ضعف‌ها و مشکلات دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم + فیلم
ضعف‌ها و مشکلات دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تأمین بخشی از اعتبار از فصل چهار دولت، اجرای رشته قرآن و روانشناسی از سال آینده، اتخاذ رویکرد پژوهشی در همایش پژوهش‌های قرآنی و ... بخشی از مهم‌ترین نکات رئیس دانشکده علوم و فنون قرآن تهران در گفت‌وگو با ایکنا به آن اشاره کرد.
توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه از طریق تربیت نیروهای متعهد موضوعی بود که در رابطه با آن به گفت‌وگو با علیرضا کاوند، رئیس دانشکده علوم و فنون قرآن تهران پرداختیم که بخش اول صحبت‌های ایشان در مطلبی با عنوان «درختواره پژوهشی؛ راهکاری برای دوری از پژوهش‌های تکراری» منتشر شد. بخش دوم این مصاحبه را می‌خوانیم:
ایکنا ـ در مورد ضعف‌های دانشکده علوم قرآنی و مشکلاتی که باید رفع شوند بفرمایید.
یکی از مشکلاتی که ما در این چند دهه با آن مواجه بودیم، این بود که متأسفانه اساتید برجسته و برگزیده در کشور در همه استان‌ها نیستند. فرض کنید که می‌خواهیم بحث جدیدی را در زمینه مباحث قرآنی در حوزه میان‌رشته‌ای مطرح کنیم، در فلان استان این استاد وجود ندارد و عموماً در کلان‌شهرهایی مثل تهران و قم حضور دارند و برای تدریس در آن استان، مثلاً هرمزگان در دانشکده بندرعباس ما مشکل داریم. هزینه‌های رفت و آمد زیاد است، اگر مجازی بخواهد برگزار بشود، کیفیت اینترنت مخابرات کشور ما در آن حد نیست که بتواند این زمینه را فراهم کند.
کمبود استاد در استان‌ها
در زمینه حضور کم یا به تعبیر دیگری کمبود استادی که بتواند در آن زمینه خاص تدریس کند، مشکل داریم. به دانشکده‌هایمان ابلاغ کردیم که سطح پژوهش، بینش و آموزش دانشکده را ارتقا بدهند و طبیعتاً باید استاد دعوت کنند، دعوت از استاد نیز هزینه دارد. از طرف دیگر دعوت حضوری استاد مزایایی دارد که در جلسه مجازی لزوماً آن مزایا وجود ندارد. استادان مد نظر همه در چند استان هستند؛ بنابراین یکی از مشکلات مهم ما این مسئله است.
18 شعبه در کل کشور داریم. دانشکدههای دورتر ما، معمولاً برای ارتقای حوزه تدریس‌های قرآنی استادانی ندارند که بتوانند در آن شهر در آن زمینه مسلط باشند، چون معمولاً اساتید به تهران و قم کوچ می‌کنند و در این شهرها ساکن می‌شوند و تدریس می‌کنند. شرایطی نیست که اینها به آن استانی برگردند که حتی به آن علقه دارند و مثلاً منطقه محل تولد و زادگاهشان هست.
ایکنا ـ برای رفع این مشکل چه فکری کرده‌اید؟
به نظرم باید وزارت علوم یا سازمان برنامه و بودجه برای دانشگاه‌هایی مثل ما امتیازات و بودجه خاصی را درنظر بگیرند تا ما بتوانیم اساتیدی که آن دانشکدهها نیاز دارند را با هزینه دولت به آن دانشکدهها بفرستیم و در بودجه دانشگاه ما هزینه دعوت از اساتید را برای دانشکدههای کم‌برخوردار ببینند. تعبیر این است که دانشکدههای پر‌برخوردار، نیمه‌برخوردار و کم‌برخوردار، تقسیم‌بندی وزارت علوم است. دانشگاه ما نیز این تقسیم‌بندی را انجام داده است. دانشگاه پر‌برخوردار مثل تهران و قم، دانشکده نیمه‌برخوردار مثل ملایر و دانشکدههای کم‌برخوردار مثل بندرعباس، زابل و زاهدان، اینها نمونه بود.
برای کم‌برخوردارها و نیمه‌برخوردارها طبیعتاً باید امتیازاتی را در نظر بگیرند. بودجه خاصی از طرف وزارت و دولت باشد که بتوانیم ما آن هزینه را جذب کنیم و این استاد را که در تهران و قم هست، آنجا بفرستیم، تدریس را انجام بدهد و برگردد، این یکی از مشکلات دانشگاه ما است.
می‌خواهیم که همه دانشکده‌هایمان رشد کنند و به طور مثال دانشکده علوم قرآنی بندرعباس نیز بتواند نشست علمی و کارگاه دانش‌افزایی برای استاد و دانشجو برگزار و ارتقا پیدا کند، به نحوی که آوازه آن کلاس، جلسه، کرسی ترویج، مناظره، نقد و نظر در کل استان می‌پیچد و می‌توانند آن جلسه را مجدد در سطح کلان‌تری برگزار کنند و دانشگاههای آن استان بهره‌مند شوند. دانشگاههای آن استان و دانشجویان رشته‌های دیگر هم بروند و استفاده کنند. چه لزومی دارد که فقط خودمان را ارتقا بدهیم بلکه با این کار وزارت علوم می‌تواند آن استان را هم ارتقا بدهد. پس اگر به ما کمک کنند، ما می‌توانیم هم دانشکده خود را در همان استان رشد بدهیم و هم به دانشگاههای دیگر کمک کنیم.
عدم همکاری نهادهای دیگر استان‌ها در برگزاری برنامه‌های مشترک با دانشگاه
در استان‌های مختلف، همکاران، اعضای هیئت علمی، دانشجویان، معاونت‌ها، رؤسای دانشکدههای ما و ... تمایل دارند با بعضی از مراکز نشست‌ها و برنامه‌های مشترک برگزار کنند؛ اما متأسفانه گاهی اوقات در استان‌ها سازمان‌ها یا ادارات آن‌ها در استان‌ها خیلی با دانشکدههای ما برای برگزاری برنامه خیلی همکاری نمی‌کردند با اینکه اگر همکاری می‌کردند یک رزومه‌ای برای خودشان هم بود. امیدواریم در این دوره جدید و در دولت آقای رئیسی این زمینه بیشتر فراهم شود.
الان در دانشکده تهران زمینه‌ای فراهم شده و بانکداری اسلامی تدریس می‌شود. بانک تجارت در دانشگاه علوم قرآنی تهران دوره‌هایی برای مدیران و رؤسای بانک‌های تجارت منطقه ما برگزار می‌کند. استادی دعوت شده تا برای رؤسای بانک‌های تجارت مباحث بانکداری و تجارت و مباحث اسلامی را مطرح کند. این تعامل ما با بدنه جامعه است، اگر در دانشکدههای ما این اتفاق بیفتد که در مباحث میان‌رشته‌ای و در حوزه بهداشت، سلامت، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تعامل با اطراف خودمان داشته باشیم و دانشکدهها با استان و مراکز ذی‌ربط تعامل داشته باشند، قطعاً هم دانشکده معرفی می‌شود و هم آن مرکز می‌تواند به اهداف خودش بیشتر نزدیک بشود. در تهران تلاش کردیم این کار را انجام بدهیم.
با شهرداری جلسات مشترک داریم که خودش زمینه ایجاد می‌کند برای اینکه بتوانیم در تهران اثرگذار باشیم و آن را قطب فرهنگی کنیم، یعنی دانشکدههای ما قطب فرهنگی در استان خودشان می‌شوند.
ایکنا ـ در گذشته صحبت‌هایی مبنی بر راه‌اندازی دانشگاه مجازی از سوی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم شده بود، آن به کجا رسید؟
با توجه به اینکه خیلی از دانشگاههای دنیا به سمت دانشگاههای به تعبیری open university یا دانشگاههای باز حرکت می‌کنند و شاید یکی از شاخصه‌های دانشگاه نسل سوم، داشتن بخشی به اسم بخش آموزش‌های الکترونیکی و مجازی هست، دانشگاه ما به این سمت رفته است. اولین شروعی که داشتیم، همین بحث سامانه آموزش‌های آزاد و مجازی بوده تا بتوانیم دورههای پاره‌وقت مثل سیر مطالعاتی برگزار کنیم. گواهی بدهیم و این گواهی مورد تأیید دانشگاه، وزارت علوم و سازمان فنی و حرفه‌ای هم هست. اینها دانش‌پذیر دارند و می‌آیند مطالعه می‌کنند و گواهی‌شان را می‌گیرند.
مرحله بعدی حرکت ما، راه‌اندازی دانشگاه مجازی علوم قرآنی هست و هم‌اکنون در حال ضبط کلاسهای آموزشی هستیم. در دو سال بیماری کووید 19، دانشگاهمان درس‌های زیادی تولید کرد، حتی در تعامل با دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه قرآن و حدیث درس‌های مشترکی تولید کردیم. این درس‌ها زمینه آموزش‌های الکترونیکی دانشگاه ما است.
الان سایت LMS را داریم که آموزش‌های مجازیمان در آنجا اتفاق می‌افتد، کلاسهای آنلاین ما آنجا برگزار می‌شود. ما برای این در آنجا هزینه کردیم که آموزش‌های ما متوقف نشود. بعضی از کلاس‌ها در دانشگاههای بزرگ حتی با واتساپ برگزار می‌شد، استاد فایل صوتی می‌فرستاد و دانشجو می‌شنید اما در این دو سال تمامی کلاسهای ما با نرم‌افزار LMS تحت وب دانشگاه برگزار شد. سرورهایی را خریداری کردیم که نیاز داشتیم ولی دانشگاههای بزرگی بودند که از این قضیه جا ماندند، ولی دانشگاه ما این افتخار را دارد که توانستیم آموزش‌ها را از بستر الکترونیک و نه واتساپ و ایتا جلو ببریم.
این دوره برای ما فرصت و زمینه‌ای شد و تهدید را به فرصت تبدیل کردیم و توانستیم دورههای آموزشیمان و لیسانس و فوق لیسانسی که می‌خواهیم به دانشجو در آینده بدهیم را از طریق همین سامانه مجازیمان برگزار کنیم. حتی ما در بعضی از کلاس‌ها تا 200 دانشجو در دروس مجازی داشتیم. از طریق LMS دانشگاه و سایت آموزش‌های آزاد و فراگیر و مجازیمان زمینه‌ای را برای راه‌اندازی دانشگاه مجازی قرآنی فراهم کردیم که انشاءالله به زودی این اتفاق بیفتد و ما بتوانیم لیسانس قرآنی مجازی ارائه دهیم.
ایکنا ـ در مورد سیزدهمین دوره همایش پژوهش‌های قرانی بفرمایید که در این دوره اخیر چقدر به ایجاد نوآوری اهمیت داده شده و به نظرتان این همایش نیاز به چه اصلاحاتی دارد؟
دانشگاه ما سال‌ها متولی برگزاری همایش پژوهش‌های قرآنی بوده است. از دوره هفتم تا دوازدهم در دانشگاه ما برگزار شد و قبلاً هم در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار می‌شد. در این دوران بنده هم متعدد مسئولیت‌های داشتم ولی از سال 98 که کرونا در کشور و سراسر دنیا شیوع پیدا کرد، دانشگاه ما هم نتوانست جلسات حضوری برگزار کند و این همایش هم طبیعتاً برگزار نشد و از بعد از سال 98 متوقف شد.
اتخاذ رویکرد پژوهشی در همایش پژوهش‌های قرآنی
امسال با توجه به اینکه در دو سه سال اخیر آن شورای راهبردی و آن اسناد بالادستی ما توسط خود اعضای هیئت علمی نگاشته شد، هیئت امنا تأکید کردند که دانشگاه به سمت دانشگاه نسل سوم حرکت کند، برنامه‌ها، برنامه اثرگذاری باشد و با نگاه‌های نوین و رویکردهای جدید با دانشگاه نسل سوم منطبق شود، امسال همایش را در دوره سیزدهم با عنوان «روش‌شناسی استخراج علوم انسانی قرآنبنیان» برگزار می‌کنیم که در انتهای سال با مشارکت دانشگاههای متعدد و حوزه‌های علمیه و پژوهشگا‌ه‌های کشور برگزار خواهد شد. چرا اینگونه عنوان‌گذاری شده مثلاً به صورت قرآن کریم و ایمان به وعده‌های الهی، قرآن کریم و استکبارستیزی، قرآن کریم و فرهنگ و تمدن اسلامی، قرآن کریم و سبک زندگی و ... نیست؟ امسال با رویکرد جدیدی مثل رویکرد روش‌شناختی که می‌خواهد به اصل قضیه توجه کند، ورود کردیم. رویکرد ما در آن سال‌ها ترویجی بوده اما امسال رویکرد ما کاملاً پژوهشی و پژوهش‌محور و کاربردی نسبت به جامعه بوده است.
مقام معظم رهبری مکرر بر علوم انسانی قرآنی و علوم انسانی دینی تأکید دارند که اینها در بحث پژوهشی محل بحث است که آیا علوم انسانی از قرآن و دین قابل استخراج هستند یا نیستند، چون این بحث مهم هست و با رویکرد جدید و نظر مقام معظم رهبری هم بوده و در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم مصوب شده که رویکردهای دانشگاههای الهیاتی به این سمت برود، ما این عنوان را برای این همایش گذاشتیم تا اساتیدی که در این عرصه می‌توانند قلم بزنند و تفکر و دیدگاهی دارند بیایند مقاله‌شان را ارائه بدهند. الان مقالاتی هم برای همایش آمده و خیلی هم در این زمینه نگاشتن و قلم‌فرسایی سخت است، حتی نشست‌هایی هم در دانشگاهها با همکاری ما برگزار می‌شود، مثلاً در رابطه با موانع استخراج علوم انسانی قرآنبنیان یا راهکارهای تحقق علوم انسانی قرآنبنیان و اساتیدی که در این زمینه برجسته و صاحب‌نظر هستند، دعوت می‌شوند.
در تهران هم چهار نشست به زودی خواهیم داشت. نیاز امروز جامعه ما این است که در این زمینه ورود کنیم. همایشی که همیشه به صورت ترویجی و با نگاه کلان و شاید با نگاه غیر تخصصی و نیمه‌تخصصی برگزار می‌شده امسال کاملاً تخصصی است و می‌خواهیم همه افرادی که در این زمینه تخصص دارند و می‌آیند در این همایش و این سمپوزیوم شرکت می‌کنند را هم‌گرا کنیم. مقالات ارائه می‌شود، همایش نیز با مشارکت دانشگاهها برگزار می‌شود.
همایش با این عنوان برگزار می‌شود چون می‌خواهیم از شاخصه دانشگاه نسل سوم برخوردار شویم. دیگر مثل مباحث روزمره قبلی که همه می‌توانستند مطالعه کنند و مقاله بنویسند نیست، الان باید یک استادی خیلی بنشیند و فکر کند تا بتواند در این زمینه نظریهپردازی و تولید علم و دکترین کند.
ایکنا ـ چند سالی است روی جذب دانشجوی خارجی مانور داده می‌شود، دانشگاه شما در این زمینه چطور عمل کرده است؟
دو سال است که پیگیر جذب دانشجوی خارجی هستیم، البته از قبل از آن هم از سال 89 و 90 هم پیگیر بودیم که در بعضی از کشورها دانشکده تأسیس کنیم، به طور مثال ارکان دانشگاه و سازمان اوقاف برای تأسیس دانشگاه در لبنان، فلسطین، عراق و سوریه برای اینکه ما بتوانیم قرآن و معارف آن را توسعه بدهیم، پیگیر بودند.
قرآن محور وحدت کل جهان اسلام است بحث شیعه و سنی هم ندارد، خود قرآن محور وحدت است. به دلایلی مشکلاتی بود و نتوانستیم این کار را تا الان انجام بدهیم. تصمیم گرفتیم به جای تأسیس دانشکده در کشورهایی که با ما از نظر فکری، سیاسی، بینشی هم‌راستا هستند و زمینه کار قرآنی را هم دارند، جذب دانشجوی خارجی داشته باشیم. در دو سال اخیر پیگیری‌ها انجام شد منتهی یک‌سری مشکلات و موانع بوده، مثلاً در بعضی موارد، وزارت علوم وقت خیلی همکاری نمی‌کردند که این امر از چالش‌های ما در دولت قبل بود.
امروزه اقبال به سمت دانشگاه ما بیش از پیش شده، با توجه به اینکه نیروهای ارزشی بیشتری در مناصب دولتی و وزارتی حاکم شدند و ما الان برای چند تا از دانشکده‌هایمان مثل دانشکدههای علوم قرآنی تهران، قم، اصفهان شیراز و مشهد در حال پیگیری برای جذب دانشجوی خارجی هستیم. به‌زودی تعداد قابل توجهی دانشجوی خارجی از کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق و چه بسا از کشورهای اروپایی دانشجو داشته باشیم. فکر می‌کنم تا یک سال آینده این مسئله مبارک در دانشگاه ما رخ بدهد و ما شاهد ورود ارز به کشور خودمان باشیم که یکی از علل توجه وزارت علوم و توجه آموزش عالی کشور به دانشجویان خارجی، ورود ارز به کشور بوده است. وقتی ورود ارز به کشور اتفاق بیفتد، سرمایه وارد کشور می‌شود و طیبعتاً ما می‌توانیم دانشجویی را تربیت کنیم که مروج و مبلغ تفکر قرآنی باشد.
به زودی در دانشکده تهران 100 دانشجوی خارجی خواهیم داشت که فعالیت‌هایی را خواهند داشت و مثل دانشجویان دیگر ما تحصیل می‌کنند و از همان امتیازات برخوردار هستند و چه بسا امتیازات و امکانات بیشتری نیز به آن‌ها بدهیم. با سازمان امور دانشجویان مرتبط هستیم و انشاءالله بتوانیم با معاونت دانشجویان خارج وزارت علوم و سازمان دانشجویان تفاهم‌نامه‌ای که منعقد شده را به پیش ببریم و مشکلات را حل کنیم و به زودی در مهرماه آینده دانشجوی خارجی در تهران، قم، اصفهان، مشهد و شیراز داشته باشیم.
ایکنا ـ آیا طی این سال‌ها از این بابت که دانشگاه شما یک دانشگاه وابسته هست تهدیدی متوجه اساس دانشگاه بوده و به نظر شما بهتر است که دانشگاه همچنان زیر نظر اوقاف یا جدا باشد و اصلاً چه چیزی برای دانشگاه و دانشجو بهتر است؟
دانشگاهها طبیعتاً رسالتی دارند. اگر دانشگاهی مثل دانشگاه صدا و سیما، دانشگاه وزارت خارجه، دانشگاه صنعت هواپیمایی، علوم و معارف قرآن کریم، دانشگاه معارف اسلامی، دانشگاه مالک اشتر و ... تأسیس شده به این خاطر بوده که تربیت کادر و نیرو برای آن وزارتخانه‌ها کنند. یعنی دانشگاهمان برای خدمات اوقاف و بقاع متبرکه کشور نیرو تربیت می‌کند. هم‌اکنون در بقاع متبرکه دانشجویان ما به عنوان امین وقف فعالیت و دوره‌هایی را برگزار می‌کنند. در گذشته متولیان امور بقاع متبرکه شاید افرادی بودند که سازمان اوقاف خیلی روی آن‌ها نظارتی نداشت، اما وقتی ما دانشجویان خودمان را به عنوان یاوران وقف معرفی می‌کنیم و در طرح یاوران وقف سازمان دانشگاه ما هم مشارکت دارد و فعالیت قرآنی انجام می‌دهند، این یعنی ما ایجاد اشتغال می‌کنیم، حتی وظیفه و رسالت فرهنگی‌مان را در جامعه توسط دانشجویی که تربیت می‌کنیم، انجام می‌دهیم.
این دانشگاه اگر همچنان زیر نظر اوقاف بماند، قطعاً تأثیرگذارتر خواهد بود، در دوران ریاست آقای دکتر محمدی سیرت خدمات خوبی نسبت به دانشگاه انجام شد اما با تغییر و تحولاتی که در دوران ریاست آقای خاموشی ریاست فعلی سازمان اوقاف صورت گرفت که تقریباً چند سالی است مسئولیت این سازمان را برعهده گرفته و از سازمان تبلیغات به سازمان اوقاف و امور خیریه آمدند، توجه بیشتری به دانشگاه در بحث‌های مالی، برنامه‌ای و حل مشکلات و چالش‌های دانشکدههای ما در استان‌ها شده و کمک‌های بهتری شده است.
سازمان اوقاف این دانشگاه را یک ظرفیت برای خود می‌ببیند که بتواند به کشور خدمت بکند یعنی حتی سوق دادن نیات واقفان توسط این دانشگاه می‌تواند اتفاق بیفتد. منِ معلم و مدرس و خدمتگزار این دانشگاه می‌توانم نشستی برگزار و متقاعد کنم که واقف به جای اینکه فقط برای مجالس امام حسین(ع) و مجالس قرآنی و قرائت قرآن هزینه‌‌ای، زمینی، منزلی، ماشین یا امکاناتی را وقف کند، بیاید برای پژوهش‌های قرآنی، کرسی نظریهپردازی، هم‌اندیشی قرآنی، نرم‌افزار قرآنی، تهیه یک فیلم قرآنی هم وقف کند که تأثیر بیشتری دارد و امروزه مردم ما به این نیاز دارند.
جلساتی را در دانشگاه برای سوق دادن نیات واقفین برگزار کردم، در سند ملی وقف هم آمده که دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم باید بتواند از ظرفیت خودش برای سوق دادن نیات واقفین به سمت خدمات عمومی قرآنی به مردم نه فقط مجالس مناسبتی محرم، تاسوعا، عاشورا و مجالس مناسبتی ایام میلاد اهل بیت(ع)، نه فقط حتی قرائت قرآن، بلکه برای رشد معارف قرآن استفاده کند.
ایکنا ـ دانشگاه از چه منابعی بودجه دریافت می‌کند و ارتباطش با وزارت علوم چگونه است؟
ما از دو حوزه دریافت اعتبار می‌کنیم؛ یکی فصل چهار دولت و دیگری هم سازمان اوقاف و اینها در اساسنامه رسمی ما که نگاشته شده؛ بنابراین بخشی از هزینه‌های ما را سازمان اوقاف برای برنامه‌ها تأمین می‌کند. متأسفانه در دولت‌های گذشته گاهی هجمه‌هایی علیه دانشگاه ما مطرح می‌شد که این دانشگاه مثلاً چه تفاوتی با دانشگاههای دیگر دارد؟ ما ثابت کردیم که این دانشگاه، دانشگاه نسل سوم هست و به جرأت می‌گویم بسیاری از کارگاه‌ها و دورههای دانش‌افزایی ما از دانشگاه تهران و تربیت مدرس بالاتر است. ما دانشجویانی تربیت کردیم که از نظر تفکر دینی و بینشی از فارغالتحصیلان دانشکده الهیات دانشگاه تهران، تربیت مدرس در برخی از جاها بالاتر هستند، حتی وقتی دانشجویان آن دانشگاهها اینجا برای تحصیل می‌آیند، می‌گویند ما نمی‌دانستیم این دانشگاه اینقدر ظرفیت دارد و از قوت کلاس‌ها و نحوه ارائه بعضی از مباحث، به شگفت می‌آیند و اذعان می‌کنند که کاش لیسانس خود را از اینجا می‌گرفتیم.
تعارفی نمی‌خواهم بکنم که بگویم دانشگاه تهران از من بالاتر یا پایین‌تر است نه، حرف من اصلاً این نیست، می‌خواهم بگویم در بعضی از مباحث از دانشگاههای تراز اول کشور بالاتر هستیم چون ما رسالت داریم و وابسته به دستگاه اجرایی هستیم و باید برای کشور نیرو تربیت کنیم. دانشگاه تهران، تربیت مدرس، تربیت معلم و خواجه نصیر به کجا وابسته هستند؟
دانشگاههای وابسته به دستگاه‌های اجرایی بهتر می‌توانند برای نظام نیرو تربیت کنند. فارغالتحصیلان دانشگاه تهران کجا قرار است جذب شوند آیا رسالتی برای آن‌ها تعریف شده؟ ما نمی‌دانیم شاید در اساسنامه‌شان باشد ولی چیزی که هست وابسته به دستگاه اجرایی نیست، می‌تواند رها شود. چقدر از فارغالتحصیلان دانشگاه خواجه نصیر و دانشگاه امیر کبیر و علم و صنعت رها شدند، چقدر از فارغالتحصیلان دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه فارابی و خوارزمی به ما مراجعه می‌کنند و می‌گویند ما آنجا فارغ‌التحصیل شدیم برای کار چه کار کنیم؟ نهایتاً هیئت علمی می‌شوید و باید تلاش کنید، دنبال جا بروید. آیا آن دانشگاهها تلاش می‌کنند که دانشجویان را در جاهایی جذب کنند؟ نه. سازمان اوقاف و دانشگاه ما تلاش می‌کند که دانشجویان را جذب بازار کار کند، ولی مکرر فارغالتحصیلان دانشگاههای برجسته کشور به ما گفته‌اند که وضعیت تحصیلی ما مشخص نیست اما وضعیت فارغ‌التحصیل دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم مشخص هست، اصلاً جاها مشخص هست و حتی به ما نامه می‌زنند که چند دانشجو به ما معرفی کنید، پس در بعضی از جاها ما در جذب فارغ‌التحصیل‌مان از دانشگاههای تراز اول کشور برتر هستیم.
ایکنا ـ آن فصل چهارمی که در مورد بودجه اشاره کردید، فصل چهار دولت، از طرف وزارت علوم تأمین می‌شود؟
متأسفانه اینطور نیست و وزارت علوم هم در این قضیه خیلی به ما کمک نمی‌کند. بودجه دانشگاه ما از دو طریق تأمین می‌شود، بودجه دولتی از فصل چهار دولت است.
ایکنا ـ یعنی سازمان برنامه و بودجه آن را تأمین می‌کند؟
بله، سازمان برنامه و بودجه آن اعتبار را تأمین می‌کند. البته این بحث تخصصی هست، دانشگاهها به دانشگاههای وابسته به دستگاه‌های اجرایی و دانشگاههای غیر وابسته به دستگاه‌های اجرایی تقسیم‌بندی شده‌اند. آن‌هایی که وابسته به دستگاه‌های اجرایی هستند مثل ما با دانشگاه‌هایی که وابسته به دستگاه‌های اجرایی نیستند مثل وزارت علوم فرق می‌کنند.
ما از نظر قوانین آموزشی و پژوهشی و فرهنگی زیر نظر وزارت علوم هستیم ولی از نظر بحث بودجه زیر نظر سازمان برنامه و بودجه هستیم، آن‌ها برای ما تأمین اعتبار می‌کنند.
تأمین بودجه آموزشی از بودجه فرهنگی
ایکنا ـ تأمین اعتبار کدام یکی بیشتر است؟
یکی از مشکلات ما این است که از فصل چهار بودجه اعتبار دریافت می‌کنیم. فصل چهار بودجه کمک‌ها، حوزه خیرین، موقوفات، صدقات و جاریات و در واقع فصل فرهنگی است. یعنی بودجه آموزشی ما از بودجه فرهنگی تأمین می‌شود.
در بسیاری از جاها در سال‌های گذشته، دولت ممکن بود نتواند کامل کمک کند یا اصلاً کمک کند و برای ما مشکلاتی ایجاد می‌شد؛ اما به لطف خدا در دولت آقای رئیسی شرایط بهتر هم شده، جذب بودجه ما از فصل چهار باز هم تقویت شده و ما تلاش می‌کنیم که انشاءالله به زودی این فصل چهار به زحمت عزیزان ما در دانشگاه، معاونت‌های دانشگاه و ریاست دانشگاه، پیگیری‌هایی که در حوزه‌ها و مراکز مختلف دارند، در مجلس و سازمان بودجه و وزارت علوم، بتوانیم از فصل یک آموزشی دولت بهره‌مند شویم و بودجه‌هایمان گسترده‌تر شود، تأمین اعتبار بودجه‌هایمان با ضمانت اجرایی بهتری باشد، اوقاف هم که همیشه به ما کمک کرده و یک بودجه مشخصی را هر ساله برای ما مصوب می‌کنند و تلفیقی برای ما مصوب می‌شود که هر ماه باید برای دانشگاه ما واریز شود.
ایکنا ـ دانشگاه شما چه تسهیلات ویژه‌ای برای حافظان، قاریان و ممتازان قرآنی دارد؟
از سال 98 ابلاغیه‌ای به سراسر کشور داشتیم مبنی بر اینکه کسانی که دانشگاه ما را انتخاب کنند و از افراد برگزیده مسابقات قرآنی کشور در حوزه حفظ، قرائت، ترتیل و فعال فرهنگی هستند، در مسائلی مثل امور خوابگاهی، از شهریه خوابگاه معاف هستند، در برگزاری برنامه‌ها تسهیلاتی را به آن‌ها می‌دهیم. در بحث تغذیه، هزینه‌های ژتون دانشجویی برای اینها با حداقل هزینه یا بدون هزینه است. یک اساسنامه و دستورالعملی را ابلاغ کرده‌ایم که در فضای مجازی هم هست.
ایکنا: هزینه تحصیل هم که به طور کلی رایگان هست؟
بله، هزینه تحصیل برای همه رایگان است فقط می‌‌ماند هزینه‌های کارت دانشجویی، ودیعه خوابگاه، تغذیه و هزینه‌های جاری دانشکده که سعی کردیم برای حافظان، قراء، مرتلین و فعالان فرهنگی آن را کاهش بدهیم و یا به صفر برسانیم. این مسئله به عنوان دستورالعمل ابلاغ شده و الان کسانی که در دانشگاه ما به عنوان حافظ و قاری جذب شده‌اند از این تسهیلات استفاده می‌کنند.
ایکنا ـ و سخن پایانی
در مجموع دانشگاه ما یک دانشگاه ولایی و به تعبیر اساسنامه‌مان یک دانشگاه در تراز جمهوری اسلامی هست. ما وظیفه داریم دانشجوی اندیشمند، مفسر، انقلابی، بصیر و با دانش و مهارت قرآنی روز تربیت کنیم و اساتید ما رسالت انجام این کار را دارند. دانشگاه و ارکان آن، این رسالت را دارند، کارمند ما در این راستا حرکت می‌کند. ما دوره‌هایی را برای کارمندانمان در دانشگاه برگزار می‌کنیم، این مطلب را از این حیث می‌گویم که ریاست اداره همکاری‌های علمی و بین‌المللی دانشگاه هم با بنده هست. ما دوره‌هایی را در دانشکده برای این مسئله داریم، اساتیدمان را هم تقویت می‌کنیم که در این عرصه حرکت کنند و برای اساتیدمان دورههای مهارت‌افزایی و دانش‌افزایی، برای کارمندانمان دوره ضمن خدمت و برای دانشجوهایمان کلاسهای فوق‌برنامه در حوزه پژوهش‌های قرآنی، پایان‌نامه و پروپوزال و مباحث جدید داریم. به عنوان نمونه دوره‌هایی را در رابطه با درآمدزایی از رشته علوم قرآن و حدیث برگزار کردیم. تلاش می‌کنیم این مجموعه را به سمتی ببریم که دانشجوی ما وقتی فارغ‌التحصیل می‌شود، برای خدمت به جامعه توانمند باشد و جامعه از این توانمندی استفاده کند. نمی‌خواهیم دانشجویمان بعد از فارغ‌التحصیلی رها باشد. بعضی از دانشجویان ما علاقه‌مند به کارهای هنری هستند و برای آن‌ها کلاسهای هنری و حتی دورههای تعمیرات فنی هم برگزار کرده‌ایم، این بحث تازه نیست و طی 20، 30 سال از این دور‌ه‌ها زیاد داشتیم.
ما در ندامتگاه‌ها هم برای ارتقای تربیت ورود کرده‌ایم، چون قرآن بیشترین آیات را نسبت به توبه دارد و ما می‌توانیم به کسی که در زندان هست و ظرفیتی دارد کمک کنیم تا بتوانیم به طور مثال در حوزه زندان‌های کشور به عنوان یک فعال فرهنگی نقش‌آفرین باشیم و فعالیتمان را انجام بدهیم. دوره‌هایی برگزار کردیم که شاید خیلی تبلیغ نشده است. انشاءالله به سمت دانشگاه نسل چهارم حرکت کنیم. مطلبی را با عنوان «دانش‌های علوم و معارف قرآن کریم دانشگاه نسل سوم؛ بایدها و نبایدها» نوشتم که آن را برای هیئت رئیسه شورای راهبردی دانشگاه فرستادم چون خودم هم عضو آن شورا هستم. انشاءالله بتوانیم آن را مصوب کنیم، فعالیت‌هایمان در دانشگاه نسل سوم متمرکزتر شود و این دانشگاه را ارتقا بدهیم و همه دانشکده‌هایمان بتوانند در آن تراز اصلی قرار بگیرند.
اجرای رشته قرآن و روانشناسی از سال آینده
شورای عالی انقلاب فرهنگی رشته‌هایی را دارد و در گذشته مصوب کرده که باید دانشگاههای دارای رشته الهیات آن را اجرا کنند. ما در تهران متولی شدیم که رشته معارف قرآن کریم و روانشناسی را از سال بعد اجرا کنیم که یکی از رشته‌های جدید دانشگاهمان هست. رشته‌هایی مثل قرآن کریم و مستشرقان و رشته اعجاز قرآن و مطالعات ادبی در قرآن را داریم و رشته‌های جدیدتر را هم انشاءالله می‌آوریم. مطالعات اجتماعی در قرآن که در دانشگاههای دیگرمان کارهایش در حال انجام است. اقتصاد و قرآن، اینها نیاز روز جامعه ما است و از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی هست که ما وظیفه داریم به عنوان دانشگاه نسل سوم و دانشگاه پیشگام در این عرصه، آن‌ها را اجرا کنیم و دانشجویی را تربیت کنیم که وقتی با تفکرات غربی مواجه می‌شود، بتواند درست حلاجی بکند، روانشناسی غربی و مواردی که به درد می‌خورد و با اسلام و تفکر دینی منطبق هست را بپذیرد و مابقی را نقد بکند و رشد سبک زندگی عقیدتی، سبک زندگی فکری، فردی و اجتماعی ما بر بستر قرآن و اهل بیت(ع) انشاءالله رقم بخورد.
مرقومه این دانشگاه نسل سوم را خدمت سروران دانشگاه ارائه کردم، انشاءالله مصوب بشود و ما بتوانیم تمام ظرفیت‌های مادی و معنویمان و سرمایه‌هایمان را به همین سمت سوق بدهیم و یک روز در رسانه‌های جمعی وقتی می‌گوییم دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم دانشگاه نسل سوم هست، همه بر این باور باشند که واقعاً این دانشگاه نسل سوم هست و در این مسیر حرکت می‌کند. من مدعی هستم که برنامه‌هایمان را در این قالب پیش می‌بریم اما یک روز شما خواهید دید که این دانشگاه در آن تراز هست. شاید الان بعضی‌ها بگویند دانشگاه علوم معارف قرآن کریم دانشگاه نسل سوم نیست، می‌خواهم عرض کنم که به زودی ظرف یکی دو سال آینده خروجی‌هایی از این دانشگاه خواهیم داشت که دانشگاه نسل سوم را کاملاً برای همه نمایان خواهد ساخت.
لیلا شرف
انتهای پیام
