شهید مطهری دوگانه ایرانیت و اسلامیت را برطرف کرد

به گزارش ایکنا، مراسم بزرگداشت مقام معلم و سالگرد شهادت استاد مرتضی مطهری، صبح امروز هفدهم اردیبهشت‌ماه با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار شد.

اسماعیلی در این نشست به نقش شهید مطهری در تحکیم پایه‌های تحقق حاکمیت اندیشه دینی اشاره کرد و گفت: درباره کار بزرگی که جریان نواندیشی دینی از دهه بیست به بعد در کشور انجام داد و شهید مرتضی مطهری از پیشگامان این جریان است سخن بسیار گفته شده است. در رأس این جریان شخصیت بزرگ و ممتاز جهان اسلام؛ امام راحل قرار داشت و شاگردان و فرزندان معنوی امام از جمله شهید مطهری که پاره تن امام بود، این مسیر را ادامه داد.

وی افزود: ایشان گره‌های بزرگی را در راه تحقق حاکمیت اندیشه دینی باز کردند. اگر امروز در آستانه چهل و چهارمین سالگرد استقرار انقلاب اسلامی قرار داریم باید پایه‌های نظری تاسیس حاکمیت دینی را در آثار بزرگانی مثل ایشان دنبال کنیم. ایشان گره‌های مهم فکری را باز کردند و مبانی تئوریک استقرار نظام را تعریف کردند تا امروز این شکوفایی اتفاق بیفتد و به واسطه تلاش ایشان بود که ما در این مرحله قرار داریم.

وزیر ارشاد ادامه داد: بعد از جریاناتی که در حوزه قم اتفاق افتاد که گوشه‌ای از آن در منشور روحانیت امام تبیین شده است، شهید مطهری به تهران آمدند و این حضور حضور مبارکی بود. شاید برخی که می‌خواستند درباره رهبران انقلاب قضاوت کنند امتیاز را به کسانی می‌دادند که تبعید شدند و به زندان رفتند، البته آنها هم نقش مهمی داشتند، ولی این پایه‌های فکری بود که انقلاب اسلامی را جلو برد و شهید مطهری در این جایگاه قرار می‌گیرد چون ایشان نقش کم‌نظیری را در تحکیم پایه‌های فکری انقلاب ایفا کرد.

حل دوگانه علم و دین

وی تصریح کرد: وقتی ایشان وارد دانشگاه تهران می‌شود به دوگانه مهم علم و دین پاسخ می‌دهد. ایشان به عنوان فرزند حوزه و تربیت‌شده مکتب امام صادق(ع) در حوزه قم، وارد دانشگاه به عنوان یکی از مظاهر اصلی تمدن جدید می‌شود با مشی و سلوک علمی خودش نشان می‌دهد یک روحانی سنتی به شدت متعصب بر مبانی دینی که حاضر نیست قدمی عقب بنشیند و کمترین عقب‌نشینی را داشته باشد، می‌تواند در فضای دانشگاه حاضر شود و به ایفای نقش بپردازد. نقل است که یکبار ایشان در دانشگاهی سخنرانی داشت. وقتی میزبان پشت تریبون رفت گفت برخی از لباسشان افتخار می‌گیرند ولی استاد مطهری به این لباس افتخار داده است. همان وقت شهید مطهری پشت تریبون می‌رود و از افتخارش به حضور در این لباس سخن می‌گوید.

اسماعیلی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از تلاش‌های ایشان، پاسداری از مرزهای اسلام انقلابی در برابر اسلام التقاطی است که نهایتا جان خود را در این راه تقدیم کردند. علاوه بر این، شهید مطهری دوگانه اسلام و ایران که برساخته یک حرکت صد ساله بود و از زمان قاجار در آثار روشنفکران نسل اول مطرح شده بود و شدیدا روی آن مانور می‌دادند را مرتفع کرد و کتاب ارزشمند «خدمات متقابل اسلام و ایران» چه تاثیر مهمی بر جای گذاشت. این خط در دوره رهبر حکیم انقلاب اسلامی به خوبی دنبال شد و امروز دوگانه ایرانیت و اسلامیت از بین برداشته شده است. شما دیده بودید جریان روشنفکری چه فضایی را دنبال می‌کردند ولی ایشان با کار بزرگی که کرد پاسخ این جریان را داد و نشان داد ایرانیت و اسلامیت به یک هویت نزدیک به هم تبدیل شده‌اند و در هویت مردم ایران ممزوج شده و قابل تفکیک نیستند. این توطئه مهمی است که برخی سعی دارند این دو را مقابل هم قرار دهند. امروز هم درس شهید مطهری این است در این دام نیفتیم چراکه هویت ایرانی اسلامی شکل‌دهنده جامعه امروز کشور ما است.

وی در پایان سخنانش گفت: یکی از محورهای تجدد ناقص پهلوی، مانور روی حضور اجتماعی زنان و تقابل آن با تفکر اسلامی بود ولی شهید مطهری در آن دوره از فعالیت اجتماعی بانوان صحبت کرد و آن دوگانه را حل کرد و زنان عفیف و اصیل ایرانی وارد عرصه اجتماعی شدند و سهم مهمی در پیروزی انقلاب داشتند. از این دست دوگانه‌ها که برای تاسیس یک نظام دینی و سیاسی مهم بود موارد دیگری هم هست که شهید مطهری آنها را حل کرد و امکان شکل‌گیری حاکمیت دینی را فراهم کرد. امروز هم جامعه ما به شدت به نگاه و آثار این شهید نیاز دارد. ما نیازمند شهید مطهری هستیم. البته در بسیاری از عرصه‌ها از نظام مطلوبی که شهید مطهری ترسیم کرده بود فاصله داریم ولی این مسیری است که داریم جلو می‌رویم.

نقش شهید مطهری در آگاهی‌بخشی به جامعه

در ادامه این نشست سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران سخنرانی کرد و با اشاره به نسبت شعار دانشگاه تهران به عنوان دانشگاه کارآفرین، با اندیشه‌های شهید مطهری گفت: وقتی حوزه علمیه روحیه تحول‌خواهی علامه شهید مرتضی مطهری را برنتافت و ایشان در غربت به تهران سفر کرد، ابتدا در تهران اقبال چندانی از او نشد تا اینکه ایشان به مرور به سمت فعالیت اجتماعی روی آورد و حسینیه ارشاد را تاسیس کرد. ابتدا در حسینیه ارشاد از دکتر شریعتی دعوت کرد ولی بعد منتقد او شد. این تفکر انتقادی ویژگی فعالیت دانشگاهی است و دانشگاهیان باید دائم به فکر تحول‌خواهی در محیط دانشگاه باشند. نقش ایشان در آگاهی‌بخشی به جامعه بی‌بدیل بود.

وی ادامه داد: ایشان با هیچ‌کس رودربایستی نداشت و حرف حق را می‌گفت و هزینه‌های زیادی هم پرداخت. هجمه‌های بسیاری به ایشان شد ولی ایشان در مقاطع مختف ریسک‌پذیر بودند. از نظر شهید مطهری جامعه مثل ماشین دودی است که تا ساکن است مورد احترام است ولی وقتی متحرک می‌شود افراد به او سنگ می‌زنند. در دانشگاه هم افراد نظریه‌پرداز که دیدگاه‌های جدید مبتنی بر نیازهای روز بیان می‌کنند باید ریسک‌پذیری داشته باشند.

وی افزود: ایشان در مسئله‌جویی و مسئله‌یابی بسیار دقیق و ظریف عمل می‌کرد و خیلی از مشکلات را از قبل پیش‌بینی می‌کرد و به جای اینکه آن را پنهان کند به استقبال آن می‌رفت. ما نیازمند این روحیه جسارت و ریسک‌پذیری هستیم. جامعه دانشگاهی برای اینکه مسائل را بشناسد باید هزینه کند.

مقیمی در پایان گفت: در نظام کارآفرین دانشگاهی نیازمند افراد رشدیافته هستیم که به مرحله‌ای از رشد رسیده باشند که دستورالعمل و بخشنامه راهنمای علمی آنها نباشد بلکه خود آنها منشا بخشنامه‌های جدید باشند. شهید مطهری هم منتظر نبود دیگران برایش بخشنامه صادر کنند. به خاطر همین تاثیر عمیقی در جامعه گذاشت. ما در دانشگاه تهران برای تحقق دانشگاه کارآفرین به اساتیدی در تراز مطهری نیازمندیم و همه باید تلاش کنیم مسیری که این شهید طی کرد را ادامه دهیم.