کاربردی بودن درمان شناختی رفتاری برای زندگی روزمره

به گزارش ایکنا از اصفهان، نشست رونمایی از کتاب «درمان شناختی رفتاری برای زندگی روزمره» که به تازگی از سوی انتشارات جهاددانشگاهی واحد اصفهان چاپ و منتشر شده است، عصر روز گذشته، هفتم تیرماه با حضور مترجمان این اثر در کتابفروشی اردیبهشت جهاددانشگاهی برگزار شد.

در ابتدای این نشست، محمدرضا رهبری، سرپرست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان اظهار کرد: علاوه بر تغییر رویکرد انتشارات جهاددانشگاهی در راستای افزایش کیفیت ظاهری و محتوایی کتاب‌ها، تمام ابزارهایی را که در اختیار داشتیم، به‌کار گرفتیم تا کتاب را به جامعه فرهنگی و مخاطب علاقه‌مند معرفی کنیم.

وی با بیان اینکه در این وانفسای کار فرهنگی و به‌ویژه کتاب، دست‌تنها گذاشتن مؤلف کاری ناجوانمردانه است، گفت: برای بهبود اوضاع دو کار انجام دادیم؛ اول اینکه وقتی کتابی با ارزش علمی منتشر شد، از ظرفیت رسانه‌ها برای معرفی آن استفاده کردیم. در همین چند روز، چند نوبت مصاحبه با مترجمان کتاب انجام شده است. در گام دوم نیز تلاش کردیم از ابزارهایی مانند پادکست برای معرفی کتاب استفاده کنیم.

سرپرست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان تأکید کرد: در مجموع، تلاش ما این بوده که نشر کتاب جنبه خبری مناسبی پیدا کند. همچنین سه‌شنبه‌های هر هفته، نشست‌های مرتبط با کتاب در این مکان برگزار می‌شود که تلاش می‌کنیم از کتاب بگوییم و به نقد و بررسی آن بپردازیم. این نشست‌ها در چهار حوزه علوم انسانی شامل روانشناسی، فلسفه، ادبیات و شهر و همچنین مباحث مرتبط با کارآفرینی و مهارت‌های فردی برگزار می‌شود.

وی ابراز امیدواری کرد که این مسیر به رونق هر چه بیشتر فضای فرهنگی کمک کند و به‌طور خاص، شاهد فضای بهتری در حوزه کتاب و کتابخوانی باشیم.

ضرورت تألیف و ترجمه کتاب در حوزه درمان شناختی رفتاری

در ادامه، محسن لعلی، از مترجمان کتاب و عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان اصفهان به معرفی کتاب‌هایی که با موضوع درمان شناختی رفتاری تألیف و ترجمه کرده است، پرداخت و گفت: در بعضی از حوزه‌های روانشناسی، به‌خصوص در حیطه درمان و از جمله درمان شناختی رفتاری، کتاب‌های کاربردی کمی در اختیار داریم. بنابراین، اولین کتابی که در انتشارات جهاددانشگاهی با همکاری نفیسه فرخی و عصمت مقصودی در این حوزه ترجمه کردم، «راهبردهای درمان شناختی رفتاری کودکان و نوجوانان مضطرب و افسرده» بود. این کتاب نشان می‌دهد که می‌توان از درمان شناختی رفتاری برای کودکی که دارای تفکر انتزاعی نیست، استفاده کرد.

وی افزود: کتاب بعدی که ضرورت تألیف آن را احساس کردم، «فنون درمان شناختی رفتاری» نام دارد. در ادامه، کتاب کار «درمان شناختی رفتاری برای کمال‌گرایی» را همراه با ساناز احمدی و کتاب کار «افکار منفی؛ مهارت‌های درمان شناختی رفتاری غلبه بر نگرانی، شرم و نشخوار تکرارشونده، ایجادکننده اضطراب و افسردگی» را با همراهی فاطمه خاقانی ترجمه کردیم. کتاب بعدی، «هر احساسی را باور نکن» از رابرت لیهی است که با همکاری سهیلا سبزواری ترجمه کردم. رابرت لیهی یکی از معتبرترین افراد در حوزه درمان شناختی رفتاری است و ما کتاب را هم برای درمانگر و هم برای مراجعه‌کننده ترجمه کردیم. اخیراً نیز کتاب «راهنمای متخصصان بالینی برای همبودهای اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی در کودکان و نوجوانان(مطالعه موردی)» همراه با سحر حیدری ترجمه و در انتشارات ارجمند منتشر شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان اصفهان کتاب «درمان شناختی رفتاری برای زندگی روزمره» را در راستای همان کتاب‌های درمان شناختی رفتاری خواند و ادامه داد: به جرئت می‌گویم که درمان شناختی رفتاری هنوز در این حوزه، حرف اول را می‌زند. رویکرد این کتاب بیشتر معطوف به درمان است و هم درمانگر می‌تواند از آن استفاده کند و هم مراجعه‌کننده. در مجموع، کتاب‌هایی که در این حوزه ترجمه می‌شود، کاربردی و مفید است.

وی در پاسخ به این سؤال که کتاب چقدر می‌تواند برای افراد مسن مفید باشد، گفت: متأسفانه در کشور ما به سالمندی اهمیت داده نمی‌شود و نگاه به سالمندان به‌گونه‌ای است که بیشتر، بیماری‌های جسمی آنها را مهم تلقی می‌کنند و به مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی، وسواس و... در سالمندان توجه نمی‌شود. پژوهشگران معتقدند درمان‌های شناختی رفتاری حتی برای افرادی که در سنین 60 تا 70 سال هستند نیز اثرگذار است، ولی به شرطی که خود مراجع نیز بخواهد. این درمان‌ها مبتنی بر شیوه‌نامه‌های خاصی است که یک روانشناس ماهر باید آنها را پیگیری کند.

ساده و قابل فهم بودن درمان‌های روانشناسی

ایمان محمدی، دیگر مترجم کتاب «درمان شناختی رفتاری برای زندگی روزمره» نیز امتیاز کتاب را ارائه راهکار برای زندگی روزمره دانست و اظهار کرد: در فصل‌های ابتدایی، بحث تشخیص و سنجش مشکل و در ادامه، هدف‌گذاری درمان مطرح شده است. وقتی مشکلی را تشخیص می‌دهیم، به یک برنامه درمان نیاز داریم و این برنامه را براساس هدف‌گذاری صورت گرفته مشخص می‌کنیم. در مرحله بعد، با توجه به هدفی که دنبال می‌شود، یک برنامه درمان مشخص می‌کنیم و در مرحله آخر، به ارائه تکنیک‌هایی بر حسب نیاز فرد می‌پردازیم.

وی ادامه داد: کتاب برای درمان نگرانی، اضطراب و... تکنیک‌های ساده‌ای ارائه داده و برای درمان افسردگی، بیمناکی و حمله‌های عصبی نیز تکنیک‌هایی معرفی کرده است. در واقع، خوبی کتاب به ساده بودن تکنیک‌های آن برمی‌گردد. منظور از سادگی درمان‌های روانشناسی، ساده‌لوحانه بودن آنها نیست. اتفاقاً این تکنیک‌ها نزدیک به 200 سال قدمت دارند و کار زیادی بر روی آنها انجام شده است. پژوهشگران نیز با شیوه‌های علمی روی این تمرین‌ها کار کرده و اثربخشی آنها را صادقانه گزارش داده‌اند. این تمرین‌ها از این لحاظ ساده هستند که برای ما قابل فهم‌اند، ولی باید توجه داشت که یادگیری و اجرای آنها در زندگی بسیار سخت است. به قول پرز، تغییر، دشوار و تغییر واقعی بسیار دشوار است.

مترجم کتاب «درمان شناختی رفتاری برای زندگی روزمره» تصریح کرد: افراد به تنهایی نمی‌توانند مشکلات خود را حل کنند، همان‌طور که روان‌درمانگر نیز به تنهایی نمی‌تواند مشکلات کسی را کاملاً حل کند و کتاب نیز این توانایی را ندارد. مجموع این سه مورد، یعنی مراجعی که مشکلش را قبول و برای درمان مراجعه کرده، یک درمانگر ماهر و یک کتاب همیاری که بتواند در زمینه درمان‌های شناختی رفتاری کمک کند، می‌تواند باعث بهبود شود.

وی تصریح کرد: یکی از امتیازات این کتاب نسبت به دیگر کتاب‌های درمان شناختی رفتاری، پرداختن به سالمندان است، چنانکه یکی از فصل‌های آن، «درمان شناختی رفتاری برای شروعِ پایان زندگی» نام دارد که بسیار جالب است. تاکنون کتابی ندیده‌ام که در حوزه درمان شناختی رفتاری به سالمندان پرداخته باشد. بنابراین، کتاب می‌تواند برای افراد مسن هم مفید واقع شود.