نگاهی به کتاب «مقتل جامع سیدالشهدا(ع)»

سیدسعید اشرفی، رئیس اداره توزیع انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم، در معرفی کتاب مقتل جامع سیدالشهدا(ع) اظهار کرد: انقلاب دینی امام حسین(ع) به‌عنوان مهم‌ترین عامل برقراری اسلام، همواره در طول تاریخ مورد بغض دشمنان اسلام بوده که در کنار دشمنان خارجی و مسلمانان ناآگاه نیز خواسته یا ناخواسته ضربه‌های هولناکی به این حادثه بزرگ وارد کرده‌اند.

وی ادامه داد: مراسم با برکت عزاداری نیز مانند هر پدیده مردمی دیگر دستخوش سوءاستفاده غرض‌ورزان و بدخواهان و قدرت‎‌های مخرب قرار گرفته است و شیطان نیز با اهداف خاصی به میان آمده و در این‌باره دخالت کرده است.

رئیس اداره توزیع انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: استکبار جهانی و وهابیون از قدرت حقیقی مجالس عزاداری و نقش سازنده بزرگداشت خاندان پیامبر(ص) خبر دارند و راز بقا و ترقی را در این‌گونه مراسم و شعائر دینی یافته‌اند؛ از طرفی نمی‌توانند عاشورا را از فرهنگ شیعه حذف و مردم را از آن روی‌گردان کنند پس در پی مخدوش کردن چهره نهضت عاشورا، کوشش‌های فراوانی کردند از جمله آن‌ها شبهه‌پراکنی درباره عزاداری و گریه برای امام حسین(ع) است.

اشرفی با اشاره به اینکه یکی از رسالت‌های مهم شیعه در عصر حاضر عرضه گزارشی صحیح و معتبر از قیام عاشوراست، گفت: گروهی از تاریخ‌پژوهان حوزه علمیه قم و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با مطالعه و تحقیق و بررسی همه مقاتل کهن و مهم‌ترین مقاتل جدید اعم از عربی و فارسی واقعه عاشورا و شهادت امام حسین(ع) و اصحاب آن حضرت، منابع معتبر تاریخی و حدیثی را بازسازی و گزارش کرده‌اند و کتاب مقتل جامع سیدالشهدا(ع) را نگاشتند. 

وی تصریح کرد: در سراسر این کتاب ملاک‌ها و معیارهای شناخته شده معمول در تاریخ‌نگاری علمی در نظر گرفته شده و به هر منبع و مأخذ با شناخت لازم درباره مؤلف آن مراجعه و استناد شده است.

اشرفی بیان کرد: از آن‌ جایی که با بررسی‌های انجام شده از سوی محققان در موضوع قیام سیدالشهدا(ع) تنها گزارش‌های منابعی که تا قرن هفتم به نگارش درآمده‌اند قابل اتکا و اعتماد بوده و منابع پس از آن، گزارش‌های چندان معتبری را شامل نمی‌شود در کتاب دو جلدی «مقتل جامع سیدالشهدا(ع)» تنها از منابع موجود تا بیش از قرن هفتم استفاده شده است.

رئیس اداره توزیع انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اضافه کرد: این مقتل کامل‌ترین مقتلی است که تا به حال به چاپ رسیده است و از یک قالب تاریخی مستند روایت‌گونه نشئت می‌گیرد؛ حجت‌الاسلام والمسلمین مرحوم مهدی پیشوایی در مقدمه آن می‌نویسد که هدف اصلی این کتاب، ارائه مقتلی معتبر، مستند و پاسخگو به نیاز مردم به‌ویژه مبلغان و ذاکران است.

وی با اشاره به اینکه این کتاب در حال حاضر در دو جلد و اکنون به چاپ 22 رسیده است، گفت: گزیده این کتاب با تغییرات اعمال شده به کتابی تک جلدی تبدیل شده است؛ این اثر را گروهی از نویسندگان زیرنظر استاد مرحوم پیشوایی تهیه و تدوین کرده‌اند که هدف اصلی کتاب ارائه گزارشی جامع و مستند از تاریخ قیام سیدالشهدا(ع) برای پویندگان علمی کشور به‌ویژه طلاب و خطباست که اکنون با قیمت 445 هزار تومان در کتابفروشی‌های معتبر عرضه می‌شود.

اشرفی تصریح کرد: کتاب در 20 بخش تدوین شده که سیری در ادوار زندگی امام حسین(ع)، شهادت ایشان در گفتار پیامبران، فضیلت گریستن بر امام، فلسفه قیام عاشورا و امام در مکه و مدینه و کوفه، ورود ایشان به کربلا، رویدادهای روز عاشورا و تاسوعای حسینی، مبارزه بنی‌هاشم، کیفیت نبرد امام حسین(ع)، حوادث پس از شهادت امام حسین(ع)، حضور اهل بیت(ع) در کوفه، شام و دمشق و مدینه، نهضت امام سجاد(ع)، حوادث پس از شهادت امام حسین(ع)، عزاداری آن حضرت و پرسش‌های متداول در زمره این بخش‌هاست.

وی گفت: بخش اول این کتاب از جلد اول، به سیری از مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر پرداخته که معنای لغوی و اصطلاحی مقتل، مسیر تاریخی مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از قرن دوم تا پانزدهم و قرن حاضر، سیری در ادوار زندگی و شخصیت امام حسین(ع)، شهادت امام حسین(ع) در گفتار پیامبران و امامان، فضیلت گریستن و عزاداری برای امام حسین(ع) و تحلیل آن، فلسفه قیام امام حسین(ع) و بیان مشهورترین دیدگاه‌ها درباره فلسفه قیام کربلا در این بخش آمده است.

رئیس اداره توزیع انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بیان کرد: در بخش دوم این کتاب به‌عنوان امام حسین(ع) و معاویه به شخصیت و حکومت معاویه، مواضع امام حسین(ع) در برابر حکومت معاویه و مبارزات سیاسی آن حضرت پرداخته است؛ در بخش سوم نیز با عنوان نهضت عاشورا از آغاز تا ورود امام حسین(ع) به کربلا، حوادث بعد از مرگ معاویه، فعالیت‌های امام حسین(ع) در ایام اقامت در مکه، ساختار سیاسی، فرهنگی کوفه و خروج ایشان از مکه را آورده است.

وی افزود: در بخش چهارم هم با عنوان امام حسین(ع) در کربلا، مباحثی به ورود امام حسین(ع) به کربلا تا روز عاشورا، رویدادهای روز عاشورا، نحوه شهادت تمام یاران امام حسین(ع)، مبارزه و شهادت بنی‌هاشم، کیفیت شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) و حوادث پس از شهادت امام حسین(ع) آمده است.

اشرفی یادآور شد: در جلد دوم نیز به مباحث حوادث پس از عاشورا، اهل بیت(ع) در مسیر شام، تداوم نهضت حسینی به رهبری امام سجاد(ع)، پیامدهای قیام عاشورا، مباحثی پیرامون نهضت عاشورا، پژوهشی در اربعین سیدالشهدا(ع)، فلسفه عزاداری امام حسین(ع)، پرسش و پاسخ‌های عاشورایی و شرح‌حال و به زندگی‌نامه اصحاب امام حسین(ع) پرداخته است.