سایه‌نداشتن معصومین(ع) قابل اثبات نیست

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام علی نصیری، استاد درس خارج حوزه علمیه، 25 شهریور در انتهای درس تفسیر خود در سخنانی در پاسخ به یک پرسش از وی درباره روایات سایه‌نداشتن معصومین(ع) و میزان درستی یا نادرستی این روایات با بیان اینکه بنده در پاسخ به این مسئله بر منابع تأکید زیادی دارم، گفت: این روایات باید از منابع معتبر ما به خصوص کافی شریف باشد که ظاهراً این روایات در آن‌جا هم بازتاب یافته است؛ البته بحث طرق و تعدد طرق و اعتبار صدوری و سندی هم باید ملاحظه شود که بنده نگران این بخش نیستم.

 

وی افزود: ولی اگر در این روایات دقت کنیم(عَبْدُ الْجَبَّارِ بْنُ وَائِلٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ- أُتِيَ رَسُولُ اللَّهِ ص بِدَلْوٍ مِنْ مَاءٍ فَشَرِبَ ثُمَّ تَوَضَّأَ فَتَمَضْمَضَ ثُمَّ مَجَّ مَجَّةً فِي الدَّلْوِ فَصَارَ مِسْكاً أَوْ أَطْيَبَ مِنَ الْمِسْكِ ظِلُّهُ لَمْ‏ يَقَعْ‏ ظِلُّهُ‏ عَلَى الْأَرْضِ لِأَنَّ الظِّلَّ مِنَ الظُّلْمَةِ وَ كَانَ إِذَا وَقَفَ فِي الشَّمْسِ و امام رضا علیه‌السلام:‏ «لِلْإِمَامِ عَلَامَاتٌ يَكُونُ أَعْلَمَ النَّاسِ وَ أَحْكَمَ النَّاسِ وَ أَتْقَى النَّاسِ وَ أَحْلَمَ النَّاسِ وَ أَشْجَعَ النَّاسِ وَ أَسْخَى النَّاسِ وَ أَعْبَدَ النَّاسِ...»، امام صادق علیه‌السلام: «عَشْرُ خِصَالٍ مِنْ صِفَاتِ الْإِمَامِ الْعِصْمَةُ وَ النُّصُوصُ وَ أَنْ يَكُونَ أَعْلَمَ النَّاسِ وَ أَتْقَاهُمْ لِلَّهِ وَ أَعْلَمَهُمْ بِكِتَابِ اللَّهِ وَ أَنْ يَكُونَ صَاحِبَ الْوَصِيَّةِ الظَّاهِرَةِ وَ يَكُونَ لَهُ الْمُعْجِزُ وَ الدَّلِيلُ وَ تَنَامَ عَيْنُهُ وَ لَا يَنَامَ قَلْبُهُ وَ لَا يَكُونَ لَهُ فَيْ‏ءٌ وَ يَرَى مِنْ خَلْفِهِ كَمَا يَرَى مِنْ بَيْنِ يَدَيْه) اعلام می‌کند که پیامبر(ص) و امام(ع) یکسری صفات و ویژگی‌هایی دارند.

 

وی ادامه داد: از جمله فرموده است اعلم الناس هستند؛ این دانایی را نمی‌توان در ترازوی ارزیابی گذاشت و تحقق آن خیلی سخت است و معدود افرادی شاید بتوانند در مورد آن قضاوت کنند؛ مأمون مناظراتی راه انداخت و خیلی‌ها را دعوت کرد تا امام رضا(ع) را به چالش بکشد ولی خودش شکست خورد و البته شاید ادعا شود که همه دانشمندان عالم نبوده‌اند.

 

نصیری افزود: ویژگی دیگری که برای معصومین(ع) بیان می‌شود احکم‌الناس است یعنی از نظر قضاوت از همه برتر هستند که اثبات این موضوع هم آسان نیست و بحث مقایسه وجود دارد و ممکن است کسانی زیر بار این مسئله نروند کما اینکه ابن‌تیمیه آن را رد می‌کند. حتی اتقن‌الناس هم برای افراد معاند و بیمار می‌تواند محل انکار باشد یا احلم‌الناس؛ حلیم‌ترین مردم چگونه باید سنجش شود یا اینکه بگوییم اشجع‌الناس ولی چگونه این شجاعت قابل ارزیابی است؟

استاد درس خارج حوزه علمیه ادامه داد: در مورد حضرت امیرمؤمنان(ع) چون ایشان در جنگ‌ها حضور داشتند و شجاع‌ترین افراد هم بودند مردم شجاعت بی‌نظیر ایشان را پذیرفته‌اند ولی در مورد سایر ائمه(ع) این جنگ‌ها نبوده است. یا اعبدالناس یعنی عابدترین مردم که باز این مسئله هم باید سنجش و اثبات شود؛ همه این صفات برای ائمه(ع) از نظر ما درست و مورد تأکید است ولی نیازمند اثبات هم هست و کسانی که مغرض هستند می‌توانند آن را نپذیرند. 

 

نصیری با بیان اینکه گفته شده است که امام می‌تواند پشت سر خود را ببیند همانطور که جلوی خود را می‌بیند، اظهار کرد: این هم مرتبط با جنبه علمی امام و علوم باطنی است و محذوراتی برای اثبات دارد لذا برخی آن را سحر و جادو می‌دانند و از طرفی امام(ع) هم حاضر نیست که هزینه بی‌جهت بدهد بلکه باید در مقام محاجه قرار بگیرد و مثلاً از ایشان سؤال شود تا امام هم آن را نشان دهد یعنی باید میدانی برای اثبات داشته باشیم و درخواستی از سوی برخی افراد انجام شود. 

 

وی افزود: در برخی روایات دارد که بدن ائمه(ع) عطری دارد که از هر جایی عبور می‌کردند مردم بوی آنان را حس می‌کردند؛ این موضوع نه نیاز به محاجه دارد و نه مانند دیدن پشت سر است؛ بلکه نشانه آشکار و واضح و قابل شهود در میان مردم در هر شرایطی است بدون نیاز به اثبات و مقایسه و محاجه ولی سؤال این است که آیا نباید خدا برای یک حجت الهی چنین نشانه‌ای بگذارد؟ آیا نباید فردی در سطح ائمه(ع) با آن تأثیرگذاری چنین کراماتی داشته باشد تا مجبور نباشد دائماً از استدلال و برهان و ... استفاده کند. 

 

نصیری بیان کرد: این دقیقاً با فلسفه ارسال حجج هماهنگ است و براساس قاعده لطف و اتمام حجت کاملاً قابل دفاع و نشانه واضح و آشکار است که حجت را بر مردم تمام کرده است؛ درست است معصومین(ع) بشری مانند دیگران هستند ولی با بشر معمولی هم فرق دارند و خداوند در وجود ایشان تفاوت‌هایی گذاشته است و باید از این نوع کرامات بیشتر بهره ببریم. شافعی تعبیری دارد که می‌گوید دشمنان از روی کینه و حقد و حسادت، مصلحت را در بیان این نوع مطالب نمی‌دیدند و دوستان هم چندان توجه به این مسئله نداشتند که این نوع امور باید بماند برای مردم و آیندگان، لذا باید بازتاب زیادی می‌دادند.

وی با بیان اینکه بیش از 70درصد مباحث و میراث ما فقهی است، گفت: چرا تا این حد در مباحث اعتقادی و سایر مباحث فقیر هستیم؛ زیرا دور و بر اهل بیت(ع) کسانی بودند که بیشتر با همین نوع ابتلائات و مسائل سر و کار داشتند و این‌ها را پرس و جو می‌کردند و خود ایشان هم منتظر بودند تا کسانی خود را موظف بدانند که از ایشان بپرسند یعنی دنبال این نبودند که راه بیفتند و بگویند ما صاحب این فضیلت و آن فضیلت و این کرامت و آن کرامت هستیم و این همه علم و دانش داریم و بیایید استفاده کنیم و علی(ع) بود که سَلُونِی قَبْلَ‏ أَنْ‏ تَفْقِدُونِی را چند بار فرمودند ولی کسی بهره‌ چندانی از آن نبرد.