حسن نقی‌زاده تأکید کرد:
استمرار شب قدر در طول تاریخ
استاد دانشگاه فردوسی مشهد گفت: شب قدر در طول تاریخ در حال تکرار است و در دوره انبیاء هم وجود داشته است و امروز هم تنزل ملائکه و روح بر وجود مقدس امام زمان(عج) انجام می‌شود.
به گزارش ایکنا، حسن نقی‌زاده؛ استاد دانشگاه فردوسی مشهد، شامگاه سوم فروردین ماه در نشست علمی «لیله مبارک؛ با محوریت سوره مبارکه دخان» از سلسله‌نشست‌های سی شب سی آیه که از سوی انجمن علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد در حال برگزاری است، گفت: در آغاز سوره مبارکه دخان ناگهان از نزول قرآن در شب مبارکی (شب قدر) یاد شده است که با پیوست انا کنا منذرین پیوند خورده است. (حم؛ وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ؛ سوگند به كتاب روشنگر؛ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ؛ [كه] ما آن را در شبى فرخنده نازل كرديم [زيرا] كه ما هشداردهنده بودیم؛ فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ).وی افزود: تعبیر دیگر هم لیله است که باید ببینیم به چه معناست و اینکه مراد از لیله آیا ظرف زمانی خاصی است؟ و اینکه مبارکه چیست و لیله مبارکه کدام شب سال است، همچنین سبب مبارک بودن چیست با اینکه همه مکان‌ها و زمان‌ها مخلوق الهی است. پرسش دیگر اینکه مشخصات این لیله چیست و اینکه آیا شبی در تاریخ است یا یک جریان پیوسته است؟ و آیا یک شب در همه تاریخ جهان است یا اینکه تا پایان عمر دنیا مستمر است و پرسش نهایی اینکه مراد از نزول، آیا همه قرآن است یا بخشی از آن؟
نقی‌زاده افزود: خداوند در سوره دخان به دنبال ترساندن افراد مردد از عذاب الهی در دنیا و آخرت است؛ آنان که تردید و شک نسبت به آخرت دارند و فرموده است ما منذر هستیم و آیات انذار را هم در ادامه بیان فرموده است، از جمله «رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ». این انذار الهی و هشدارها توسط قرآنی رخ می‌دهد که در شبی مبارک نازل شده است.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه لیل و لیله در زبان عربی به معنای تاریکی است، تصریح کرد: تعبیر لیل و لیله در قرآن عظمت دارد و قرآن به آن قسم یاد کرده است: والیل اذا یغشی. اما اینکه آیا لیل فاصله بین غروب خورشید تا طلوع فجر است یا خیر؟ و یوم هم همینطور، زیرا قرآن یوم را فقط 12 ساعت و 24 ساعت نمی‌داند، بلکه مقطعی از زمان مراد است.
معنای مجازی لیل
وی اضافه کرد: در زبان عربی لیل به صورت مجازی به معنای دوره‌های سخت هم به کار می‌رود؛ البته در اینجا به نظر نمی‌رسد، چنین چیزی مراد باشد بله همان شب در معنای عرف مراد است و شاهد بر این معنا هم این است که آیه شریفه لیله مبارکه با آیات سوره مبارکه قدر تفسیر می‌شود که فرموده است: انا انزالناه فی لیله القدر.
وی افزود: جالب اینکه قرآن کریم برای لیله قدر ارزش ویژه قائل شده است و آن را معادل بیش از هزار شب می‌داند؛ در سوره اسراء هم از تعبیر «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِی بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ» برای معراج استفاده شده است و ظرف برخی عبادات را هم شب بیان کرده است از جمله در آیات: قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا یا در وصف بندگان خدا فرمود: كَانُوا قَلِيلًا مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ.
نقی‌زاده با بیان اینکه از جمله خصوصیات شب، آرامش و حضور قلب است، لذا فلسفه تعظیم شب هم از این جهت است و شرایط برای ارتقای روحی و معنوی فراهم‌تر است تا روز به معنای مبارک پرداخت و تصریح کرد: کلمه مبارکه به معنای خیر کثیر است که در قرآن در مواردی به کار رفته است از جمله در تعبیر حضرت عیسی(ع) که فرمودند: وَجَعَلَنِی مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِی بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا. این کلمه از برکه یا نقاط گودی از زمین گرفته شده است زیرا این گودی‌ها محل تامین آب برای انسان و حیوانات بوده است.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: هیچ چیزی برای بشر پرخیر و برکت‌تر از اصلاح حال بنده و انسان نیست، لذا سرزمین‌هایی که جایگاه نزول وحی الهی بوده‌اند، سرزمین مبارک نامیده شده است: إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ. فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ و در مورد قدس فرمود: مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا. لیله قدر شب با ارزشی است که قرآن در آن نازل شده است.
وی با بیان اینکه این را هم مطرح کنیم که از کجا می‌دانیم که لیله مبارکه همین لیله قدر است که با پیوند بین دو سوره دخان و قدر پاسخگوی سؤال ما هست، اضافه کرد: در سوره بقره هم به شهر رمضان اشاره کرده است که قرآن در آن نازل شده است؛ بنابراین قرآن در لیله مبارکه در شب قدر و آن هم در ماه رمضان نازل شده است.
شب‌های قدر براساس روایات
نقی‌زاده بیان کرد: قرآن زمان دقیق شب قدر را معلوم نکرده است، ولی روایات ما را به سه شب 19، 21،23 و حتی طبق روایت اهل سنت به 27 ارجاع می‌دهند و برخی روایات هم به روزهای آخر ماه اشاره دارند، ولی آنچه مسلم است شب قدر در ماه مبارک رمضان است.
وی با بیان اینکه این شب مبارک چرا مبارک است؟ گفت: زمان به لیل آنچه در آن رخ می‌دهد، ارزشمند است کما اینکه کعبه چون در مسجدالحرام است ارزش یافته است و شب قدر هم همینطور. برکت‌خیز بودن شب قدر و ارزشمندی آن از چند جهت قابل ملاحظه است؛ اول نزول کتاب الهی؛ البته شب قدر قبل از نزول قرآن هم جایگاه داشته است و به خاطر نزول قرآن، ارزشمند نشده است.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: دلیل دیگر مبارک بودن نزول ملائکه و روح است گرچه تنزیل روح و ملائکه قبل از پیامبر(ص) هم بر انبیاء وجود داشته است؛ سلام هی حتی مطلع الفجر هم وجه دیگر ایمنی از گزند شیطان و مخاطراتی است که سعادت انسان را تهدید می‌کند.
نقی‌زاده بیان کرد: تقدیر امور و احکام آن در این شب انجام می‌شود و سرنوشت بشر به تناسب حالش در این شب تا سال دیگر تعیین می‌شود؛ در سوره دخان فرمود: فیها یفرق من کل امر حکیم. هر امر محکم و استواری تبیین می‌شود. همچنین ایمنی از گزند شیاطین و آفات دیگر از جمله وجوه مبارک بودن این لیله است. در روایت داریم که اگر کسی در این شب مشمول رحمت و مغرفت خدا قرار نگیرد انسانی شقی است.
استمرار شب قدر در طول تاریخ
استاد دانشگاه فردوسی مشهد با بیان آیا اینکه آیا شب قدر فقط در تاریخ مختص پیامبر(ص) و اسلام است، افزود: از مجموعه روایات می‌فهمیم شب قدر در طول تاریخ مستمر بوده است و تا قیامت هم تداوم خواهد یافت. دلیل آن هم از خود قرآن است و این است که قرآن فرموده است: تنزل الملائکه و الروح؛ واژه تنزل به کار رفته است نه انزل یعنی به صیغه مضارع به کار رفته است که استمرار را می‌رساند، لذا نزول ملائکه مستمر است.
وی تاکید کرد: دیگر اینکه قرآن فرموده است تو چه می‌دانی شب قدر چیست؟ این تعبیر نشان می‌دهد شب قدر از قبل بوده است که فرموده تو چه می‌دانی چیست؟ همچنین فرموده است سلام تا طلوع فجر تداوم دارد یعنی جمله اسمیه به کار رفته است که نشانه استمرار است. البته در اینکه سلامت آن به چه معناست معنانی مختلف به کار رفته است و سلام هم یعنی ابلاغ سلامتی و ایمنی و اینکه ملائکه بازتاب خیر و رحمت و مغفرت الهی هستند، لذا شب قدر شب مبارکی است.
وی افزود: این آیات همچنین استمرار نزول ملائکه دلیل بر وجود انسان کامل در تمامی دوران‌ها است که امروز این مسئله بر قلب مبارک امام زمان(عج) محقق می‌شود. نکته دیگر اینکه نزول قرآن در شب قدر به چه معنایی است که علامه طباطبایی فرموده است که قرآن یک نزول تدریجی و یک نزول دفعی و آنی داشته است که نزول در شب قدر همان نزول یکباره است و شروع نزول تدریجی از زمان مبعث و با 5 آیه ابتدای سوره علق بوده است. برخی هم این نزول را به بیت المعمور می‌دانند.
انتهای پیام مطالب مرتبط
