باید بعد بین‌المللی آن تقویت و نهادهای دیگر هم مشارکت داشته باشند. رئیس دانشگاه آزاد اسلامی هم در این جلسه تأکید کرد که برگزاری این کنگره، مسئله حساسی است و باید حق مطلب ادا شود، لذا گروه‌های اندیشه‌ای و دانشی باید در قالب پیش‌نشست‌های تخصصی و گفت‌وگوهای حرفه‌ای وارد این مقوله شوند.
پیامدهای دوری مردم از حاکمان در نگاه امام علی(ع)
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالفضل موسویان، استادیار دپارتمان الهیات دانشگاه مفید، هفتم مردادماه در نشست علمی «پیامدهای جدایی مردم از حکومت در کلمات امیرالمؤمنین(ع)» که در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر برگزار شد، گفت: اگر حکومت بخواهد سیاستهایی را اجرا و اعمال کند، بدون همراهی مردم، موفق نخواهد شد؛ لذا فاصله میان مردم و حکومت، نگران‌کننده است، زیرا حکومت باید مشروع و مقبول باشد تا بتواند کارهای جامعه را به پیش ببرد.
استادیار دپارتمان الهیات دانشگاه مفید با بیان اینکه البته برخی حکومت‌ها ممکن است مدتی با قوه قهریه برخی امور را به پیش ببرند، ولی در درازمدت امکان ادامه این مسیر وجود ندارد، افزود: دغدغه گسست میان مردم و حکومت در طول تاریخ وجود داشته است. امام علی(ع) در خطبه ۲۱۶ نهج‌البلاغه(۱) که در جنگ صفین ایراد شده، به بحث حقوق متقابل مردم و حاکم(رعیت و والی) پرداخته و فرموده‌اند که اگر رعیت بخواهد اصلاح شود، جز با اصلاح حاکمان تحقق نخواهد یافت.
سایر اخبار حوزه علمیه
حجت‌الاسلام بهجت‌پور مدیر حوزه‌های علمیه خواهران ماند
حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور با اتمام مأموریت دوساله در سمت مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، مجدداً با حکم شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه برای دوسال دیگر انتخاب شد و به این ترتیب حکم وی تا سال ۱۴۰۰ تمدید شد.
همچنین، حجت‌الاسلام بهجت‌پور بهمن‌ماه سال ۹۶ جایگزین حجت‌الاسلام والمسلمین جمشیدی در مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران شد.
انتخاب اعضای جدید هیئت مدیره انجمن قرآن‌پژوهی
حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قمرزاده، عضو هیئت مدیره انجمن قرآن‌پژوهی حوزه، گفت: انتخابات انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه برای دوره جدید دوساله پنجشنبه هفته گذشته، دوم مردادماه، برگزار شد و اعضای جدید هیئت مدیره آن انتخاب شدند. هیئت مدیره انجمن شامل هفت نفر و دو بازرس است؛ حجج اسلام والمسلمین فاکر میبدی، رضایی اصفهانی، علوی مهر، طیب‌حسینی، بنده و منصوری و فلاحی برای دوره جدید به عنوان اعضای هیئت مدیره انتخاب شدند.
عضو هیئت مدیره انجمن قرآن‌پژوهی حوزه تصریح کرد: هنوز مدیر انجمن انتخاب نشده و با توجه به تعطیلی دو سه هفته‌ای انجمن‌ها، در جلسه آینده انجمن در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد. تدوین و تألیف کتاب، همکاری در برگزاری همایش‌های علمی و قرآنی، ارتباط با مجموعه‌های قرآنی و حوزه‌های خارج کشور مانند حوزه نجف، رونمایی از پروژه‌ها و آثار قرآنی از جمله فعالیت‌های این انجمن است.
توزیع ۹۹ عنوان کتاب درسی بانوان طلبه سطح ۲
رسول رازنهان یکی از مأموریت‌های مرکز نشر هاجر را چاپ و توزیع کتب درسی بانوان طلبه عنوان کرد و افزود: کتب درسی به مرحله چاپ رسیده و از اواخر مرداد تا ۱۰ شهریور‌ماه کلیه کتب به مدارس متقاضی ارسال می‌شود.
وی بيان كرد: ۹۹ عنوان كتاب درسی برای بانوان طلبه سطح ۲ شامل ۲۳۲ هزار و ۵۳۸ جلد در نظر گرفته شده كه از ميان اين كتب ۶۱ عنوان كتاب در تيراژ حدود ۱۰۹ هزار جلد به چاپ رسيده و حدود ۵۹ هزار جلد از قبل موجود بوده است.
انتهای پیام
