گام سوم رمضان‌داری؛ دعا برای بیدار شدن از غفلت
بیداری از غفلت و درخواست از خداوند برای روزی کردن هوش و خودآگاهی محور دعای روز سوم ماه مبارک رمضان است؛ نعمتی بزرگ که گناه آن را از انسان می‌گیرد.
به گزارش ایکنا، سومین روز از ماه مبارک رمضان فرا رسید. در این روز می‌توانیم تمام نیازهای مادی خود را از خداوند بخواهیم اما دعای سومین روز از این ماه مبارک چیزی فراتر از مادیات را طلب کرده است.
در دعای روز سوم ماه مبارک رمضان از خداوند می‌خواهیم:
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ ارْزُقنی فیهِ الذّهْنَ والتّنَبیهَ وباعِدْنی فیهِ من السّفاهة والتّمْویهِ واجْعَل لی نصیباً مِنْ کلّ خَیْرٍ تُنَزّلُ فیهِ بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ؛ خدایا روزى کن مرا در آن روز هوش و خودآگاهى و دور بدار در آن روز از نادانى و گمراهى و قرار بده مرا بهره و فایده از هر چیزى که فرود آوردى در آن به بخشش خودت اى بخشنده‌ترین بخشندگان.
آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح دعای این روز بیان کرده‌اند:
در دعای روز سوم می‌گوید: خدایا در این ماه رمضان روزی کن که من هوشیار شوم و حافظه پیدا کنم و از خواب غفلت بیدار شوم؛ انسان اگر بیدار شود خیلی لذت می‌برد، نوع انسان‌ها در غفلت هستند؛ بنابراین در ماه رمضان از خدا درخواست کنید که از خواب غفلت بیدار شویم.
به نامحرم که نگاه کنی حافظه می‌رود
وی درباره علت ضعیفی حافظه اظهار می‌کند: یکی از نعمت‌های بزرگ خداوند ذهن است. در این دعا از خداوند درخواست ذهن و حافظه می‌کنیم، اگر می‌بینید حافظه ضعیف است و حافظه درست و حسابی نداریم، علت آن گناه است؛ به نامحرم که نگاه کنی حافظه می‌رود.
این استاد اخلاق ادامه می‌دهد: شخصی به دانشمندی مراجعه می‌کند و می‌گوید؛ من حافظه ندارم. آن دانشمند گفت: گناه نکن و علت آن را هم ذکر کرد و گفت: علم یک نوع فضیلت و برتری است و خدا این برتری را به شخص گناهکار نمی‌دهد لذا کسی که اهل گناه است، مجتهد و ملا نمی‌شود و اگر بخواهد ملا شود و به درد مردم بخورد باید حافظه داشته باشد و لازمه آن ترک گناه است.
این عالم ربانی همچنین دعایی برای تقویت حافظه معرفی می‌کند و می‌گوید: از خدا حافظه بخواهیم و ترک گناه کنیم؛ این دعا را هم بعد از هر نماز بخوانید «سبحان من لایعتدی علی اهل مملکته ...» که باعث تقویت حافظه می‌شود؛ قرآن حفظ کنید؛ حافظه زیاد می‌شود؛ خواندن آیة‌الکرسی حافظه را زیاد می‌کند.
این استاد بزرگ اخلاق یک بار دیگر به دعای روز سوم ماه رمضان اشاره می‌کند و می‌گوید: در ادامه دعای روز سوم از خدا طلب بیداری از خواب غفلت می‌کنیم. «وَبَاعِدْنِی فِیهِ مِنَ السَّفَاهَةِ وَالتَّمْوِیهِ» خدایا در این روز مرا از کارهای باطل و سفیهانه دور گردان؛ غیبت نکنم، دروغ نگویم و ... سفاهت به معنای کار بی‌خردانه و بچه‌گانه است.
وی با قرائت ادامه دعا می‌افزاید: وَاجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ» خدایا هر کار خیری که در ماه رمضان نازل کرده‌ای نصیبی از آن کار خیر به من برسان.
مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی در ادامه به حدیثی از حضرت رسول(ص) اشاره می‌کند و می‌گوید: رسول خدا فرمود: «آیا شما را خبر ندهم به اموری که اگر به آن امور عمل کنید، شیطان از شما دور می‌شود؛ مثل دور بودن مشرق از مغرب» اصحاب گفتند: «بله یا رسول‌الله» حضرت فرمودند: «روزه بگیرید؛ چراکه روزه صورت شیطان را سیاه می‌کند».
وی تأکید کرد: یکی از کارهای خیر روزه گرفتن است؛ از خدا بخواهیم که در ماه رمضان مریض نشویم و توفیق روزه‌داری داشته باشیم. یکی از کارهای خیر دیگر صدقه است؛ صدقه دادن هم پشت شیطان را می‌شکند. «و کَسْرَ ظَهره» و در ادامه آمده است، مواظبت بر عمل صالح، نماز شب و دوستی با خدا و استغفار، ریشه شیطان را قطع می‌کند. در آخر حدیث گفته شده است: «و لکلِ شی زکات و زکاتُ الابدان الصیام» که هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن‌های شما روزه است.
وی همچنین درباره بخش آخر دعای روز سوم ماه رمضان اظهار می‌کند: «وَ اجْعَلْ لِی نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیرٍ تُنْزِلُ فِیهِ بِجُودِکَ یا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِین» خدایا هر خیری که در ماه رمضان نازل می‌کنی برای من نصیبی از آن خیر قرار بده به جود و بخشش خودت ای کسی که جود و بخششت از همه بخشندگان بیشتر است.
حجت‌الاسلام روح‌الله بیدرام، نویسنده و پژوهشگر دینی در کتاب «نجوای روزه‌داران» در تفسیر دعای روز سوم ماه رمضان آورده است:
پیام اول: هوش و بیداری
یکی از نعمت‌های بزرگ خداوند، ذهن است و علت ضعف ذهن و حافظه می‌تواند گناه باشد. مرحوم آیت‌الله بروجردی گاهی در درس، شعر‌های سیوطی می‌خواندند. با اینکه حدود 70 الی 80 سال از زمانی که سیوطی می‌خواندند و مجتهد شده بودند گذشته بود، ولی به علت دوری از گناه، از حافظه بسیار قوی‌ای برخوردار بودند.
دعایی برای تقویت حافظه: پیامبر اکرم(ص) خطاب به امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: ای علی! اگر می‌خواهی که هر چیزی را که می‌شنوی و مطالعه و قرائت می‌کنی، به خاطر بسپاری، بعد از هر نماز این دعا را بخوان: «سُبْحانَ مَنْ لایَعْتَدی عَلی اَهلَ مَمْلَکَتِةِ سُبْحانَ مَنْ لایَاْخُذُ اَهْلَ الْاَرضِ بِاَلْوانِ الْعَذابِ سُبْحانَ الرَّؤُفِ الرَّحیمِ اللهُمَّ اجْعَلْ لی فی قَلبیْ نُوراً و بَصَرَاً و فَهْماً و عِلْماً اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْئٍ قَدیرٌ».
پیام دوم: دوری از سفاهت، جهالت و کارهای باطل
در این فقره دعا از خداوند متعال درخواست می‌کنیم که سفاهت و نادانی و کارهای باطل و سفیهانه را از ما دور گرداند؛ مفهوم سفاهت و تمویه: سفاهت، نقطه مقابل حکمت است. شخص سفیه، برخلاف شخص حکیم که آمورش را از روی عقلانیت و با تدبیر و اتقان انجام می‌دهد، رفتار و کردارش غیر منطقی و بدون غایت عقلانی است. «تمویه» در اصل به معنای زراندود نمودن است. وقتی بخواهند چیزی را زیباتر از آنچه هست جلوه دهند، پوششی زرین از طلا بر آن می‌گذارند که حقیقت مسین آن را پنهان کنند.
فرق سفاهت و تمویه
شخص مبتلا به «سفاهت» اساساً از پوچی و بطلان کار خویش بی‌خبر است. اما شخص مبتلا به «تمویه»، آگاهانه و فریبکارانه، زشتی را زینت داده و تظاهر به خوبی می‌کند. پس در این فقره از دعا در حقیقت از خداوند می‌خواهیم که ما را در زمره انسان‌های باطل‌گرا، پوچ‌اندیش و اهل تزویر قرار ندهد. در فرهنگ قرآن به این افراد سفیه اطلاق می‌شود: ۱. بهانه‌جویی در برابر حق ۲. روی گردانی از آیین یکتاپرستی ۳. جاری کردن سخنانی برخلاف حق و عقل.
پیام سوم: بهره‌مندی از خیرات این روز
تمام کارهای خیر ما، چه کوچک و چه بزرگ، در روز قیامت مایه خرسندی و اطمینان خاطر ماست. پس هیچ کار خیری را نباید کوچک شمرد، همچنان که نباید به کارهای خیر، بسیار مغرور شد زیرا قصد قربت و خلوص در هر دو حالت لازم است و تنها چیزی که اهمیت دارد این است که ضمن داشتن خوف و هراس از هر گناه کوچکی، انسان باید به هر کار خیر و عمل صالحی که انجام می‌دهد هر چند کوچک امیدوار باشد، ای بسا همان یک کار خیر موجب غفران تمام گناهان انسان شود و تأمین‌کننده بهشت برین شود. امام صادق(ع) می‌فرماید: «لاتصغّر شیئاً من الخیر، فانک تراه غداً حیث یسرّک». هیچ کار خیری را کوچک مشمار، زیرا فردا آن را به نحوی خواهی دید که مایه خرسندی و خوشحالی‌ات باشد.
نمونه اعمال خیر
برخی امور مهم در زندگی ما وجود دارد که کم‌تر به آن توجه داریم. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «ای على! جبرئیل به سبب هفت خصلت، آرزو داشت که از فرزندان آدم باشد.آن خصلت‌ها عبارت است از: ۱. نماز را به جماعت خواندن. ۲. همنشینی او با علما ۳. آشتی دادن بین دو نفر. ۴. احترام و خدمت به یتیم. ۵. عیادت بیمار. ۶. تشییع جنازه کردن. ۷. آبرسانی به مردم در حج. پس علی جان! بر حفظ این خصلت‌ها حریص باش. حدیث فوق، به امور مهمی از عبادات و مسائل اجتماعی و اخلاقی اشاره کرده است» رسول خدا(ص) به اصحاب خود فرمود: آیا به شما خبر ندهم به اعمالی که اگر به آن‌ها عمل کنید، شیطان از شما دور می‌شود، مثل دور بودن مشرق از مغرب؟! اصحاب گفتند: بله یا رسول الله(ص). حضرت فرمودند: 1. روزه: چرا که روزه، صورت شیطان را سیاه می‌کند. ۲. صدقه ۳. دوستی با خدا ۴. مواظبت بر عمل صالح ۵. استغفار.
پیام چهارم : جود بی‌حد خداوند
در فرازی از دعاى ابى حمزه ثمالى می‌خوانیم: «یا اَللّه! فى جُرْاءتى عَلى مَسئَلَتِکَ مَعَ اِتْیانى ماتَکْرَهُ، جُودُکَ وَکَرَمُکَ؛ بارالها! آنچه موجب مى‌شود که من با وجود گناه، باز هم به درگاه تو بیایم و از تو خواسته‌هایم را بطلبم، جود و کرم تو است» یعنى جود و کرم تو آنقدر گسترده است که موجب مى‌شود من با تمام کردارهاى قبیح و زشتم از تو دست برندارم.
انتهای پیام
