نقش ایمان، دعا و توکل در کاهش استرس

به گزارش ایکنا، پنل دین و اخلاق نخستین همایش ملی فرهنگ با تأکید بر جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی کرونا، 30 اردیبهشت ماه با حضور علی الله‌بداشتی، استاد فلسفه و کلام دانشگاه قم، حجت‌الاسلام محمدحسین مختاری، رئیس مؤسسه عروة‌الوثقی، محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران، محمدرضا بیات، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران، مصطفی محمودی صاحبی، استادیار دانشگاه زاهدان و غلامرضا معارفی، استادیار دانشگاه شاهد برگزار شد. 

حجت‌الاسلام مختاری، رئیس مؤسسه عروة الوثقی در این همایش طی سخنانی با موضوعذ«بررسی نقش دینداری و آموزه‌های دینی در مقابله با استرس‌های ناشی از کرونا»، گفت:  برخی عوامل تولید استرس در اختیار انسان نیستند ولی برخی منابع تولید آن در اختیار ماست و می‌توانیم با شناسایی آن برای مقابله گام برداریم. یکی از عوامل تولید استرس در یکی دو سال اخیر ویروس کرونا بوده است.

وی با بیان اینکه با توسعه کرونا نیاز بشر به دین افزایش یافت، افزود: طبق نظر کارشناسان ویروس قابل کنترل است ولی اشاعه آن نسبت به سایر ویروس‌ها سرعت بیشتری دارد و به خصوص برای افراد کهنسال و افراد دارای بیماری زمینه‌ای بسیار خطرناک است.  

مختاری با بیان اینکه اسلام در درجه اول پیشگیری را توصیه فرموده است، بیان کرد: آموزه‌های اسلامی مردم را به پاکی و طهارت و تمیزی دعوت کرده است و وضو و غسل و ... در برخی موارد از واجبات مرتبط با طهارت و پاکیزگی است. همچنین در پیشگیری و درمان توجه به خدا و پرداختن به مسائل معنوی از امور کلیدی و محوری است.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه ایمان به خدا در کاهش استرس بسیار مؤثر است، اضافه کرد: در تعریف ایمان گفته‌اند که ایمان پذیرایی و قبول مخصوصی از جانب نفس است نسبت به آنچه پذیرفته است؛ علامه طباطبایی بر همین تعریف تأکید کرده و علامت این قبول را در این می‌داند که سایر قوا و جوارح آدمی مانند خود نفس در برابر ایمان تسلیم شوند.

مختاری تصریح کرد: ایمان از منظر امام علی(ع) چند رکن دارد؛ اول صبر و پایداری بر انجام فرائض و خودداری از معاصی؛ عدالت یعنی دادگری و عدم تجاوز و تعدی به حقوق دیگران؛ رکن دیگر جهاد یعنی مجاهدت در راه ترویج خداپرستی و توحید و تنویر افکار جامعه در مسیر الهی و ارشاد انسان در قلمرو فرد و جامعه و هدایت انسان است. 

ایمان حقیقی و تأثیر آن در کاهش استرس

رئیس مؤسسه عروة الوثقی بیان کرد: بنابراین ایمانی که جامع این ارکان باشد قطعاً در کاهش استرس و از بین بردن آن مؤثر است و اگر چنانچه اثرگذاری آن را در زندگی مشاهده نکردیم باید در ایمان خود شک کنیم نه اینکه تأثیر ایمان را منکر شویم.

وی افزود: عامل دیگر در زدودن و کاهش استرس، یاد خداوند است، قرآن کریم فرموده «الا بذکرالله تطمئن القلوب»؛ همه عبادات و فرائض غایتی دارد و آن یاد و ذکر خداوند است؛ فرمودند نماز بخوانید ولی هدف آن ذکر و یاد خداوند است و همه عبادات هم چنین فلسفه‌ای دارد تا انسان دربند بندگی خدا قرار گیرد و به عبودیت برسد و خود را در چارچوب رقیت الهی قرار دهد لذا یاد خدا می‌تواند به باطن انسان روشنی و صفا ببخشد و او را از تردید و تحیر و اضطراب دور کند و برهاند.

وی افزود: در نهج‌البلاغه و متون دینی در مورد ذکر خدا به عنوان مهمترین عامل سلامتی روح و باطن اشاره شده است، همچنین فلاسفه و علمای غربی از جمله آلکسیس کارل می‌گوید: «دعا بالاترین و مهمترین حلال مشکلات است؛ دعا و نیایش نشانه آزادسازی انرژی است» بنابراین دعا هم می‌تواند از عوامل مهم در کاهش استرس برای انسان باشد؛ البته انس با قرآن در آرامش روان انسان و شفای مؤمنان بسیار مهم و مؤثر است در آیه 82 اسراء می‌خوانیم:وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا.

مختاری افزود: توکل هم از عوامل مهم در کاهش استرس است؛ البته شاید معنای غلطی از آن در بین مسلمین به چشم بخورد ولی توکل در معنای واقعی خود یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در سرنوشت انسان و از بین بردن نگرانی و اضطراب است و تأثیر زیادی در سلامت روانی فرد دارد. قرآن فرموده است: فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ.

وی اضافه کرد: اگر انسان بپذیرد که همه هستی تحت سیطره خداوند است با توکل می‌تواند در برابر عوامل استرس‌زا بایستد و به خصوص در برابر کرونا هم این عوامل تأثیر زیادی دارد.