تأمین مالی اسلامی در تایلند و پتانسیل 5 درصدی مسلمانان

به گزارش ایکنا، عملکرد موفق نظام تأمین مالی اسلامی در دوران کرونا باعث شده که حالا اقتصاد‌های بیشتری نسبت به این نوع از تأمین مالی رویه مثبتی داشته باشند. این موضوع به خصوص در مورد اقتصاد‌هایی که متکی بر خدمات هستند بیشتر صادق است.

کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا با توجه به رشد سریع اقتصادی خود و جذب سرمایه به خصوص در حوزه‌هایی مانند گردشگری، تلاش کرده‌اند که اقتصاد‌های خود را از اتکا به محصولاتی مانند کائوچو و نفت به سوی خدمات و صنایعی مانند گردشگری و خدمات بانکی سوق دهند. این کشورها با توجه به جمعیت بالای مسلمانان این این منطقه از آسیا (برای مثال اندونزی به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور اسلامی) تلاش دارند که در حوزه‌هایی مانند محصولات حلال و گردشگری حلال برای استفاده از پتانسیل بالای آنها سیاست‌گذاری و جذب سرمایه انجام دهند.

تایلند هم به عنوان کشوری که در حوزه گردشگری از کشورهای مهم این منطقه است، تلاش کرده در بازار حلال هم جایگاه خود را پیدا کند. علاوه بر گردشگری حلال، حوزه تأمین مالی اسلامی هم از جمله بخش‌هایی است که در این کشور در حال رشد است.

شاخص‌های کلیدی جمعیت و مسکن در تایلند از سال 1990 تا 2010 (کل پادشاهی) نشان می‌دهد که در سال 2010، حدود 4.9 تا 5 درصد از جمعیت تایلند مسلمان هستند. با توجه به اینکه تقریباً 69 میلیون نفر در کشور زندگی می‌کنند، به این معنی است که حدود 3 تا 4 میلیون مسلمان در تایلند حضور دارند. اگرچه مسلمانان در تایلند یک اقلیت به شمار می‌آیند، اما تعداد سرمایه‌گذاران در حوزه‌های مرتبط با تأمین مالی اسلامی قابل توجه است.

در حال حاضر، نظام تأمین مالی اسلامی و بانکداری اسلامی به عنوان یک حوزه جدید در بازار مالی عمومی در تایلند پذیرفته شده و در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های متعددی در محصولات و خدمات مالی ارائه شده صورت گرفته که مطابق با عرف اسلامی در تایلند است. نقطه عطف مهم حوزه تأمین مالی اسلامی در تایلند زمانی بود که قانون بانک اسلامی تایلند(B.E.2545) در سال 2002 تصویب و به دنبال آن بانک اسلامی تایلند تأسیس شد. پس از آن، بسیاری از شرکت‌ها در ایجاد محصولات مالی مناسب برای سرمایه‌گذاران مسلمان شرکت کردند.

با این همه آشنایی تایلندی‌ها با نظام تأمین مالی اسلامی به سال 1987 برمی‌گردد. در آن زمان، تعاونی پس‌انداز اسلامی پاتانی (Pattani Islamic Saving Cooperative) برای مدیریت مسائل مالی و پس‌انداز در جنوب تایلند تأسیس شد. دارایی این شرکت در پایان سال 2001 به 90 میلیون بات (2.75 میلیون دلار آمریکا) رسید. تا پایان سال 2001 چهار تعاونی پس‌انداز اسلامی دیگر در همین منطقه معرفی شدند: تعاونی پس‌انداز ابن عفان، تعاونی پس‌انداز الصدیق، تعاونی پس‌انداز ثقف اسلام و تعاونی پس‌انداز اسلامیه.

بعد از آن، بانک پس‌انداز دولتی (The Government Savings Bank) پنجره اسلامی خود را برای ارائه محصولات و خدمات بانکداری اسلامی برای چهار میلیون مسلمان کشور به همراه بانک کشاورزی و تعاونی‌های کشاورزی ارائه کرد. در سال 2001، بانک KrungThai یک شعبه اسلامی در تایلند تأسیس کرد و این درست قبل از معرفی قانون بانک اسلامی تایلند که در سال 2002 بود که راه را برای تأسیس بانک دولتی اسلامی تایلند در سال بعد هموار کرد.

البته خدمات حوزه تأمین مالی اسلامی در تایلند تنها به خدمات بانکی محدود نمی‌شوند. از سال 2011 بیمه عمر موانگ تای (Muang Thai Life Insurance) به طور مداوم محصولات خود را در حوزه تأمین مالی اسلامی ارائه داده که مهمترین آنها تکافل است.

شرکت تکافل زندگی عمومی و بیمه تصادف شخصی را ارائه می‌دهد و در سال 2018 با بانک اسلامی تایلند برای صدور پس‌انداز تکافل همکاری کرده که امکان پس‌انداز و برنامه‌ریزی بیمه عمر طولانی‌مدت را فراهم می‌کند. این مشابه بیمه‌های رایج پس‌انداز اما بدون خطر نقض قوانین شرعی است.

این محصولات طبق قوانین شریعت به اصل عدم قطعیت (غرار) و بدون قمار پایبند هستند و این محصولات تحت نظارت هیئت مشورتی شریعت برای اطمینان از انطباق کامل با شریعت اسلامی ارائه می‌شوند. این باعث شده که بازیگران کوچک‌تر در صنعت بیمه تایلند نیز به بیمه اسلامی علاقه نشان دهند، مانند گروه جنوب شرق (South East Group) که تکافل را ارائه می‌دهد و شرکت Philip Life Assurance  که با بانک اسلامی تایلند برای ارائه محصولات مختلف تکافل، مانند تکافل برای حج، تکافل برای خانواده و تکافل برای تحصیل شریک است.

در بازار سرمایه هم موضوع ارائه صکوک مورد توجه کمیسیون بورس و اوراق بهادار تایلند قرار گرفته است. هیئت نظارت بر بازار سرمایه تحت این کمیسیون مقرراتی را در مورد صدور برای فروش صکوک از سال 2011 منتشر کرده است. صکوک تازه ارائه شده را می‌توان برای فروش عمومی یا خصوصی یا به سرمایه‌گذاران در کشورهای خارجی عرضه کرد.

این مسائل نشان می‌دهد که با وجود اینکه  رشد خدمات در حوزه تأمین مالی اسلامی در تایلند به مانند سایر کشورها مانند اندونزی و مالزی چشمگیر نیست، اما قطعاً فضا و پتانسیل زیادی برای رشد بخش‌هایی مانند بانکداری و بازار تکافل وجود دارد. به اعتقاد کارشناسان، بخش دولتی می‌تواند به ترویج محصولات تأمین مالی اسلامی برای جذب سرمایه‌گذار از مسلمانان تایلندی و خارجی کمک کند. با توجه به اینکه چند میلیون سرمایه‌گذار مسلمان بالقوه در تایلند وجود دارد، توسعه محصولات دارای گواهی شریعت امکان دسترسی به بازار مهمی از جمعیت مسلمان را فراهم می‌کند.

منابع: Lexology ، Eurekahedge

گزارش: محمدحسن گودرزی