عامل تعطیلی برخی مراکز قرآنی ضعف و کم‌اطلاعی مدیران مؤسسات و اعتبارات اندک است
مدیر مؤسسه خاتم‌الانبیاء(ص) ماهشهر با بیان اینکه بسیاری از مدیران مؤسسات حتی نمی‌توانند یک نامه ادارای معمولی بنویسند و با مقررات مؤسسات آشنا نیستند، از کم شدن هر ساله اعتبارات قرآنی نیز انتقاد کرد.
مؤسسات قرآنی را می‌توان بازوی فرهنگی و انقلابی نظام جمهوری اسلامی دانست. قرآنی که آن را کتاب انقلابمان می‌دانیم، اما علی‌رغم تمام اهمیتش، تاکنون آنچنان که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته و قوانین حمایتی که در مورد ترویج و تبلیغ آن وجود دارد در مقام عمل بسیار متفاوت اجرا شده است. شیوع بیماری کرونا نیز عامل مضاعفی شد تا وضعیت مؤسسات قرآنی بغرنج‌تر از هر زمان دیگری شود. حال که دولت سیزدهم روی کار آمده، روح امیدی در کالبد مؤسسات دمیده شده است. حسن حلافیان، مدیر مؤسسه فرهنگی ـ مردمی قرآن و عترت خاتم‌الانبیاء(ص) ماهشهر، به سؤالات خبرنگار ایکنا در این‌باره پاسخ گفت.
ایکنا ـ به عنوان مدیر یک مجموعه قرآنی چه مطالبه‌ای از دولت سیزدهم دارید؟
مؤسسات به عنوان مراکز تشکیلاتی و رسمی فرهنگی از مزایا و حمایت‌هایی برخوردار شوند؛ مؤسسات قرآنی مثل شرکت‌های پیمان‌کاری نیستند که بتوانند از طریق برون‌سپاری‌ها، مداخله در معاملات، مناقصات و مزایدات فعالیت‌های درآمدزایی داشته باشند.
به دلیل فعالیت ذاتی مؤسسات، در آن‌ها توانایی لازم برای این کار وجود ندارد، چرا که اساس کار فرهنگی، کار درآمدزا و پول‌محور نیست و غالباً فعالیت‌ها مردم‌محور و با درآمد پایین و بدون منفعت است. به همین دلیل مؤسسات به تنهایی نمی‌توانند بار خود را جمع و فعالیت کنند، چون کسانی که مؤسسه راه‌اندازی می‌کنند با عشق و علاقه به این حوزه وارد شده‌اند. به همین سبب برای اینکه بتوانند روی پای خودشان بایستند و حرکت کنند نیاز به حمایت دارند و باید ایده و خلاقیت داشته باشند.
از دولت انتظار داریم که زمینه حمایت مؤسسات را فراهم کند. هم می‌تواند معرفی کند و هم می‌تواند از طریق صدور بخشنامه‌هایی به ادارات دولتی و نیمه‌دولتی از آن‌ها بخواهد که فعالیت‌های فرهنگی خود را برون‌سپاری و به مؤسسات واگذار کنند تا مؤسسات درآمدزایی کنند و اگر کمک‌های بلاعوض، امکانات و ... وجود داشته باشد، مؤسسات می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
ایکنا ـ ارزیابی شما از وضعیت فعلی مؤسسات قرآنی چیست؟
افتضاح است. یکی از عزیزان به عنوان نماینده و بازرس دارالقرآن کشور چند ماه پیش برای بازدید از مؤسسات آمده بود. گفت که در طول یک سال و نیم گذشته حدود 70 درصد مؤسسات تعطیل شده‌اند و فقط 30 درصد مانده‌اند و آن 70 درصد غالباً متکی به خودشان نبودند. یکی از دلایل آن تغییر ذائقه مردم در مورد فعالیت‌های فرهنگی است. وقتی نیاز احساس نمی‌شود تقاضا هم نیست. به همین دلیل غالب مؤسسات استان ما فعالیت خاصی انجام نمی‌دهند، چون احساس نیاز به خدمات آن‌ها وجود ندارد، مگر در ایام محرم و مناسبت‌های دیگر.
ایکنا ـ آیا اساساً باید از دولت توقع حمایت داشت یا حمایت از فعالیت‌های قرآنی باید صرفاً مردمی باشد؟
هر دو. مؤسسات نیازمند حمایت دوطرفه هستند. فعالیت و ماندگاری مؤسسات در گرو اتصال سه ضلع یک مثلث است که شامل دولت، حمایت‌های مردمی و خود مؤسسه می‌شود، یعنی مدیر و دست‌اندرکاران مؤسسه به عنوان یک ضلع این مثلث باید به فکر برنامه، اجرای ایده، خلاقیت و سلیقه باشند و نیز نیازهای روز مردم را شناسایی و از طرق مختلفی که منافاتی با ذات مؤسسات ندارد برنامه‌ریزی کنند و برای اجرای برنامه‌های مختلف گام بردارند.
همچنین به کمک‌های مردمی نیاز است، زیرا برنامه‌هایی که ضلع مدیر مؤسسه و دست‌اندرکاران انجام می‌دهند به دلیل اینکه ذاتاً درآمدزا نیستند و برای اینکه بتوانند برنامه‌ها و ایده‌هایشان را اجرا کنند، نیازمند بودجه، امکانات مادی و منابع انسانی هستند، اما نمی‌توان از مردم انتظار زیادی داشت و دولت هم باید حمایت کند، همان طور که برای موضوعات و صنف‌های مختلف، حمایت‌ها و تشویق‌هایی را در نظر می‌گیرد و با توجه به نیاز مردم و جایگاه آن صنوف، یکسری امتیازاتی را برای اینکه آن صنف برای مردم کار انجام دهد در نظر می‌گیرد.
مسیرهای درآمدزایی برای مؤسسات بسته شده است
ایکنا ـ نظرتان در رابطه با اینکه مؤسسات وارد فضای کسب و کار شوند، چیست؟
مؤسسات می‌توانند فعالیت اقتصادی داشته باشند؛ کما اینکه مؤسسه ما هم فعالیت اقتصادی دارد، اما ما از طریق ورود به دوره‌هایی که اصلاً ارتباطی به مؤسسه ما ندارد، این کار را انجام می‌دهیم، زیرا اگر درآمدزایی کنید، مجبورید پای خود را جای پای دیگران بگذارید. چه بسا این کار حتی از لحاظ قانونی هم اشکال دارد. وقتی مؤسسه‌ای ذاتاً قرآنی است و در اساسنامه نوشته شده که می‌توانید فقط در حوزه کودک، تألیفات قرآنی و اجرای برنامه‌ها و جشنواره‌های قرآنی فعالیت کنید و آن طریق برای شما درآمدی ندارد، مجبور می‌شوید برای بقا به فعالیت‌های غیر قرآنی روی بیاورید که غالباً این فعالیت‌ها با اساسنامه هم‌خوانی ندارند و در اصل باید خارج از مقررات سازمان دارالقرآن و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حرکت کنید و دوره‌های علمی، هنری، سیاسی و اجتماعی را برگزار کنید.
ذائقه مسئولان هم در شهرستان‌ها متفاوت است. شاید در شهرستانی کاری به حوزه فعالیت مؤسسه نداشته باشند، اما جای دیگر نگذارند و بگویند که با چه مجوزی دوره فوریت‌های پزشکی را برگزار می‌کنید. اگر مؤسسه‌ای بخواهد دوره‌های غیر قرآنی را برگزار کند، کافی است که مسئولان شهری با آن مخالفت کنند.
ورود به پارک‌های علم و فناوری هم نیاز به پول و بودجه دارد. همچنین منابع انسانی در حوزه فناوری، تألیفات رسانه‌ای و تولید نرم‌افزار نیاز به هزینه دارد. کسی که قرار است در این عرصه برای مؤسسه کار کند، مگر نیاز به حقوق ندارد؟ الان در بحث رسانه گرایش مردم فرق کرده، به همین یکسری از مسیرهای درآمدزایی از این طریق برای مؤسسات بسته شده است.
ایکنا ـ با توجه به اینکه طی ادوار مختلف ثابت شده که موضوع قرآن برای دولت‌ها اولویت نبوده، در این دوره چقدر امیدوارید، چالش‌ها رفع شوند؟
اولویت نداشتن برنامه‌های قرآنی در رأس تصمیمات دولت‌ها واقعاً ضایعه بزرگی است. هر سال بودجه دولت در حوزه قرآنی کمتر می‌شود. سال 94 بودجه تحقق اهداف منشور توسعه فرهنگ قرآنی نصف سال 93 شد. در سال‌های بعد نیز نصف شد و الان که در مهر 1400 هستیم هنوز از بودجه سال گذشته خبری نیست. همان بودجه اندک هم به دست مراکز و ارگان‌ها نمی‌رسد، به طور مثال 50 میلیارد تومان برای کل فعالیت‌های قرآنی کشور به چه کاری می‌آید؟ واقعاً فاجعه است که دولت‌ها سال به سال بودجه فعالیت‌های قرآنی را قیچی می‌کنند. امیدواریم با توجه به رویکرد رئیس‌جمهور و وزرایی که انتخاب شدند، اتفاق مثبتی بیفتد. به همین دلیل باید از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی و حتی سازمان اوقاف مطالبه‌گری انجام شود.
لزوم دقت در تأیید مدیران مؤسسات
ایکنا ـ مؤسسات در چه زمینه‌هایی نیازمند حمایت هستند؟
یکی از معضلات کم اطلاعی مدیران است. هر کاری از اعتبار برخوردار است و حیثیت هر سازمان و گروهی به رأس آن بستگی دارد. اگر مسئول یک گروه به لحاظ سواد، فهم و نیز به‌روز و مسلح بودن به تکنیک‌های مدیریتی خوب باشد، قاعدتاً مجموعه زیردست خود را بالا می‌کشد. بسیاری از مؤسساتی که مدیران قوی دارند، اگر نگوییم به انحلال نمی‌رسند، حداقل با وجود مشکلات زیاد باقی می‌مانند. بسیاری از مدیران مؤسسات حتی نمی‌توانند یک نامه ادارای معمولی بنویسند و با مقررات مؤسسات و علم مدیریت آشنا نیستند. مدیر باید از لحاظ بیان، گفتار، تفکر و عملکرد خودش را نشان بدهد و روابط عمومی قوی داشته باشد.
مدیران مؤسسات نیازمند آموزش جدی هستند و برای تأسیس مؤسسات جدید، باید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات در خصوص تأیید مدیر بسیار دقت کنند.
ایکنا ـ نظرتان راجع‌به چگونگی فعالیت‌های دستگاه‌های حاکمیتی متولی امور قرآنی چیست؟
متأسفانه موازی‌کاری‌های سازمانی و تعدد سازمان‌های فرهنگی در کشور یکی از آسیب‌های جدی است و نه تنها در حوزه فرهنگی بلکه در حوزه‌های مختلف، تعدد دستگاه‌های اجرایی و نظارتی مثل دستگاه‌های امنیتی وجود دارد. حدود 25 دستگاه نظارتی و امنیتی داریم، ولی پولشویی و اختلاس به دلیل موازی‌کاری دستگاه‌ها زیاد است و یکی به گردن دیگری می‌اندازد و هیچ کدام کار خود را درست انجام نمی‌دهد. در خیلی از موارد نمی‌دانیم که متولی مساجد، حسینیه‌ها، فعالیت‌های قرآنی و ... چه نهادی است؟ چه‌بسا در قانون مشخص شده اما چون آن دستگاه‌ها در کنار دستگاه‌های دیگر قرار گرفته‌اند و به مرور زمان هر دستگاهی سفره خود را از دستگاه دیگر جدا نکرده است، مسئولیت‌ها با هم قاطی شده و معلوم نیست چه کسی باید چه کاری را انجام دهد و کدام حوزه مربوط به کدام دستگاه است و همین‌طور که از مرکز دور می‌شویم و به شهرستان‌ها می‌رسیم می‌بینیم که مراکز فرهنگی همین‌طور مانده‌اند. به نظرم بزرگترین آسیب مؤسسات و مراکز فرهنگی تعدد دستگاه‌های متولی است.
ایکنا ـ سخن پایانی.
امیدواریم که رویکرد جدیدی در حوزه فرهنگ این کشور اتفاق بیفتد، چون آسیب‌های جدی از طرق مختلف به این حوزه وارد شده است و خانواده‌های ما در معرض آسیب جدی قرار گرفته‌اند. مساجد تعطیل هستند و عملاً هیچ نقشی در زندگی مردم ندارند. بعد از شیوع کرونا، مساجد فوراً و به راحتی تعطیل شدند، چون زندگی هیچکسی با مسجد گره نخورده است. چرا سازمان آبفا، برق، پست و ... تعطیل نشد، چون زندگی مردم به این دستگاه‌ها گره خورده است، اما سال‌هاست که به دلیل بی‌صلاحیتی و بی‌کفایتی متولیان امر، مساجد ما سفره‌شان را از زندگی مردم جمع کرده‌اند. دلسردی بچه‌های مذهبی و فرهنگی باعث شده که در حال حاضر مسجد فقط به عنوان یک نماد ساختمانی در شهرها جلوه کند اما به عنوان یک نماد اجتماعی، سیاسی و علمی در زندگی مردم هیچ تأثیری ندارد. حضرت امام(ره) فرمود: «مسجد سنگر است. سنگرها را حفظ کنید.» حال مسجد به یک ساختمان معمولی تبدیل شده که در طول شبانه‌روز نیم ساعت برای ادای یک فریضه باز می‌شود و در زمان قرنطینه کرونایی دیدیم که همان هم برای مردم مهم نبود. باید ساماندهی جدی در حوزه فرهنگی اتفاق بیفتد و اهمیت آن را به مردم بشناسانیم. با وجود ماهواره و شبکه‌های اجتماعی، فرهنگ و اعتقادات مردم تحت تأثیر قرار گرفته و جامعه نیاز به خانه‌تکانی جدی دارد. ان‌شاء‌الله با رویکرد جدید شاهد رونق شعائر اسلامی باشیم.
انتهای پیام
