حجت‌الاسلام حسین رحیمیان موحد:
هدف طلبگی فهم دین، تهذیب نفس و کمک به نظام است
رئیس هیئت مدیره مرکز خدمات حوزه‌های علمیه گفت: حوزه برای تشخیص و فهم درست دین و بسط نگاه توحیدی، تربیت نفوس و خودسازی و هدایت مردم به سمت ارزش‌های اخلاقی، تربیتی و ایمانی ایجاد شده است که البته کمک به نظام هم یک هدف ثانوی در کنار این اهداف است.
کاهش جمعیت جوان کشور، مشکلات اقتصادی و برخی عوامل دیگر موجب شده که داوطلبان تحصیل در حوزه مانند دانشگاه‌ها کاهش پیدا کند به همین دلیل برخی از مدارس علمیه برای جذب طلبه اقدام به تبلیغات متفاوت با رسالت و روحیه طلبگی کرده‌اند که واکنش‌ها و بازتاب‌های منفی از سوی برخی استادان حوزه علمیه به همراه داشته است.خبرنگار ایکنا درباره جذب داوطلبان تحصیل در حوزه و رسالت اصلی حوزویان با حجت‌الاسلام والمسلمین حسن رحیمیان موحد؛ مسئول سابق دبیرخانه شورای عالی حوزه‌های علمیه و رئیس هیئت مدیره مرکز خدمات حوزه‌های علمیه گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم؛
هدف اصلی که حوزه‌ها برای آن تشکیل شده‌اند با این نوع کارها سنخیت چندانی ندارد؛ به نظرم خود آقایانی هم که این کار را کرده‌اند معترف به این موضوع هستند؛ حوزه‌ها برای تشخیص و فهم درست دین، انسان و جهان و بسط نگاه توحیدی، تربیت نفوس و خودسازی و هدایت مردم به سمت ارزش‌های اخلاقی، تربیتی و ایمانی ایجاد شده است که البته کمک به نظام هم یک هدف ثانوی در کنار این اهداف است زیرا نظام، نظام اسلامی است و باید حمایت شود ولی این امر، ثانویه است.
سال‌ها قبل از مقام معظم رهبری سؤال شد که شما بعد از ریاست جمهوری چه خواهید کرد و ایشان پاسخ دادند من قصد دارم به حوزه قم بروم ولی اگر امام به بنده دستور بدهند که در عقیدتی سیاسی ژاندارمری یکی از شهرهای سیستان و بلوچستان خدمت کنم می‌روم؛ اگر نظام مسئولیتی بر دوش ما بگذارد حضور در آن ایرادی ندارد بلکه لازم است ولی این هدف اصلی نیست و اگر دیگرانی هستند که این کارها را بر عهده می‌گیرند روحانیت باید کار اصلی خود را انجام دهند.
کسانی که در حوزه کار اصلی خود را انجام داده‌اند، بهترین و بزرگترین خدمت را به جامعه کرده‌اند یا با تبلیغ رسمی و یا مهمتر از تبلیغ رسمی، خودسازی است که بسیاری از روحانیون برجسته ما با خودسازی و تهذیب، قلوب زیادی از مردم را به خود جلب کرده‌اند.
قبل از انقلاب، تقریبا همه دنیا حتی اروپا تحت تاثیر تفکر مارکسیست بود و تفکرات چپ بسیاری از کشورها و مراکز علمی دنیا در جهان اسلام و حتی اروپای غربی را تحت تاثیر قرار داده بود و یک نگرانی وجود داشت که بچه‌هایی که به اروپای غربی می‌رفتند تحت تاثیر مارکسیست آن را بپذیرند ولی در ایران این خطر کمتر بود و دلیل آن شخصیت امام(ره) و یاران و اطرافیان برجسته ایشان مانند شهید مطهری بود، البته کسی چون علامه طباطبایی هم شخصیت بزرگی است که با نوشتن کتب فلسفی و تفسیر در این مسیر قدم بزرگی برداشت.
علامه طباطبایی با سلوک علمی و اخلاقی و فلسفی مانند سدی مانع نفوذ مارکسیست به کشور و سبب نجات نسل جوان و توسعه دینداری جامعه ایرانی شد و نگذاشت نسل جوان جذب تفکرات انحرافی شود. خطر دیگر در این دوره، ناسیونالیست ترکی و عربی و ... بود؛ در ایران هم از دوره رضاخان به این مسئله دامن زده شد و کسانی چون محمد معین؛ صاحب فرهنگ معین، عبدالحسین زرین کوب و ... هم به این فضا دامن زدند ولی یک کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران شهید مطهری این هیمنه را شکست و فروریخت.
نتیجه اینکه در شرایطی ممکن است برای حمایت از نظام یکسری کارها صورت بگیرد که مقبول است ولی به صورت کلی این نوع نگاه در حوزه درست نیست و نباید به آن دامن زده شود. هدف اصلی تربیت نفوس و توسعه اخلاق در جامعه و تقویت دینداری است.
ایکنا ـ شاید توجیه افرادی که از روش‌های خاص و وعده‌های شغلی برای جذب طلاب استفاده می‌کنند این است که از این طریق رغبت بیشتری برای تحصیل در حوزه ایجاد شود؟
کسانی که این نوع تبلیغات برای جذب طلبه داشته‌اند قصدشان خیر بوده است ولی مقداری جوانی کرده‌اند و شاید با روش‌های بهتری این کار را می‌کردند تا این شائبه در اذهان ایجاد نشود که حوزه برای جذب طلبه وعده غذا و شغل می‌دهد ضمن اینکه افرادی در حوزه ماندگار خواهند بود که واقعا این کار را دوست داشته باشند و قصد و نیتشان کسب معارف الهی باشد.
کسانی که با روش‌های تبلیغاتی جذب می‌شوند اولا ممکن است سرخورده شوند و به اهداف و آرزوی خود نرسند و ثانیا وقتی ما وعده و وعید بدهیم معمولا نمی‌توانیم کسانی را جذب کنیم که اهداف حوزه و خود حوزه را دوست دارند. اگر حتی موفق هم بشوند چون با انگیزه شغل و درآمد می‌آیند چندان به درد حوزه نمی‌خورند و کاری بر زمین مانده از حوزه را بر دوش نخواهند گرفت.
حوزه جای کسب مهارت‌های دینی و تربیت نفس است: لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ ۚ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا ۚ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ؛ خداوند در این آیه در مورد مسجد قبا سخن گفته است و اینکه در این مساجد افرادی نماز می‌خوانند و معتکف هستند که طهارت و تقوا را دوست دارند؛ مدارس علمیه هم مانند مسجد است و کسانی که دوستدار تقوا و معارف الهی و محبت خدا هستند باید در آن جمع شوند تا طهارت بیشتری پیدا کنند.
ایکنا ـ موضع بزرگان حوزه درباره اینگونه تبلیغات چیست و آیا اطمینان از تامین حداقل کفاف برای حوزویان نمی‌تواند به اهداف علمی و اخلاقی طلاب کمک کند؟
مدتی قبل با آیت‌الله حسینی بوشهری تماس داشتم و ایشان و سایر اعضای شورای عالی از این نوع کارها ناراحت بودند و منتقد این مسئله هستند. تفکر اعضای شورای عالی این این است که سنت‌های حوزه باید حفظ شود و طلبه باید برای اهدف الهی جذب شود. البته دغدغه مالی و معیشتی برای مسئولان حوزه مهم است ولی امکانات و مقدورات در همین حد است و امیدواریم بتوانیم برنامه‌ریزی مناسب‌تری در بحث معیشت داشته باشیم و در دوره گذشته شورا هم این مباحث همیشه مطرح بوده است تا حمایتی از طلاب صورت بگیرد.
موقوفات اندک است و بودجه دولتی هم آن مقداری که هست بر ای شهریه استفاده نمی‌شود و حداقل مبلغ مورد نیاز برای نگهداری و هزینه مدارس علمیه و حقوق کارکنان و ... است که البته همیشه تبلیغات منفی زیادی هم پشت سر آن وجود دارد در حالی که گاهی آمارهای نادرستی هم ارائه می‌شود.
خوب است ذکر کنم که معمولا اگر مبلغی به عنوان بودجه شورای عالی حوزه در نظر گرفته می‌شود صرفا برای این شورا نیست؛ تمام بودجه حوزه علمیه به نام شورا اختصاص داده می‌شود و این بودجه فقط برای این شورا و مرکز مدیریت حوزه نیست بلکه برای حوزه‌های سراسر کشور و مراکز و نهادهای اقماری و وابسته به حوزه است و نکته دیگر اینکه معمولا و بیشتر اوقات، بودجه اعلامی پرداخت نمی‌شود و این فرایند همه ساله تکرار شده است.
گفتت و گو از علی فرج زاده
انتهای پیام مطالب مرتبط
