دهسرخ، میزبان امامزاده سیدعبدالعزیز(ع)

آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز در 45 کیلومتری جاده مشهد، باغچه و در 17 کیلومتری شهر ملک‌آباد و در روستای زیبا و تاریخی دهسرخ واقع شده است که البته از بنای قدیمی آن اطلاعاتی در دست نیست، اما سنگ بنای بقعه فعلی این آستان مقدس در دوران قاجار بنا شده است.

اين بنا با نمای شش وجهی و گنبدی بر فراز آن فضای معنوی خاصی را برای اين روستا ايجاد کرده و در سال‌های اخير با احداث حسينيه‌ای متصل به آرامگاه بر وسعت آن افزوده شده است‌. در ميان گنبدخانه نيز مضجع شريف آن بزرگوار و محصور در ضريح است.

نسب امامزاده عبدالعزیز مدفون در روستای دهسرخ با 19 واسطه به امام سجاد(ع) منتهی می‌شود. وی سید جلیل‌القدر و عظیم‌الشان بود. اکثر اجداد او از بزرگان سادات نیشابور، طبس، سبزوار، سمنان، مشهد و دیگر نواحی خراسان بودند و سرپرستی سادات مناطق مذکور تا سه قرن متوالی در بین این خانواده بوده و به آل‌زیاره شهرت دارند.

یکی از اجداد امامزاده عبدالعزیز، سید اجل، ابومحمد یحیی فقیه و متکلم شیعه است که علاوه بر نقابت سادات بیهق از دانشمندان بنام قرن چهارم و پنجم هجری بوده و منشأ آثار و برکاتی برای اهل زمان خود بوده است. او نواده‌ای دارد به نام ابویعلی زید و فرزند فخرالدین ابولقاسم علی که در سال 522 هجری قمری در روستای فریومد وفات یافته و اینک دارای گنبد و بارگاه است.

این خانواده به جهت قوم و خویشی با سادات نیشابور، بیهق، طبس و کاشمر از موقعیت ممتازی در تمام خراسان برخوردار بودند و ابوالحسن بیهقی، ابن فندق در کتاب تاریخ بیهق، لباب‌الانساب، الالقاب و الاعقاب به تفصیل سجایای اخلاقی و نیز از علم، حلم و درایت این خانواده و نفوذ آنان در خطه خراسان سخن به میان آورده است.

سیدعبدالعزیز به جهت موقعیت ممتازی که پدرانش کسب کرده بود به مشهد مهاجرت کرد و در قریه دهسرخ اقامت کرد. او فرزندی به نام ابوالقاسم زید داشت که از او سید فخرالدین احمد به وجود آمد او نواده‌ای به نام سیدامیر عرب مشهور به سید مشهدی که در مشهد سکونت داشت و نواده دیگر عبدالعزیز به نام سید محمد امین مشهور به میر منشی که در مشهد سکونت داشته و به سادات عربشاه شهرت داشتند.

متأسفانه در برخی منابع موجود به تاریخ وفات امامزاده سیدعبدالعزیز اشاره‌ای نشده اما با وجود واسطه‌ها در نسب شریف او و نیز تاریخ وفات چند تن از اجداد او و به ویژه تاریخ وفات فخرالدین ابوالقاسم علی می‌توان به گمان نزدیک به یقین نمود که سید جلیل القدر در حدود سال 780 هجری قمری وفات یافته باشد. آرامگاه این سید جلیل از دیرباز مورد توجه اهالی مشهد، دهسرخ و روستاهای اطراف بوده و به اشتباه در میان عامه مردم به فرزند امام موسی کاظم(ع) شهرت داشته است.

رضا پیوندی، مدیراجرایی آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز دهسرخ، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی بیان کرد: این آستان شریف همه ساله پذیرای بیش از 180 هزار نفر از زائران و دوستداران اهل‌بیت(ع) است که البته این آمار در شرایط کرونایی به شدت افت داشته است.

وی ادامه داد: فصل بهار و تابستان و به ویژه روزهای پایانی هفته ما شاهد بیشترین حضور زائران در این آستان مقدس هستیم و از میان کل زائران نیز شاهد حضور زائران عرب زبان نیز هستیم که آمار آن سالانه حدود 10000 نفر است.

مدیراجرایی آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز دهسرخ گفت: متأسفانه امکانات این بقعه در شأن زائران نیست، لذا ضرورت دارد در این راستا نیز زائرسراهای فعلی بازسازی و زائرسراهای جدید نیز احداث شود.

پیوندی در تشریح فعالیت‌های عمرانی آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز ابراز کرد: در حال حاضر 12 اتاق برای اسکان زائران وجود دارد که البته نیازمند بازسازی است، ضمن اینکه توسعه محل اسکان زائران در دستور کار است.

وی اضافه کرد: ساخت 15 آلاچیق نیز از دیگر برنامه های عمرانی است که در دستور کار داریم و با سنگ‌چینی اطراف حدود یک میلیارد تومان اعتبار برای این منظور لازم است.

مدیراجرایی آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز دهسرخ ابراز کرد: بنای فعلی بقعه در سال 91 بازسازی شده و ضریح قبلی امامزاده آهنی بود که پس از نصب ضریح فعلی به یکی از امامزادگان روستای اطراف منتقل و در آنجا نصب شد.

پیوندی درخصوص فعالیت‌های فرهنگی افزود: در شرایط عادی برگزاری مناسبات مختلف مذهبی در روزهای ولادت و شهادت ائمه اطهار(ع)، برپایی نماز جماعت، برگزاری کلاس‌های قرآنی، برپایی حلقه‌های معرفت از جمله فعالیت‌های فرهنگی بقعه است.

وی تصریح کرد: برگزاری طرح‌های ابلاغی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه از جمله طرح آرامش بهاری، نشاط معنوی، ضیافت الهی و... نیز در این آستان مقدس اجرایی می‌شود.

مدیراجرایی آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز دهسرخ تصریح کرد: برگزاری کلاس‌های قرآنی، تربیتی، برپایی جشن ولادت ائمه و سالروز شهادت اهل‌بیت عصمت و طهارت از دیگر اقدامات فرهنگی در این آستان مقدس است.

پیوندی اظهار کرد: هر چند روستای دهسرخ در مسیر کاروان زائران پیاده در روزهای پایانی ماه صفر نیست، اما زائران پیاده از برخی مناطق اطراف برای رسیدن به مشهد مسیر عبوری از این آستان مقدس را طی می‌کنند و برای زیارت و استراحتی کوتاه در این آستان اتراق می کنند، لذا در این ایام نیز با توجه به تعداد زائران عبوری از این مسیر اسباب پذیرایی و اسکان موقت مهیا است.

وی گفت: با راه‌اندازی مصلی نیز بحث اسکان این زائران نیز تا حدودی قابل حل خواهد شد و کاروان‌ها با تعداد بیشتر می‌توانند برای اسکان از محل فضای مصلی استفاده کنند.

مدیراجرایی آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز دهسرخ بیان کرد: برگزاری آئین غبارروبی از ضریح مطهر امامزاده سید عبدالعزیز نیز در سال در فصول بهار و تابستان ماهی یک مرتبه و در فصل پاییز و زمستان هر دو ماه یک مرتبه و در مجموع 9 مرتبه با حضور زائران و مجاوران در فضایی معنوی همراه با اجرای برنامه مداحی انجام می‌شود، اما در سال جاری با توجه به بحث کرونا این مراسم بدون حضور زائران و مجاوران و دوبار تاکنون برگزار شده است.

پیوندی در خصوص تأمین هزینه‌های بقعه گفت: تنها منبع درآمدزایی آستان مقدس امامزاده عبدالعزیز نذورات مردمی و اجاره بهای اتاق‌های زائر است که البته این درآمد حاصل صرف هزینه‌های خود امامزاده می‌شود که در دوران کرونا این درآمد کاهش یافته و کفاف هزینه‌های خود بقعه را ندارد.

وی ابراز کرد: در بقعه آشپزخانه‌ای برای تسهیل پخت و پز در ایام خاص و برای زائران ساخته شده که با توجه به اینکه امامزاده‌ها از پرداخت هزینه آب، برق و گاز معاف هستند، اما شرکت گاز آن را تجاری زده و هزینه آن را تجاری دریافت می‌کند.

مدیراجرایی آستان مقدس امامزاده سیدعبدالعزیز دهسرخ بیان کرد: هزینه بازسازی از جمله ایزوگام و سایر هزینه‌های جاری از دیگر مواردی است که برای آن باید هزینه شود که آنچه از درآمد امامزاده حاصل می‌شود صرف این مخارج می‌شود.

وی افزود: با توجه به شرایط کرونا تمهیدات لازم برای زیارت زائران از جمله تهیه ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده تهیه شده و پذیرای زائران در سال جدید هستیم.