همه در خطر از دست دادن حیات معنوی هستیم

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حیدری خراسانی؛ عضو هیأت علمی گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه قم، 30 تیرماه در نشست علمی «راهکارهای حیات معنوی و ارتقای باورهای دینی»، گفت: ما سه نوع باور داریم، اول؛ زیرساختی یا ماقبل دین، مانند باور به خدا، قیامت، معاد و پیامبران و کتب وحیانی در برابر الحاد و نفی متافیزیک؛ دوم باورهای مابعد دین که به آن فروع دین گفته می‌شود و سوم باورهایی درباره دین مانند اینکه دین آرام‌بخش است و سبب ایجاد محبت و همبستگی بین انسان‌ها و وحدت است.

حیدری خراسانی با اشاره به حیات گیاهی، حیوانی، فطری و فکری، علمی و دینی و معنوی به عنوان مراتب حیات، بیان کرد: اگر بخواهیم حیات معنوی خودمان و مردم پیشرفت کند راه آن بازسازی حیات معنوی است وگرنه به تعبیر امام علی(ع) اگر کسی دو روزش یکسان باشد مغبون و اگر روز دومش بدتر باشد، ملعون است. خداوند در آیه 97 نحل فرموده است: مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ. حیات طیبه عنایت خداوند به صورت مستمر است و پیش نیاز آن عمل به معلومات نیک است.

استاد دانشگاه قم اضافه کرد: در آیه 24 انفال هم بیان شده است: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ. اساسا فلسفه آفرینش و بعثت و رسالت این است که انسان به حیات معنوی نائل شود و راه آن اجابت و اطاعت در برابر فرمان خدا و رسول است. در آیه 122 انعام هم فرموده است: أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا كَذَلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ. مسخ معنوی در این آیه مذمت شده است؛ همچنین در آیه 154 بقره آمده؛ وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ، یا در آیه 22 فاطر فرموده است: وَمَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَنْ يَشَاءُ وَمَا أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِي الْقُبُورِ؛ زندگان و مردگان يكسان نيستند خداست كه هر كه را بخواهد شنوا مى‌‌گرداند و تو كسانى را كه در گورهايند نمى‏‌توانى شنوا سازى.

وی افزود: در روایت هم بیان شده که اگر انسان بخواهد به حیات معنوی و روحی برسد راه آن توحید و یکتاپرستی است و در روایت دیگر هم بیان شده که شب‌زنده‌داری یکی از دو حیات است؛ یا فرمودند دانش و علم فرا بگیرید تا به شما زندگی حقیقی عطا شود یا بالعلم تکون الحیاة. بدون حیات معنوی، انسان، مرده‌ای بیشتر محسوب نمی‌شود؛ حتی در روایت بیان شده که اگر کسی واجبات خود مانند امر به معروف و نهی از منکر را ترک کند مانند مرده‌ای در بین زندگان است. 

راه رفع مسخ معنوی

حیدری خراسانی با اشاره به اینکه در همه ذرات عالم هستی جریان است و برای ما مربی هستند، گفت: اگر بخواهیم که به تقویت باورهای دینی خود بپردازیم؛ اگر خلوص و نیت و اراده داشته باشیم، در و دیوار هستی برای ما آموزگار خواهند شد؛ به ما یاد داده‌اند که اگر ما به یقینیات و معلومات دینی که داریم عمل کنیم و لجاجت نکنیم حقایق مجهول برای ما روشن خواهد شد. نزد آیت‌الله بهجت مشرف شدم و از ایشان دستوری خواستم و ایشان هم بر همین نکته تاکید کردند. 

استاد دانشگاه قم با بیان اینکه راه تحصیل حیات معنوی، دو مقوله علمی و عملی است، گفت: سحرخیزی و نماز شب و مطالعه صفات و ویژگی‌های خداوند و آشنایی با لشکریان جهل و مبارزه با رذائل اخلاقی درونی، توسلات و پناهنده شدن به وجود مقدس امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) و حضرت حجت از جمله کارهای لازم برای کسب حیات معنوی است؛ گاهی انسان به خاطر مسخ معنوی احساس نابودی دارد ولی وقتی کنار صحن و سرای اباعبدالله و امام رضا(ع) می‌رسیم و زیارت می‌کنیم همه هم و غم ما برطرف می‌شود.

حیدری خراسانی تصریح کرد: علامه مجلسی نقل کرده است که هر کسی حیات جسمی خود را در راه خدا به کار بگیرد و حتی آن را فدا کند خداوند حیاتی معنوی به او می‌دهد که می‌تواند در عالم ملک و ملکوت تصرف کند، همچنین بیان شده خداوند نوری به او می‌دهد که با آن می‌تواند نور عالم ملکوت را ببیند و سخن فرشتگان را بشنود.

حیات طیبه در قناعت است

وی در ادامه افزود: از امام علی(ع) در ذیل آیه 97 نحل نقل شده است که مراد از آیه، قناعت است و پیامبر(ص) فرمودند ما از خدا به اندازه کفاف و قناعت می‌خواهیم و برای دوستان خودمان هم به همین اندازه طلب می‌کنیم.  همچنین ائمه فرموده‌اند که در امور دنیا به بالادست خود نگاه نکنید و از مال و فرزندانشان متعجب نشوید. پیامبر(ص) خوراکش خرما و حلوا و نان خشک جو بود؛ اگر می‌یافت. در روایت بیان شده که امام علی(ع) فرمودند اگر از دنیا به قدر کفایت بخواهی اندکی از دنیا برای تو کافی است و اگر قناعت نکنی حرص و زحمت تو بیشتر خواهد بود.

حیدری خراسانی تصریح کرد: در شرایط آخرالزمان همه حتی علما در معرض خطر از دست دادن حیات معنوی هستیم و راه معالجه مرگ معنوی هم همان راهکار علمی و عملی است که اشاره شد، از جمله مطالعه در احوال افرادی که خدا آنان را به سگ و بدتر از انعام تشبیه کرده و سرنوشت آنها را بیان فرموده است.

استاد دانشگاه قم بیان کرد: معالجه مرگ معنوی و مسخ انسانی به صورت عملی دوری از رذایل اخلاقی و همنشینی با علمای ربانی است؛ در روایات می‌خوانیم که درک محضر اولیای الهی و بندگان مخلص خدا اهمیت و ازرش زیادی دارد به خاطر همین معالجه باورهای انحرافی و احیاء معنوی است. زهد و قناعت، اطاعت از اوامر و منهیات الهی به خصوص در آخرالزمان و توحیدمحوری در این راه نقش حیاتی دارد.

هر کسی مسئول اعمال خویش است

وی با بیان این نکته که برخی جوانان استدلال می‌کنند که ما توقعاتی از علما و انقلاب و حوزه‌ها داشتیم ولی امروز خروجی مطلوب و عدالت اجتماعی و اقتصادی و پیشرفت را نمی‌بینیم، افزود: جواب را من از سردار شهید بهروز صفوی می‌دهم، ایشان 27 سال قطع نخاع بود و می‌گفت ما طبق تشخیص خودمان عمل کردیم و دیگران هم خودشان می‌دانند و هیچ هم از جبهه رفتن و مجروح بودن ناراحت نیستیم. اگر انقلاب هیچ چیزی جز شهید سلیمانی و چمران و حججی و ... نداشت کافی بود و ما جانبازی کسانی را دیدیم که فقط در ماجرای کربلا و حوادث مشابه آن دیده‌ایم.