تنزل جایگاه علمی ایران در سطح بین‌الملل به دلیل ضعف علوم انسانی
معاون پژوهشی وزارت علوم اظهار کرد: باید قبول کنیم علوم انسانی در بسیاری از زمینه‌ها عقب افتاده و بسیاری از افتخارات بین‌المللی ما متعلق به علوم غیرانسانی است و این علوم باعث شده تا جایگاه علمی ما در سطح بین‌المللی پایین بیاید.
به گزارش خبرنگار ایکنا، وبینار «الگوهای نوین در ارتباط پژوهش‌های علوم انسانی با نیازهای جامعه و صنعت» ظهر امروز یکشنبه 23 آذرماه، با حضور غلامحسین رحیمی، حسینعلی قبادی، محمدسعید سیف، حسین سلیمی، حجت‌الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌محمد حکیمیان و حسین میرزایی برگزار شد. در ادامه متن سخنان غلامحسین رحیمی، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را از نظر می‌گذرانید:
بنده در علوم انسانی ورودی نداشته‌ام و از باب مسئولیتم، چند نکته بیان می‌کنم. ما در پایان این نشست باید این جمع‌بندی داشته باشیم که یک یا چند الگوی جدید در زمینه پژوهش‌های علوم انسانی به دست بیاید. اگر همه علوم انسانی را همانند سایر رشته‌های دانشگاهی ببینیم، دیگر دغدغه پژوهش‌های علوم انسانی نداریم، اما برخی از همکاران ما عقیده دارند که پژوهش‌های علوم انسانی با سایر رشته‌ها متفاوت است. حال سؤال پیش می‌آید که آیا این تفاوت وجود دارد یا خیر که بنده معتقدم این تفاوت وجود ندارد، چراکه همه علوم دارای رشته، مسئله، روش و غایت هستند.
بیشتر بخوانید:
- تأکید حسین سلیمی بر عملکرد افتخار‌آمیز علوم انسانی در تولید دانش
- نجف لکزایی: دشواری مسئله‌محوری در علوم انسانی
پژوهش‌های علوم انسانی و غیرانسانی در جزئیات و نوع مسئله متفاوت می‌شوند، اما در کلیات و اصول روش تحقیق و اهداف پژوهش تفاوتی ندارد. اما برخی به نحو عجیبی تلاش می‌کنند علوم انسانی را جدا کنند که به نظرم اشتباه می‌کنند. ما معتقدیم اگر با مشکل ضعف چاپ مقالات در بسترهای ملی و بین‌المللی مواجه هستیم، به خاطر همین فضاسازی بوده است، لذا باید به صورت جدی وارد میدان شویم.
نکته دیگر اهمیت توجه علوم انسانی به نیازهای جامعه است. مسئله علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی سال‌هاست که در کشور ما مطرح است. البته سال‌های سال است که شورای تحول علوم انسانی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد شده و این موضوع را پیگیری می‌کند. البته باید دانست در هر حالتی، شیوه و روش پژوهش تفاوتی ندارد و به همین دلیل است که در سال‌های اخیر توجه به رابطه علوم انسانی با صنعت به میزان بیشتری مطرح است، چراکه قبلاً علوم انسانی رد می‌شد و گویا تصور بر این بود که سایر دانش‌ها باید با صنعت ارتباط برقرار کنند، اما خوشبختانه قبل از خود بنده، این ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت مطرح شد، چراکه معتقدیم تمام رشته‌های دانشگاهی فارغ از رشته آنها باید ارتباط وثیق با صنعت داشته باشد، لذا این را هم مفروض می‌گیریم که علوم انسانی در این زمینه هم تفاوتی ندارد.
حال سؤال این است که آیا الگو داریم یا باید الگوی جدید را ایجاد کنیم؟ اگر الگویی داریم، چگونه جایگزین الگوی موجود کنیم. در سال‌های اخیر در رشته‌های انسانی گام‌‌های خوبی برداشته شده تا همانند سایر رشته‌ها وارد بخش صنعت و فناوری شوند و خود بنده در بازدید‌هایی که دارم، شاهد ایجاد پارک‌های علم و فناوری در زمینه علوم انسانی بوده‌ام.
نکته دیگر اینکه به میزان کمی وارد پردیس‌ها و مراکز رشد در زمینه علوم انسانی شده‌ایم، در حالی‌که اینها بسترهای اصلی پیوند دانشگاه با جامعه و صنعت هستند و اگر هم مراکزی تأسیس شده‌اند، متأسفانه ساختاریافته نیستند. سؤال این است که آیا در علوم انسانی شتاب‌دهنده داریم یا خیر، چون خود بنده چنین موردی را ندیده‌ام و اگر هم هستند، بسیار کم هستند.
باید قبول کنیم علوم انسانی در بسیاری از زمینه‌ها عقب افتاده و بسیاری از افتخارات بین‌المللی ما متعلق به علوم غیرانسانی است و این علوم باعث شده تا جایگاه علمی ما در سطح بین‌المللی پایین بیاید، لذا علوم انسانی ما باید با برنامه‌ریزی عظیم و با شتاب بسیار تلاش کند تا از این وضعیت خارج شود و شاهد جهش در این زمینه باشیم. البته بارها گفته‌ام که اگر همچنان در این سمت حضور داشته باشم و برخی از همکاران ما در برخی از رشته‌ها نسبت به این موضوع اهتمام نداشته باشند، به آنها تذکرات لازم را خواهیم داد.
همین الان حوزه صنایع خلاق که هنر و علوم انسانی مربوط است، به میزان زیادی مورد توجه قرار گرفته است، چراکه در حوزه علوم انسانی در درجه اول موضوع خلاقیت فکری از اهمیت برخوردار است. اگر علوم انسانی بیشترین اثر را در مرکز پژوهش‌های مجلس داشته باشد، نشان می‌دهد که با جامعه ارتباط برقرار کرده است. در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز مرکز پژوهشی و تحقیقاتی وجود دارد. اینها نهادهای تصمیم‌گیر و تقنینی ما هستند و این نشان می‌دهد ارتباط علوم انسانی با جامعه و صنعت برقرار شده، اما مهم این است که این ارتباط ساختار یافته و منظم باشد و نتیجه آن در قالب مقاله قابل چاپ باشد.
واقعا مجموعه علوم انسانی با حفظ تفاوت موضوع، ماهیت کار، شیوه ارتباط‌گیری و اثرگذاری که آنها را قبول داریم، اما نفس ارتباط مستمر با جامعه و صنعت با رشته‌های دیگر هیچ تفاوتی ندارد و ان‌شاء‌الله در این وبینار خط و مشی‌های لازم برای ما ترسیم شود تا از آن استفاده کنیم. البته در این هفته وبینارهای متعدد با موضوعات بسیار مهم در دسور کار قرار دارد و امیدواریم هر وبیناری نتایجی مفید برای ما داشته باشد تا از آن بهره‌مند شویم.
انتهای پیام
