فرهنگ خراسان تناقضی با ارادت مردم به امام رضا(ع) ندارد

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، بهروز شعیبی، کارگردان فیلم «بدون قرار قبلی»، شامگاه گذشته 9 خردادماه، در آخرین نشست جشنواره ملی فیلم رضوی در پردیس سینمایی مهر کوهسنگی، بیان کرد: طی این 10 شب صرفاً نمایش فیلم نداشتیم، بلکه یک کار پژوهشی انجام شد تا بعد از سال‌ها ارزیابی کنیم که این فیلم‌ها چه کیفیتی دارند.

وی ادامه داد: فیلم‌های با مضمون امام رضا(ع)، تنها مربوط به حرم ایشان نیست، بلکه فیلم‌هایی را شامل می‌شود که با احساس واقعی ما در ارتباط است. این برآیند به ما کمک می‌کند، مشاهده کنیم در این جنس از سینمای معنوی چقدر پیوسته بوده و استمرار داریم.

شعیبی در خصوص اثر «بدون قرار قبلی» گفت: ساخت این فیلم برایم اتفاق خوبی بود و زندگی کاری و معنوی‌ام بعد از این فیلم به دو بخش تقسیم می‌شود، هر چه که دوست داشتم به آن بپردازم را در این فیلم قرار دادم.

این کارگردان سینما ابراز کرد: احساس خاصی به سرزمین خراسان و هنر خراسانی دارم. قطعا اگر روزی بخواهم از قسمت دیگری این سرزمین فیلم بسازم، تمام تلاش خود را می‌کنم تا به بالاترین سطح از احساس و اطلاعات برسم. خراسان گذشته‌ همراه من و مهم‌ترین ارتباط ما با این سرزمین امام رضاست، مردی دانشمند که روزی در این سرزمین زیسته است، لذا ارتباط  با امام رضا(ع) تنها جنبه معنوی ندارد و در سطح کلان‌تر است. 

وی ادامه داد: نگاه تازه‌ای که در «بدون قرار قبلی» تجربه کردم، این بود که یکی از فعالیت‌های سخت در فیلمسازی این است که کلیشه‌های قبلی را نادیده بگیریم و این تجربه را  در سینمای اجتماعی هم داشتم و در «بدون قرار قبلی» این اتفاق افتاد.

شعیبی اضافه کرد: آثار معناگرا یا به اصطلاح مذهبی داریم، اما لازم بود با نگاهی نو به این مضامین بپردازیم. هرکس از زاویه دید خود و متناسب با علاقه‌اش، به مضامین مذهبی نگاه می‌کند. تاریخ دینی ما بر اساس یکتاپرستی شکل گرفته و ما خودمان می‌دانیم چطور مذهبی باشیم و مبلغان دینی تنها می‌توانند راهنما باشند. نسل ما و نسل بعد از ما، باید این را به خود یادآور باشیم و ارتباط خود را با پیشینه خودمان حفظ کنیم و همچنان پایبند به فرهنگ خود بمانیم.

این کارگردان سینما تصریح کرد: این فرهنگ در خراسان وجود دارد و ارتباط و علاقه ما با امام رضا(ع) تناقضی با دوتار خراسانی و اشعار فردوسی ندارد. بهترین کار، مرور این‌ موارد در کنار یکدیگر است. برای روایت فیلم «بدون قرار قبلی» از دریچه انسانی جلو رفتیم که به مرور به گذشته خود که در ذهنش کمرنگ شده بود، رسید.

امام رضا(ع) در ناخودآگاه همه ما یک پدر است

وی ادامه داد: درخصوص مضامین فیلم، قبل از ورود به متن بسیار فکر کردیم. در این فیلم، پدر در زندگی دختر یک تعریف پیشینه بود و صرفا مفهوم عاطفی نداشت. میراثی که از این سرزمین به دختر رسید، از طرف پدر به حساب اتفاق بود و هدف ما این بود که نشان دهیم، پدر در نبودش هم مایه آرامش دخترش شد. از طرفی امام رضا(ع) در ناخودآگاه همه ما یک پدر است. مجموعه این مفاهیم باعث شد به این نتیجه برسیم که پدر در قصه حضور نداشته باشد و او در طول فیلم، شناسایی شود.

شعیبی اظهار کرد: نقش سیدمهدی شجاعی در شکل‌گیری فیلمنامه در زمانی که بدنه اصلی قصه را شکل می‌دادیم، نقش موثری بود. او نویسنده‌ای است که فضای معنوی را به خوبی شناخته و یکی از ویژگی‌های او این است که از شعار زدگی پرهیز کرده است.

این کارگردان سینما ادامه داد: وقتی قصه‌ای را با مضمون مذهبی تعریف می‌کنیم، باید به خاطر داشته باشیم قصه از چه دریچه‌ای تعریف شده است، در واقع مؤلف نتیجه‌ را تبدیل به درام می‌کند و در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. قصه‌گویی در سینما امری کاملا تخصصی است و با دنیای ادبیات متفاوت است. سینما با همین شکل معنوی نیز، بخشی از سینماست و باید تکنیکی به آن پرداخته شود، چرا که بسیاری از آثار با مضمون خوب، مخاطب را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.

وی در تشریح دلیل انتخاب نام فیلم، بیان کرد: این نام پیشنهاد قطعی من به نویسنده‌ها بود، چرا که خیلی از اتفاقات زندگی ما و مهم‌ترین اتفاق قصه یعنی مرگ، بدون قرار قبلی رخ می‌دهند که باید بتوانیم با آنها مواجه شویم.

شعیبی افزود: امام رضا(ع) نقطه اتصال همه ماست. ما هنوز خیلی از ابعاد وجودی ایشان را نمی‌شناسیم. امام رضا(ع) دانشمند بزرگی بودند و شاگردان زیادی داشتند و در واقع ایشان تقوا و تخصص را  در کنار  هم داشتند.

این کارگردان سینما درمورد سختی‌های تولید «بدون قرار قبلی» و اکران آن، ابراز کرد: درمورد اکران فیلم، دلمان پر درد است. با توجه به سختی تولید بر ما سخت نگذشت، اما شکل عرضه و ارائه اینگونه فیلم‌ها مهم است. هر چند این‌گونه فیلم‌ها چه از سوی ارگان‌ها حمایت شود یا نشود، در نهایت ساخته خواهند شد، چه بسا بدون حمایت ارگان‌ها نیز راحت‌تر این امکان وجود داشته باشد که به آن‌ها پرداخت. البته این فرصت مهیا است که از آستان قدس رضوی و نگاه فرهنگی آن نسبت به این فیلم تشکر کنم، چرا که همین نگاه و حمایت‌ معنوی می‌تواند بسیار کارگشا باشد.

وی افزود: برآورد مالی این اثر نسبت به خیلی از فیلم‌های هم‌دوره خود، برآورد منطقی‌ بود، ضمن اینکه بودجه کلانی دریافت نکردیم و سعی بر آن بود، با همان بودجه معمول فیلم را به بهترین شکل ارائه دهیم. از سمت ارگانی که وظیفه‌ آن حمایت از اینگونه فیلم‌هاست، هیچ حمایتی دریافت نکردیم و تا عرضه فیلم در نمایش خانگی دچار چالش بودیم. 

شعیبی اظهار کرد: این فیلم علی‌رغم تمام تهمت‌هایی که به من زده شد، سفارشی ساخته نشد. نگاهم این است که هیچ‌گاه قرار نیست از فیلم سود ببرم، بلکه اثر باید سود ببرد که در طول زمان اگر خوب باشد این سود را خواهد برد، چه بسا که من با ساخت کلیشه‌ها و سفارشی کردن اثر مورد حمایت بیشتری قرار می‌گرفتم.

این کارگردان سینما اظهار کرد: در حال حاضر ترجیح می‌دهم دیگر این‌گونه فیلم‌ها را نسازم. اما مطمئن هستم، به این حرف خود پایبند نخواهم بود و باز هم به سمت ساخت این آثار خواهم رفت. من و خانواده‌ام از مردم هستیم و کنار آن‌ها زندگی می‌کنیم. پس به خواست و دغدغه آن‌ها می‌پردازم و تمام بودجه‌ای که دریافت می‌شود را صرف فیلم و نه زندگی شخصی خود می‌کنم.