حاکمیت مؤسسات قرآنی را به‌مثابه نهادی فرهنگی تلقی کند
مدیر مؤسسه بیت‌النور تبریز مهم‌ترین مطالبه مؤسسات فرهنگی از دولت سیزدهم را بها دادن به امر فرهنگ دانست و گفت: خروجی مؤسسه قرآنی، چیزی جز یک عنصر فرهنگی نیست که مصداق آن کتاب، پادکست، داستان و ... است، اما در جامعه‌ای که فرهنگ ترویج داده نشده چه کسی مشتری آن می‌شود؟
مؤسسات قرآنی به عنوان NGOهای فرهنگی در دولت اسلامی علی‌رغم انتظار، همواره با مسائل و مشکلات بی‌شماری دست به گریبان بوده‌اند و شواهد و قرائن نشان می‌دهند که به هر دلیلی در دولت‌های گذشته هیچ‌گاه مؤسسات اولویت دولت‌ها نبوده‌اند و حتی قانون‌های حمایتی که وجود دارد نیز به سختی در مورد آن‌ها به اجرا درآمده است، از این رو در سلسله مصاحبه‌هایی به مطالبات مدیران مؤسسات از دولت سیزدهم پرداخته‌ایم، آنچه در ادامه می‌آید صحبت‌های حجت‌الاسلام والمسلمین محسن اکبری، مدیر مؤسسه فرهنگی ـ مردمی قرآن و عترت بیت‌النور تبریز با خبرنگار ایکنا در این خصوص است.
حجت‌الاسلام اکبری با اشاره به مهم‌ترین مطالبه مؤسسات در حال حاضر از دولت فعلی گفت: اینکه به مسائل فرهنگی و قرآنی کشور اهمیت داده شود، اگر نگاه سطحی به جامعه داشته باشیم هیچ وقت موفق نمی‌شویم و همیشه متهم به کوته‌نظری و نداشتن آینده‌نگری خواهیم بود.
وی افزود: نگاهمان نسبت به مسائل کشور به‌صورت سیستمی باشد، به عنوان مثال یک ساعت آنالوگ و چرخ‌دنده‌ای را تصور کنید، تمام چرخ‌دنده‌ها به هم متصلند و حرکت یکی بر دیگری تأثیر دارد، باید چرخ‌دنده‌ها در اندازه استاندارد درست شده باشند، سرعت چرخیدن هر چرخ‌دنده‌ای روی چرخ‌دنده‌های دیگر تأثیر می‌گذارد و این مثالی برای سیستم است. اگر این مثال را بخواهیم در یک جامعه پیاده کنیم باید گفت که جامعه دارای قسمت‌های مختلفی است؛ مثل سیستم امنیتی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و ... هر کدام سازوکار خود را دارند؛ اما در نهایت به یکدیگر نیز متصل هستند. فرهنگ بر سیاست، امنیت و اقتصاد و اقتصاد هم بر سیاست و فرهنگ تأثیر می‌گذارد.
این دکترای تصوف و عرفان اسلامی با بیان اینکه فرهنگ بر سیستم کلی جامعه حاکم است، اظهار کرد: اگر فرهنگ جامعه، منحط و نازل باشد، اقتصاد بیمار و سیستم سیاسی مریضی خواهیم داشت، اینکه هیچ کدام از مهره‌های جامعه حرکت مطلوب خودش را ندارد، از فرهنگ نشئت می‌گیرد، اگر زندان‌های کشور هر روز از مجرمان پر می‌شود، نشان‌دهنده نقص در سیستم فرهنگی کشور است، اگر در بحث توزیع مایحتاج، دچار چالش هستیم به این دلیل است که فرهنگ اقتصادی غلطی را بر جامعه حاکم کرده‌ایم و هر چیزی گران می‌شود، مردم برای آن صف می‌کشند.
اکبری گفت: وقتی یک سیاستمدار، قدرت را به دست می‌گیرد، اگر خودش، زیردستان و کارمندانش فرهنگ و تربیت لازم را کسب نکرده باشند، منجر به ایجاد اختلال در سیستم می‌شوند، سؤالم این است که این فرهنگ از کجا باید در ذهن کارمند و مدیر ما قرار بگیرد؟ بهترین فرهنگ و اخلاق در کتاب مقدس قرآن کریم، آموزه‌های دینی، فرمایشات پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) است که اگر آن را تقویت نکنیم، هیچ چیزمان درست نخواهد شد.
چینش سیاست و اقتصاد بدون توجه به فرهنگ کار عبثی است
این حافظ کل قرآن ادامه داد: وقتی سیاست را با اقتصاد و بدون توجه به فرهنگ مدیریت و چینش برنامه می‌کنیم، کار عبثی انجام داده‌ایم؛ چرا که می‌کنیم یک حلقه مفقوده وجود دارد، زنجیر از جایی پاره شده، پرداختن به اقتصاد بدون توجه به فرهنگ، عبث و بیهوده است و لذا می‌بینیم که حتی امنیت‌مان دچار اختلال می‌شود. با فرهنگ می‌توانیم شهرنشین‌ها را تبدیل به شهروند کنیم، آن وقت شهرنشین‌ها صرفاً مطالبه‌گر نیستند، بلکه احساس می‌کنند وظیفه‌ای هم به عنوان شهروند دارند. این فرهنگ و اخلاق از کجا باید در ذهن و فکر تک تک افراد جامعه نصب و پیاده شود، چه ارگان و سیستمی باید آن را پیاده کند؟ فرهنگ باید از متصدیان فرهنگی صادر شود، اما بهم ریختن آن نشان‌دهنده نقص است، متصدیان فرهنگی کشور مشخص هستند، هم دیگران و هم خودشان باید به فرهنگ بها دهند.
اکبری با اشاره به قانون نیم درصد بودجه ارگان‌ها که باید صرف ترویج قرآن کریم شود، گفت: این بودجه را به اردوها و جاهای دیگر اختصاص می‌دهند، اصلاً ارگانی را ندیدم که به این نیم درصد عمل کند. چیز خاصی نمی‌خواهیم همین قانون را اجرا کنند، وقتی فرهنگ در اولویت نباشد همین می‌شود که الان هست؛ مدیری که اختلاس می‌کند و کارمندی که متخلف است به قیامت و کمک به هم‌نوع اعتقاد ندارند. از متصدیان فرهنگی و سایر دستگاه‌های کشور شنیده می‌شود که فرهنگ باید خود به خود درست شود، ایجاد معلول بدون علت به لحاظ فلسفی نیز محال است و منطقی نیست، وقتی مخالفان اخلاق در جامعه برای ضد فرهنگ خرج می‌کنند و سیستم امنیتی و سیاسی کشور را به هم می‌زنند و افراد جامعه را به سمت بی‌اخلاقی تحریک می‌کنند، تزی که از طرف آن‌هاست باید با یک آنتی‌تز روبه‌رو شود. آنتی‌تز ما از قرآن کریم اخذ می‌شود، اوضاع اخلاقی و فرهنگی کشور محصول سیاست‌ها و برنامه‌های غلط و دشمنانه دشمنان ماست، از سوی دیگر تفکر درست شدن خود به خودی فرهنگ هم وجود دارد. چرا برای نسل جوان برنامه فرهنگی درخوری ارائه نمی‌شود؟ فرهنگسراها وظیفه خودشان را انجام نمی‌دهندو بودجه برای فرهنگسراها قرار داده نمی‌شود.
مشکلات مؤسسات استیجاری
وی با اشاره به مشکل مؤسسات استیجاری، عنوان کرد: در زمان آقای احمدی‌نژاد کمک‌هایی از طرف دولت به مؤسسات شد و تعدادی از مؤسسات زمین‌های کوچکی تحویل گرفتند و توانستند مرکزشان را راه‌اندازی کنند. آیا نباید متصدیان کشور نسبت به موضوع مکان مؤسسات که اینقدر تأثیرگذاری دارد و ذهن جوانان، فرزندان و مادران را جهت می‌دهد و تقویت می‌کند، اهمیت دهند؟ به پارک‌های علم و فناوری بها داده شد و نتیجه آن گرفته شد، به NGOها در زمینه اکتشافات، تولید، صنعت، نانو و ... بها داده شد و خوب هم نتیجه گرفتیم، مؤسسات قرآنی ما هم NGOهای فرهنگی هستند، اگر به آن‌ها پرداخته شود، می‌بینید که چطور جامعه را تربیت می‌کنند، افراد و مؤسسات خوبی داریم، افراد قرآنی که در مقوله فرهنگ کار می‌کنند باهوش و نخبه هستند، فردی که به جای گرفتن کارت بازرگانی و انجام واردات و صادرات مؤسسه فرهنگی تأسیس کرده یعنی دغدغه داشته و از بیراهه رفتن مردم آزار می‌بیند. کلیدی‌ترین مطالبه مؤسسات اهمیت دادن به فرهنگ و به‌دنبال آن هزینه کردن است.
اکبری با بیان اینکه مؤسساتی که در تأمین هزینه‌های جاری خود مشکل دارند چطور می‌توانند فرزندان مردم را تربیت کنند، گفت: اکثر فعالیت‌های ترویجی مؤسسات به معنای چیزی که جامعه را جذب و مؤثر و فعال باشند، تعطیل شده است چون امکاناتی ندارند. جامعه به ما هو جامعه وجود خارجی ندارد، چرا که جامعه متشکل از افراد است، اگر می‌خواهیم آینده را با جوانان خودمان بسازیم هیچ راهی جز پرداختن به فرهنگ نداریم.
این حافظ کل قرآن کریم در پاسخ به این سؤال که آیا اساساً داشتن توقع حمایت از دولت صحیح است و باعث ایجاد شائبه جهت‌دهی سیاسی برای مؤسسات نمی‌شود؟ گفت: دو بحث وجود دارد، یک بحث اینکه آیا ما از دولتی غیر از دولت اسلامی این مطالبه را داریم؟ یا در فضای جامعه اسلامی موضوع را مطرح می‌کنیم؟ طبیعتاً بحث دوم است، اگر حکومت ما حکومت سکولاری بود هیچ ادعا و مطالبه‌ای نداشتیم، منتهی هویت اسلامی دولت، وظیفه‌ای را بر دوشش نهاده و آن رسیدگی به فرهنگ است و به هیچ عنوان قابل توجیه نیست که بگوییم مؤسسات مطالبه‌ای از دولت نداشته باشند؛ چرا که امکانات نزد دولت است و تصمیم‌گیری‌های کلان را آن‌ها می‌گیرند.
نقش بی‌نقشی فرهنگ در جامعه
وی در رابطه با استقلال مالی مؤسسات و ورود آن‌ها به حوزه کسب و کار نیز بیان کرد: کسب و کار به معنای واقعی کلمه در مؤسسات وجود ندارد، ما مؤسسات اقتصادی نیستیم، البته اگر تولیداتی در زمینه فرهنگ انجام و منجر به ایجاد کسب و کار شود و درآمد از فرهنگ باشد و صرف فرهنگ هم شود، خوب است. مؤسساتی قرآنی بوده‌اند که به‌منظور اداره خود در زمینه فروشگاه‌های لوازم خانگی و ... ورود پیدا کرده‌اند، اما از مسیر اصلی‌شان منحرف شده‌اند، لذا کسب و کار به معنای واقعی کلمه از طرف اساسنامه‌های مؤسسات و قرآنیان مطلوب نیست؛ اما اگر از راه فرهنگ و هزینه‌کرد در راه فرهنگ باشد، خوب است، منتهی در حال حاضر انجام نمی‌شود؛ چرا که به فرهنگ توجه نمی‌شود، وقتی میان متولیان جامعه، فرهنگ جایگاهی ندارد، طبیعتاً مردم هم هیچ نقشی برای آن قائل نمی‌شوند.
مدیر مؤسسه بیت‌النور اظهار کرد: برای ورزش، اوقات فراغت، کلاس رباتیک و ... فرزندان هزینه می‌شود که درست است، اما وقتی بحث تعلیم و تربیت و کلاس‌های اخلاق می‌شود، ضرورتی حس نمی‌کنند؛ چرا که متصدی فرهنگ به آن بها نداده و نیازسازی نشده است، سرانه مطالعه در کشورمان پایین است، خروجی مؤسسه قرآنی نیز چیزی جز یک عنصر فرهنگی نیست که مصداق آن کتاب، پادکست، داستان و ... مبتنی بر اخلاق است، فیلم و کارتونی که مؤسسه تولید می‌کند، مبتنی بر اخلاق است اما در جامعه‌ای که فرهنگ ترویج داده نشده چه کسی مشتری آن می‌شود؟ کتاب و مجله و محصول فرهنگی من را هیچکس استفاده نمی‌کند. همکارانم در مؤسسات تولیدات خیلی خوبی در زمینه نرم‌افزار دارند، اما مردم علاقه‌ای ندارند، نیازسازی انجام نشده، باید اشتیاق و شوق به اخلاق و فرهنگ در مردم ایجاد شود. می‌خواهیم مسابقه‌ای برگزار و هیجانی برای قشر نوجوان ایجاد کنیم، اما مجبوریم که جوایز اندکی بگذاریم که ایجاد هیجان نمی‌کند.
حاکم شدن تنازع بقا در اقتصاد ایران
وی در پاسخ به این سؤال که طی ادوار مختلف ثابت شده که موضوع قرآن اولویت دولت‌ها نبوده، در این دوره چقدر امیدوار هستید چالش‌هایی که مؤسسات قرآنی با آن‌ها روبه‌رو هستند، مرتفع شوند؟ گفت: انقلابمان را مدیون قرآن می‌دانیم، حتی اهل بیت(ع) فرموده‌اند که قرآن ثقل اکبر است، اهمیت قرآن که کتاب وحیانی است بر کسی پوشیده نیست. امیدواریم دولت حاضر، دولت قرآنی و ارزشی باشد، در زمینه اقتصاد با شبی تاریک مواجه هستیم، هر کسی نظری می‌دهد در حالی که همه این نظرات را نمی‌توان منطبق بر واقعیت و نجات‌بخش دانست، اگر به تعالیم قرآن رجوع کنیم و اگر نورانیت قرآن در جامعه انتشار پیدا کند خداوند متعال دل‌ها را به واسطه قرآن هدایت می‌کند، اگر مردم نسبت به همدیگر، رئوف و مهربان باشند و برادری در جامعه منتشر شود، بسیاری از مشکلات برطرف می‌شود. در اقتصادمان تنازع برای بقا حاکم شده، رقابت‌ها به سمت رقابت ناسالم رفته که می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری وارد کند. همه آحاد جامعه با هر نگرشی هم‌سرنوشت خواهیم بود؛ لذا با ضایع کردن فرهنگ خود را قربانی این تصمیم غلط نکنیم. از دولت حاضر انتظار داریم به این مسئله توجه ویژه داشته باشد.
این فعال قرآنی در پایان سخنانش بیان کرد: همه باید روی تربیت خود، خانواده و جامعه حساس باشیم، جوان‌ها از جای دیگر نیامده‌اند، فرزندان خودمان هستند، فضای مجازی هم متأسفانه جامعه را به سمتی می‌برد که شایسته نیست، توصیه‌ای به نسل جوانانمان دارم، آن را به‌صورت کنترل‌شده استفاده کنند و ضریب هوشی بالای خودشان را پای یکسری مسائل سخیف، وقت تلف‌کن، هدر ندهند، بیشتر در فضای حقیقی تلاش کنند، حضور داشته باشند و ایده‌ها و تفکرات خود را به کار بگیرند. جامعه، نجات‌دهنده‌ای به جز ایرانیان و هم‌وطنانمان ندارد، جوانانمان خودشان باید دست به کار شوند.
انتهای پیام
