لازمه ارتقای امور قرآنی حضور متولی تحول‌گرا با نگاهی راهبردی است + صوت
فعال قرآنی و مدیرعامل مؤسسه راه قرآن کرمان با بیان اینکه باید فعالیت‌های قرآنی به سمت فرهنگی پیش برود نه تبلیغی، گفت: بسیاری از متولیان امور فرهنگی موضوع فرهنگی را با تبلیغی اشتباه می‌گیرند و لازمه ارتقای امور قرآنی حضور متولی تحول‌گرا با نگاهی راهبردی است.
مؤسسات قرآنی را میتوان بازوی فرهنگی انقلاب و نظام دانست که وظیفه ترویج ایدئولوژی نظام بر پایه قرآن را برعهده دارند، قرآنی که آن را کتاب انقلابمان می‌دانیم، اما مؤسسات با وجود اهمیتی که دارند، تاکنون آنچنان که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته‌اند و آیین‌نامه‌ها و قوانین حمایتی که در مورد آنها وجود دارد نیز در مقام عمل بسیار متفاوت اجرا شده است. شیوع بیماری کرونا نیز عامل مضاعفی شد تا وضعیت مؤسسات قرآنی بغرنج‌تر از هر زمان دیگری شود. از این رو به سراغ مدیران مؤسسات رفته‌ایم تا مهم‌ترین مطالباتشان را از دولت بشنویم. محمدعلی مشهدی، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی ـ مردمی قرآن و عترت راه قرآن استان کرمان، به سؤالات خبرنگار ایکنا در این باره پاسخ گفت.
ایکنا ـ به عنوان مدیر یک مجموعه قرآنی چه مطالبه‌ای از دولت سیزدهم دارید؟
یکی از مشکلاتی که در دولت گذشته در امور قرآنی وجود داشت این بود که تقریباً برنامه‌های قرآنی راکد ماند و از طرفی تکراری شدن برنامه‌های قرآنی در کشور ضربه بزرگی به آنها وارد کرد.
توقع از دولت سیزدهم در چند بخش می‌گنجد؛ یکی حمایت از مردمی شدن فعالیت‌های قرآنی و واگذاری عادلانه آنها به بخش خصوصی است. در دولت گذشته شاهد بودیم که فعالیت‌های قرآنی فقط به تعدادی از مؤسسات خاص داده و وقتی احساس می‌شد که از بقیه پشتیبانی نمی‌شود و کل برنامه‌ها به افراد و مؤسسات خاصی واگذار می‌شود، به صورت خودکار راکد می‌شدند.
معاون قرآنی ارشاد از جامعه قرآنی انتخاب شود
از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انتظار داریم، از طریق رایزنی با فعالان قرآنی، شخصی را به عنوان معاون قرآنی وزارتخانه تعیین کنند که از میان جامعه قرآنی باشد. اشخاص گذشته گاه این‌طور نبودند. معاون وزیر سابق انسان بسیار بزرگوار، متشخص و باسوادی بود، اما در امور قرآنی کشور کار نکرده بود؛ لذا مسائل ریز و درشتی که با بخشنامه قابل حل نیست می‌خواستند بخشنامه‌ای کنند و وقتی فعالیت‌های قرآنی و فرهنگی بخشنامه‌ای شود، کارایی خود را از دست خواهد داد. به نظرم معاون جدید قرآنی کشور باید کسی باشد که آشنا به زیر و بم فعالیت‌های قرآنی باشد، درد همه جوامع قرآنی را بفهمد و بشناسد و بر اساس نیازهای روز جامعه برنامه‌ریزی کند.
بخشنامه‌ای منظورم برنامه‌هاست، به طور مثال اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی چند برنامه می‌دهد و می‌گوید این برنامه ابلاغی سال 1400 است، در حالی که ممکن است در تهران کارایی داشته باشد، اما در کرمان این‌طور نباشد. مثلاً در تهران در نقطه‌ای از این شهر کارایی داشته باشد و در نقطه دیگری این‌طور نباشد یا در مورد برخی از برنامه‌هایی که داده می‌شود فقط برخی از مجموعه‌ها می‌توانند کار کنند و فراگیر و عمومی نیست. برای برنامه، تحلیل و بررسی محتوایی انجام نشده که به صورت کارآمد دربیاید، به طور مثال در دو سال گذشته، جشنواره ملی عکس آیات در کرمان برگزار شد. این جشنواره چه تحولی را در فعالیت‌های قرآنی به وجود آورد؟ چه اتفاقی را رقم زد؟ برای جامعه قرآنی و حتی مردم چه کار کرد؟ در حالی که این جشنواره ملی خیلی خوب بود، اما آن‌طور که باید اثرگذار نبود، چون بخشنامه شده بود که در کرمان اجرا شود. در کرمان هم اجرا شد اما روی کاربردی بودن این برنامه هیچ کاری نشد فقط روی اجرای آن مانور دادند.
فعالیت قرآنی نداریم
ایکنا ـ ارزیابی‌تان از وضعیت فعلی مؤسسات قرآنی چیست؟
فعالیت‌های قرآنی اگر نگویم به صفر اما به حداقل‌ترین رسیده است و ما فعالیت قرآنی نمی‌بینیم. کدام فعالیت؟ خودمان را سرگرم می‌کنیم. فعالیت قرآنی فقط در حد تبلیغ است، یعنی آموزش قرآن و کلاس روخوانی و روان‌خوانی و این امر معضلی است و باید فعالیت‌های قرآنی به سمت فرهنگی پیش رود. متأسفانه بسیاری از متولیان امور فرهنگی موضوع فرهنگی را با تبلیغ اشتباه می‌گیرند. باید فعالیت‌های قرآنی‌مان به سمتی برود که در جامعه جریان‌ساز شود و یک موج ایجاد کند. اگر این اتفاق بیفتد مطمئناً اثربخش خواهد بود، ولی وقتی جریان‌ساز نیست و فقط در حد تبلیغ باقی می‌ماند و یک محفل قرآنی برگزار می‌کنیم، هیچ اتفاقی نمی‌افتد و جریانی ایجاد نمی‌شود و کار فرهنگی نکرده‌ا‌یم و فقط یک کار تبلیغی انجام داده‌ایم.
ایکنا ـ نظرتان راجع‌به چگونگی فعالیت‌های دستگاه‌های حاکمیتی متولی امور قرآنی چیست؟
بسیار منفعلانه برخورد میکنند که به چند مسئله برمی‌گردد. مسئله اول انتخاب حزبی و جناحی متولیان است که باعث شده فعالیت‌های قرآنی خیلی افت کند.
دوم نگاه اقتصادی به فعالیت‌های قرآنی و فرهنگی است. متأسفانه از زمانی که مؤسسات قرآنی به صورت رسمی ثبت شدند و بحث مالیات و بیمه و ... به میان آمد، با این مشکل برخورد کردیم که حتی نگاه مربیان قرآنی به فعالیت‌های قرآنی اقتصادی شد و این بزرگترین ضربه به آنهاست.
سوم هم موضوع برنامه‌ای بودن است؛ برنامه‌های کلیشه‌ای ثابت و یکسان برای تمام کشور، در حالی که برنامه‌ها باید بومی شود.
ایکنا ـ آیا اساساً باید از دولت توقع حمایت داشت یا حمایت از فعالیت‌های قرآنی باید صرفاً مردمی باشد؟
فعالیت‌ها باید مردمی باشد اما راهبردش را دولت تعیین کند و ریل‌گذاری و هدف‌گذاری را دولت انجام دهد تا براساس آن هدف چندساله، مرحله به مرحله و نیز طبق برنامه‌ریزی و رهنمودها پیشرفت کنیم تا به هدف برسیم.
ایکنا ـ با توجه به اینکه طی ادوار مختلف ثابت شده که موضوع قرآن برای دولت‌ها در اولویت نبوده، در این دوره چقدر امیدوارید که چالش‌های مؤسسات قرآنی مرتفع شوند؟
امیدوارم چون رویکرد این دولت، دین‌محوری است. متأسفانه در دولت گذشته قرآن را کنار گذاشته بودند و فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی تقریباً در حاشیه بود و فعالیت‌های غیرمذهبی برجسته شده بود. مطمئنم با نگرشی که وزیر ارشاد دارد به فعالیت‌هایی مثل امور قرآنی توجه خاصی خواهد شد، اما نگرانی‌ام این است که ابزار این کار را همان ابزار قدیمی قرار دهند. اگر قرار است در فعالیت‌های قرآنی تحولی ایجاد شود، باید با افراد و فکر جدید ارائه شود. اگر در همان سیستم قبلی بگوییم اولویتمان قرآن است، ولی به لحاظ ایدئولوژی و فکری، تحولی ایجاد نشود فایده‌ای نخواهد داشت. نگرانم که عوامل گذشته و همان متولیان استانی و شهرستانی که در طول 10 سال گذشته امور را برعهده داشتند و هیچ کاری نکردند دوباره متولی باشند.
ایکنا ـ مؤسسات در چه زمینه‌هایی نیازمند حمایت هستند؟
به نظرم مؤسسات در دو سه بُعد نیازمند حمایت اساسی هستند، بُعد اول بحث مکان است که این مشکل را میتوان با اداره اوقاف و سازمان‌هایی مثل وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات حل کرد. در محله ما 32 منزل وقفی وجود دارد که وقف دین است، اما خانه‌های وقفی به کارمندان اداره اوقاف و آشنایانشان اجاره داده می‌شود. خانه را شخصی برای امام حسین(ع) و برای فعالیت مذهبی اهدا کرده است، اما به پسرخاله و پسردایی فلانی و کارمندان اجاره داده‌اند و می‌گویند ما پول کرایه را خرج امام حسین(ع) و دین می‌کنیم، در حالی که کرایه‌ای که آنها پرداخت میکنند یک‌دهم کرایه معمول یک منزل نیست، مثلاً امروزه اجاره خانه ویلایی با ماهی 150 هزار تومان عجیب است، در حالی که اگر همین خانه را یک فرد عادی بخواهد اجاره کند باید ماهی سه میلیون تومان پرداخت کند. باید یک فکر اساسی شود و مدیران تحول‌گرا بتوانند این مسئله را حل کنند، اما مدیران ما در چند سال گذشته کاری نکرده‌اند و این معضل بزرگ ما بوده است.
همچنین برنامه‌ها به سمت برنامه‌های استراتژیک و جریان‌سازی برود. اگر قرار است نمایشگاه قرآن را برگزار کنیم، فقط نباید به سمت عرضه یا نمایش محصولات برود، بلکه باید به تولید محصولات قرآنی تشویق کند و جریانی را در تولید محصولات قرآنی ایجاد کند. اگر این اتفاق بیفتد برنده‌ایم وگرنه مثل چند سال گذشته فقط یک نمایشگاه برگزار کرده‌ایم که تمام شده است.
لزوم ایجاد اعتبار پایدار برای مؤسسات
ایکنا ـ نظرتان راجع‌به ورود مؤسسات به فعالیت‌های اقتصادی چیست؟ آیا این کار را میتوان کمکی برای حفظ استقلال مؤسسات دانست؟
خودکفایی را برای مؤسسات بسیار ضروری می‌دانم؛ خودکفایی به معنای ایجاد پول و اعتبار پایدار نه اینکه مؤسسات فقط کلاس برگزار و شهریه هزار تومان را دو هزار تومان کنند. باید مؤسسات را به سمتی ببریم که بودجه پایدار داشته باشند که این موضوع به فرهنگ‌سازی نیاز دارد، مثلاً وقتی شخصی به اداره اوقاف برای وقف مراجعه می‌کند، راهنمایی‌اش کنند که به فلان مؤسسه برود و هر چیزی که می‌خواهد وقف کند و مخارج آن صرف امور قرآنی شود. اگر فردی توانمند در رأس کار باشد می‌تواند آن را فرهنگ‌سازی کند وگرنه خیر. اگر قرار باشد مثل دفعات قبل استاد دانشگاهی، فقط به این دلیل که دکتر است، معاون امور قرآنی شود، او اصلاً خبر ندارد مسائل چیست و چطور است و این کار فایده‌ای ندارد. باید به سمت برنامه‌های کاربردی برویم.
ایکنا ـ سخن پایانی.
ضمن تشکر از ایکنا، خواهش می‌کنم که به عنوان خبرگزاری بین‌المللی قرآن، پیگیری مطالبه‌گری فعالان و مؤسسات قرآنی مخصوصاً بخش مردم‌محور قرآنی را به عهده بگیرید و صدای رسای ما باشید و ارتباطی بین مردم، فعالان قرآنی و مسئولان تراز اول دولت سیزدهم ایجاد کنید تا بتوانیم مستقیماً صحبت کنیم. مطمئنم کسانی که الان در رأس کارند نخواهند توانست آن طور که باید و شاید مطالب را به حجت‌الاسلام رئیسی یا وزیر ارشاد برسانند.
انتهای پیام
