آموزش و عمل به قرآن؛ اساسی‌ترین درس علی(ع) به جامعه

محمدتقی میرزاجانی، معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن در گفت‌وگو با ایکنا، ضمن تبریک ولادت امام اول شیعیان و وصی رسول اکرم(ص) حضرت امیرالمؤمنین به جامعه قرآنی کشور و مخاطبان خبرگزاری ایکنا گفت: وقتی از مولا امیرالمؤمنین صحبت می‌کنیم، از قرآن ناطق سخن می‌گوییم. این شخصیت بزرگ الهی در موارد فراوانی بر اهتمام و توجه به کلام الله مجید تأکید کرده‌اند که ترجیح می‌دهم در این گفت‌وگو، سه فراز مشهور از فرمایشات ایشان را مرور و با تأمل در آن، نسبت خودمان را با این بیانات پیدا کنیم. مخاطب این سخنان ارزشمند می‌تواند هم آحاد جامعه باشند، هم اهالی قرآن و هم کسانی که در این زمینه مسئولیتی دارند.

این قاری قرآن تصریح کرد: در بیان اول که در نامه ۴٧ نهج‌البلاغه آمده، حضرت در آخرین لحظات عمر شریف خود خطاب به فرزندان و همه مسلمانان، مهم‌ترین وظیفه آن‌ها را پیروی از قرآن بر شمرده و می‌فرمایند: «اللَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ‏ لَا یَسْبِقُکُمْ‏ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُم؛ خدا را خدا را درباره قرآن، مبادا دیگران در عمل کردن به دستوراتش از شما پیشی گیرند!» اهمیت این سفارش و وصیت، زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم این سخنان از شخصی صادر شده که به راه‌های آسمان‌ها از راه‌های زمین آگاه‌تر و عالم به تمامی علوم بشری و نیاز‌های انسان‌هاست و از سویی این مطالب در آخرین لحظات عمر شریفش که انتظار می‌رود، مهم‌ترین و اساسی‌ترین مطالب گفته شود، بیان شده است.

بیشتر بخوانید؛

فعالان قرآنی وفاداری در برابر سختی را از امیرالمؤمنین(ع) بیاموزند

جهان باید درس مهرورزی در کنار ظلم‌ستیزی را از علی(ع) بیاموزد

قرآن عین علی‌ و علی(ع) چون قرآن است + صوت

میرزاجانی اظهار کرد: آن حضرت تأکید می‌کنند که با قرآن مأنوس شوید و همگان را به شدت از کوتاهی در عمل به آن برحذر می‌دارند تا مبادا غیر مسلمان‌ها در عمل به قرآن از مسلمان‌ها پیشی بگیرند! متأسفانه در روزگار ما بعضاً مشاهده می‌شود که آموزه‌های قرآن در زندگی مسلمانان کمرنگ شده، از آن طرف برخی جوامع غیر دینی، مفاهیم ناب اسلام را اگرچه به عنوان یافته‌های علمی غرب، مبنای عمل قرار می‌دهند. این گفته به این معنی نیست که مسلمانان ناراحت باشند، چرا غیر مسلمانان، مستقیم یا غیر مستقیم به معارف اسلامی مایل شده‌اند. بلکه نگرانی اینجاست که پیروان دین خاتم که اولی به بهره‌مندی از محتوای آخرین کتاب آسمانی هستند از آن غافل شوند. ذکر این قول، طنز خالی از وجه نیست که گفت: یک وقت نشود ارزش‌های دینی را آن قدر به دنیا صادر کنیم که دیگر چیزی برای خودمان باقی نماند! برهمین اساس ذیل این پیام کلیدی و بسیار حیاتی حضرت، باید تکالیف فرد، اجتماع و حکومت، با دقت جانمایی شود تا به آسیبی که در این حدیث مورد هشدار واقع شده مبتلا نشویم.

«اللَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ لَا یَسْبِقُکُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُم؛ خدا را خدا را درباره قرآن، مبادا دیگران در عمل کردن به دستوراتش از شما پیشی گیرند!» اهمیت این سفارش و وصیت، زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم این سخنان از شخصی صادر شده که به راه‌های آسمان‌ها از راه‌های زمین آگاه‌تر و عالم به تمامی علوم بشری و نیاز‌های انسان‌هاست و از سویی این مطالب در آخرین لحظات عمر شریفش که انتظار می‌رود، مهم‌ترین و اساسی‌ترین مطالب گفته شود، بیان شده است

معاون آموزش، پژوهش و ارتباطات شورای عالی قرآن بیان دیگر مولا علی(ع)، را ناظر به وظایف امت اسلامی در ارتباط با آموزش قرآن به فرزندان دانست و اظهار کرد: در حکمت ٣٩٩ نهج‌البلاغه این طور آمده: «و حَقُّ الوَلَدِ عَلَى الوالِدِ أن یُحَسِّنَ اِسمَهُ وَ یُحَسِّنَ اَدَبَه، و یُعَلِّمَهُ القُرآنَ؛ حق فرزند بر پدر آن است که نام نیکو بر فرزند نهد و خوب تربیتش کند و او را قرآن بیاموزد.» ممکن است برخی فکر کنند که آموزش قرآن، اهمیتی ندارد، چراکه اصل، عمل به قرآن است. باید بدانیم که قدم اوّل برای پیروی و عمل کردن به دستورات قرآن، یادگیری ظاهر و الفاظ آن است. البته بدیهی است که تعلیم قرآن مراتبی دارد و تنها شامل خواندن ظاهری نیست، بلکه تعلیم معانی، تفسیر، سبک زندگی قرآنی، فرهنگ قرآن و… را هم در بر می‌گیرد. لذا مطلب این است که نباید ساحت بحث‌ها را با هم مخلوط کنیم. در این روایت، نقش خانواده به صورت اخص و نقش نظام آموزشی کشور به صورت اعم مشخص می‌شود.

میرزاجانی بیان کرد: سومین کلام زیبا و گهربار حضرت علی(ع) در موضوع اهمیت همنشینى با قرآن، از خطبه ١٧۶ نهج‌البلاغه است که فرموده‌اند: «وَ مَا جَالَسَ هذَا الْقُرْآنَ أَحَدٌ إِلاَّ قَامَ عَنْهُ بِزِیَادَة أَوْ نُقْصَان: زِیَادَة فِی هُدىً، أَوْ نُقْصَان مِنْ عَمىً؛ هیچکس با قرآن همنشین نشد مگر این که زیادت یا نقصانى نصیب او ساخت؛ زیاد کردن در هدایت و کاستن از نابینایى». اعتقاد دارم کارکرد جلسات و محافل قرآن ما باید اینگونه باشد؛ یعنی هرکس که از جلسه قرآن خارج می‌شود باید با زمان ورودش به جلسه تفاوت پیدا کند و نوری از قرآن در وجودش نمایان شود. اگر این طور شد معلوم می‌شود که راه را درست طی کرده‌ایم.

وی در پایان گفت: امیدوارم جامعه علوی ما با تمسک به منویات و عمل به دستورات نجات‌بخش اصل قدیم و سراج منیر مولا امیرالمؤمنین(ع)، بتواند مسیر صلاح و سعادت را زیر بیرق قرآن و اهل بیت علیهم السلام، قرین توفیق بپیماید و به سرمنزل مقصود برسد، ان‌شاءالله.

وهاب خدابخشی