رقابت بیرو با مرد بازنده

در اولین روز از جشنواره فیلم فجر دو فیلم سینمایی «بیرو» ساخته مرتضی علی عباس میرزایی و «مرد بازنده» به کارگردانی محمدحسین مهدویان در سینمای اهالی رسانه واقع در برج میلاد به نمایش درآمد. روز اول یک مهمان ویژه داشت که سید حمید سجادی، وزیر ورزش بود و به تماشای فیلم «بیرو» نشست.

فیلم اول «بیرو» یک اثر بیوگرافی در حوزه کارهای ورزشی است؛ فیلمی که شبیه آن کمتر در سینمای ایران تولید می‌شود زیرا فیلم‌های ورزشی گونه‌ای فراموش شده در سینمای کشورمان است این کم‌کاری در حالی است که در سینمای جهان این دست تولیدات یک گونه پرمخاطب سینما هستند.

«بیرو» با توجه به ظرفیت و امکاناتی که سینمای کشورمان در اختیار دارد فیلم خوبی است. این فیلم سعی دارد گوشه‌هایی از زندگی سنگربان ملی‌پوش کشورمان علیرضا بیرانوند را به تصویر بکشد، البته پرداختن به زندگی این ملی‌پوش بهانه‌ای است تا به واسطه آن کارگردان هدفی را در فیلم تصویر کند؛ آنهم نشان دادن اراده انسان، برای رسیدن به خواسته‌اش است.

بیرانوند با مشکلات فراوان، امروز به جایگاهی رسیده که توانسته به عنوان یک قهرمان ملی در تیم ملی کشورمان افتخارآفرینی کند اما وقتی به زندگی کودکی و نوجوانی او دقت می‌کنیم متوجه می‌شویم برای رسیدن به خواسته‌اش چه سختی‌هایی را پشت سرگذاشته اشت؛ مشکلاتی که شاید باورش برای خیلی از ما سخت باشد. علیرضا بیرانوند برای اینکه امروز به چنین جایگاهی دست یابد از کار کردن واهمه و عار نداشت پس از رفتگری شهرداری گرفته تا کار در کارواش را تجربه می‌کند.

البته کارگردان تلاش کرده در دام سانتی‌مانتالیسم گرفتار نیاید. یعنی با اغراق‌های بیش از حد بخواهد تماشاگر را تحت تاثیر قرار دهد، برای همین تنها با نشان دادن واقعیت سعی کرده به هدف خود برسد. در مباحث فنی کار ایراداتی است. برای مثال شاید شخصیت‌پردازی نه چندان پخته، پیرامون بعضی نقش‌ها کمی به فیلم ضربه زده باشد اما در نهایت کارگردان توانسته با پیش بردن یک قصه تماشاگر را راضی از سالن بیرون بفرستد.

فیلم دوم «مرد بازنده» نام دارد. این اثر ساخته محمدحسین مهدویان کارگردان پرکار سینمای ایران است. این فیلمساز قواعد حرفه‌ای کارش را می‌شناسد و کارهایش عمدتاً کیفیت فنی بالایی دارد. برای نمونه «درخت گردو» توانست در سال گذشته، تحسین بسیاری از منتقدان و اهالی سینما را برانگیزد، همچنین سریال «زخم کاری» مخاطب فراوانی را جذب خود کرد اما مطمئناً «مرد بازنده» جز کارهای ممتاز این فیلمساز نیست.

فیلم خلاف کارهای قبلی فیلمساز از ریتم و ضرب آهنگ خوبی ندارد. «مرد بازنده» حکایت یک سرهنگ اداره آگاهی را روایت می‌کند که مامور حل یک پرونده قتل است اما این تازه آغاز ماجراست چون در این پرونده مسائل نظیر گذشته نیست یعنی پای قدرت‌ها و آقازاده‌هایی به میان می‌آید و کار سرهنگ آگاهی را با مشکل مواجه می‌کند.

مهدویان در بحث ساختار، چندان کارش مشکلی ندارد، چون از میزانسن گرفته تا دکوپاژ و هدایت بازیگران، کیفیت کار استاندارد است ولی مشکل اصلی به سناریوی کار برمی‌گردد که نتوانسته روایت جذابی را پیش برد. شاید یکی از دلایل چنین امری تدوین نامناسب کار باشد که حتماً کارگردان در اکران عمومی آن را مد نظر قرار خواهد داد تا «مرد بازنده» ریتم تندتری داشته باشد.

در فیلم جدید مهدویان باز هم مانند کارهای دیگر او، قهرمان فردی معترض است که نسبت به برخی چارچوب‌ها اعتراض داشته و حاضر نیست به آن تن در دهد اما این قهرمان چندان به دل نمی نشیند البته این موضوع ربطی به بازی تحسین برانگیز جواد عزتی ندارد بلکه شخصیت‌پردازی فیلم چنین لنگی را به وجود آورده است.

یکی دیگر از مشکلات «مرد بازنده» برخی روایت‌های تکراری است. برای مثال قصه پدری که با فرزندش مشکل دارد و نمی‌تواند خانواده خود را گرد هم آورد بارها بازگو شده اما در کار مهدویان این تکرار شکلی جذاب ندارد.

در انتها توقع می‌رفت در روز اول جشنواره فیلم مهدویان کار اول باشد اما به شخصه فیلم «بیرو» را کاری جذابتر برای مخاطب عام سینما دیده شد.

نوشته داود کنشلو