ترجمه قرآن یک فرهنگ لغت عربی به فارسی است

به گزارش ایکنا به نقل از سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در آیین رونمایی از کتاب‌های «منتهی الارب فی لغه‌العربیه» و «فرهنگ امروزین عربی-فارسی» که در سومین روز نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد، این رویداد فرهنگی را یک بهارستان خواند و عنوان کرد: یادگیری زبان برای کسی که دنبال یادگیری زبان مادری است، با کسی که برای یادگیری زبان دوم تلاش می‌کند بسیار متفاوت است. در آموختن زبان دوم، قواعد مبنای آموزش است و زبان‌آموز ابتدا قواعد را یادمی‌گیرد و سپس صحبت کردن را می‌آموزد، درست برخلاف یادگیری زبان مادری و همیشه نخستین دستور زبان‌ها را ابتدا غیربومی‌ها می‌نویسند.

وی ادامه داد: همچنین اولین فرهنگ‌ها نیز توسط خارجی‌ها نوشته شده‌اند چرا که برای یادگیری، با این فرهنگ سروکار داشتند. در یادگیری، زبان موضوعیت دارد و زبان‌آموزان نیازمند بازگردانی لغات فارسی به زبان خود و لغات زبان خود به فارسی بوده‌اند. بنابراین، اینکه شاهد تعداد زیادی فرهنگ زبان فارسی در هندوستان هستیم بی‌جهت نیست. برای زبان عربی نیز همین اتفاق افتاده و فرهنگ «منتهی الارب» یکی از آن فرهنگ‌ها است. خود کلمه «منتهی الارب» به معنای نهایت همت و آرزو و معادل کلمه ایده‌آل است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به آنکه فرهنگ‌نویسی و بیان مختصات زبانی توسط دیگران مصداق تفسیر این بیت است که «بهتر آن باشد که سر دلبران / ‏ گفته آید در حدیث دیگران» است خاطرنشان کرد: تعامل زبان فارسی و عربی در حفظ و تقویت زبان فارسی اثر بسیار مثبتی داشته است. حرف‌های غیر علمی که به دنبال بیرون کردن لغات عربی از فارسی هستند بسیار غلط هستند. باید توجه داشت اهتمام ایرانی‌ها و هندی‌ها برای یافتن معادل‌های عربی، یک سرمایه برای زبان فارسی است؛ همانطور که قرآن برای اولین بار به زبان فارسی ترجمه شده است.

وی ادامه داد: ۱۲۰۰ سال پیش عده‌ای در ماوراءالنهر جمع شدند و تلاش کردند برای کلمه به کلمه قرآن معادل فارسی پیدا کنند و آن زبان میان ما موجود است. ترجمه قرآن خود یک فرهنگ لغت عربی به فارسی است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکید کرد: ما در منطقه‌ای هستیم که صدها میلیون عرب‌زبان در کنار ما زندگی می‌کنند و به دلایل ارتباطات سیاسی و اقتصادی، هرچه به این موضوع بپردازیم کم است. در کشورهای عربی نیز توجه به زبان عربی بسیار جدی است؛ برای مثال کتابخانه‌ای برای شعر عربی ایجاد شده است.

مقالات تاریخ عرب برای دانشنامه جهان اسلام

حدادعادل با اشاره به آنکه امروز در حوزه سیاست و مسائل منطقه به زبان عربی معیار معاصر نیاز داریم گفت: ما در فرهنگستان هم به تعامل زبان فارسی و عربی توجه داریم؛ تألیف فرهنگ جامع زبان فارسی در فرهنگستان شروع شده و گروهی شامل ۶۰ متخصص، درحال تألیف یک مجموعه ۳۵ جلدی در حدود ۸۰۰ صفحه هستند که تا امروز چهار جلد آن به چاپ رسیده است.

وی در پایان افزود: همچنین در زمینه ادبیات تطبیقی که مدیر گروه آن موسی اسفار است، مقالات تاریخ عرب را برای دانشنامه جهان اسلام در ۱۴ هزار کلمه تألیف کرده‌ایم. ادبیات مقاومت در فلسطین نیز از موضوعاتی است که اسفار به آن پرداخته است و با توجه به اینکه از چاپ اول منتهی الارب در ایران ۱۰۵ سال و از چاپ دوم آن ۶۶ سال گذشته، این کتاب احتیاج به تصحیح و چاپ مجدد داشته است و به ویژه با وجود تحول در چاپ، ویراستاری و فرهنگ‌نویسی، این کار بسیار به‌جا بوده است.

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» تا ۲۹ اردیبهشت در محل مصلای امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.