رژیم صهیونیستی تهدیدی برای تمدن‌هاست، نه فقط کشور‌ها

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سید احسان رفیعی علوی رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) عصر امروز دوشنبه دوم تیرماه در این دانشگاه برگزار شد، ضمن تأکید بر ضرورت توجه جدی نهاد‌های علمی کشور به موضوع حقوق بشر شرقی با اشاره به تجاوزات صورت‌گرفته علیه ایران اسلامی و مصادیق عینی نقض حقوق بشر، اظهار کرد: امروز ما را با یک مسئله عینی و ملموس در حوزه حقوق بشر در واقعیت روبه‌رو می‌کند.

عضو هئیت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) ادامه داد: شاید روزی که ما در مسئله حقوق بشر با رویکرد شرق فرهنگی شروع به کار کردیم، ابهام‌هایی وجود داشت از این جهت که چقدر تغییر در قواعد، مبانی و بنیاد‌های حقوق بشر ضرورت دارد؛ اما به نظر می‌رسد در مقطعی از تاریخ ایستاده‌ایم که نیاز به نگاه نو در حوزه حقوق بشر واقعاً وجود دارد.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: تجاوز به کشوری عضو سازمان ملل و معاهدات معتبر بین‌المللی و نقض مکرر حقوق ملی و داخلی آن کشور، امروز برای ما یک مثال زنده و روشن در واقعیت تداعی می‌کند که این وضعیت می‌طلبد نگاهی نو در حوزه حقوق بشر شکل گیرد.

وی با تقسیم سخنان خود به دو بخش، گفت: بخشی از صحبت‌هایم مربوط به پارادایم موجود در حقوق بین‌الملل و حقوق بشر است و بخش دیگر مربوط به ضرورت نویافته‌ها و تلاش برای توسعه قواعد آمره بین‌المللی.

رئیس دانشگاه باقرالعلوم (ع) در ادامه با اشاره به تجاوزات متعدد رژیم صهیونیستی در روز‌های اخیر، گفت: رئیس‌جمهور آمریکا، که به لحاظ هویت سیاسی یک شخصیت شناخته‌شده در سطح جهان است، در توییتی با تیک آبی و قابل انتساب، تهدید به قتل مرجعیت دینی می‌کند؛ مرجعیتی که بخشی از جهان اسلام را نمایندگی می‌کند.

رفیعی علوی تأکید کرد: این تهدید در سطح اول خود به معنای توسل به زور و از بین بردن امنیت اشخاص و حق حیات آن‌هاست، البته من گفت‌و‌گو را از این منظر که یک حق شخصی تهدید شده، آغاز نمی‌کنم؛ بلکه بحث من از سطح نقض حقوق بین‌الملل و حقوق بشر موجود آغاز می‌شود.

وی با اشاره به اینکه این تهدید‌ها برخلاف چارچوب‌هایی است که خود نظام‌های حقوق بین‌الملل آن را بنا کرده‌اند، گفت: چند نکته اساسی در این زمینه وجود دارد، اول آن‌که در حوزه حقوق بشر، ترویج گفتمان نفرت و خشونت مذهبی، یکی از خطوط قرمز پذیرفته‌شده است، زمانی که رهبر معنوی و تئوریسین فکری یک تمدن دینی تهدید به قتل می‌شود، در واقع موجی از خشونت و نفرت در جهان ترویج می‌شود؛ چه به شکل ایجابی و چه سلبی.

وی خاطرنشان کرد: امروز آمریکا نقاب ریاکارانه خود در موضوع استاندارد‌های حقوق بشری را کنار زده و خلاف قواعد بنیادین حقوق آمره بین‌المللی، که بر حفظ صلح و امنیت جهانی تأکید دارد، عمل می‌کند و تهدید یک تئوریسین فکری و سمبل یک جریان، نه‌تنها نقض حقوق فردی، بلکه نقض نظم جهانی است.

رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) در ادامه به نقض دوم اشاره کرد و گفت: در ابتدای منشور ملل متحد و رأی تاریخی لوتوس در دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) آمده است که تمامی رویه‌ها و توسعه‌های حقوق بین‌المللی باید ذیل تعهد به تلاش برای صلح پایدار شکل گیرد؛ لذا اگر به مبانی حقوق بشر و حقوق بین‌الملل دقت کنیم، تمامی معاهدات و فعالیت‌ها ذیل این هدف تعریف می‌شوند.

وی در پاسخ به این پرسش که «این نوع تهدید چه لطمه‌ای به صلح جهانی وارد می‌کند»، گفت: تهدید مرجعیت دینی، مسبوق به سابقه است. پیش از این نیز مرجعیت شیعه در عراق از سوی رژیم صهیونیستی تهدید شده بود. در سال‌های اخیر این تهدیدها، به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم، بار‌ها تکرار شده و جریان تهدیدکننده روز به روز جسورتر شده است.

رفیعی علوی با اشاره به اینکه مرجعیت اعلای عراق که هیچ نسبت سیاسی مستقیمی هم ندارد، مورد تهدید قرار می‌گیرد، گفت: این تهدید‌ها امروز به مرجعیت تامه شیعیان جهان نیز گسترش یافته و مصداق آشکار نقض حقوق بین‌الملل و بی‌توجهی به اصول اساسی حقوق بشر است.

رئیس دانشگاه باقرالعلوم (ع) با اشاره به اهمیت بررسی پیوند تهدید‌های اخیر با اصول حقوق بین‌الملل، اظهار کرد: باید ببینیم این تهدید‌ها چگونه مانع تحقق صلح و تلاش برای صلح بیشتر هستند. امروز هیچ‌کس نمی‌تواند انکار کند که امنیت و صلح در عراق، پیوندی عمیق با مرجعیت اعلای مردم این کشور دارد.

وی ادامه داد: اگر مرجعیت شیعه در عراق وجود نداشت، ما شاهد حفظ و ترویج حقوق اقلیت‌ها، حتی غیرشیعه و غیرمسلمان، نبودیم. مرجعیت دینی شیعه امروز حامی همه مردم عراق است. حقوق ایزدی‌ها، حقوق پیروان سایر مذاهب اسلامی، توسط چه کسی حفظ شده؟ تلاش برای پایداری صلح در عراق از سوی چه کسی انجام گرفته؟ از سوی کسی که امروز هدف تهدید مستقیم قرار گرفته است.

وی تأکید کرد: اگر پیش‌تر تهدید‌ها به‌صورت غیرمستقیم انجام می‌شد، اکنون این تهدید‌ها نه‌تنها مستقیم هستند، بلکه از الفاظ صریحی مانند «قتل» و «کشتن» استفاده می‌شود. فواصل زمانی میان تهدید‌ها نیز کوتاه‌تر شده است.

رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه این تهدید‌ها صرفاً محدود به مرجعیت عراق نیست، افزود: درباره مرجعیت ایران و به‌طور کلی مرجعیت فکری تشیع نیز وضعیت مشابهی وجود دارد. چه کسی صلح پایدار را در موضوع سوریه حفظ کرد؟ چه کسی به مردم فلسطین کمک کرد؟ چه کسی جنبش‌های نیازمند صلح را حمایت کرد؟ کسی که امروز تهدید می‌شود، در طول سال‌ها مروج فرهنگ نوع‌دوستی و صلح بوده است.

وی ضمن انتقاد از عملکرد نهاد‌های بین‌المللی گفت: متأسفانه ما امروز شاهد «بی‌عملی» از سوی ارکان سازمان ملل هستیم. بی‌عملی‌ای که به سمت «بی‌عملی ایجابی» حرکت کرده است؛ یعنی نه‌تنها سکوت، بلکه سکوتی که خود به شکلی از تأیید ضمنی بدل می‌شود.

رفیعی علوی با اشاره به مفهوم سببیت در حقوق کیفری بین‌المللی، تصریح کرد: یکی از موضوعات مورد بحث در جرم‌انگاری‌های جهانی، بی‌عملی‌هایی است که همراه با وظیفه و تکلیف بوده‌اند. سازمان ملل متحد موظف است در مسیر توسعه صلح و گفت‌و‌گو گام بردارد، اما اکنون با سکوتش، عملاً تلاش‌های صلح‌آمیز را به خطر می‌اندازد.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تهدید آزادی بیان مشروع، گفت: آزادی بیان یکی از حقوق بنیادین بشر است که البته در مورد آن تنوع دیدگاه وجود دارد، اما یکی از موارد پذیرفته‌شده، حق آزادی بیان از طریق تشکیل احزاب، اصناف و اجتماعات است.

رئیس دانشگاه باقرالعلوم (ع) تأکید کرد: تهدید شخصیت علمی، مرجعیت فکری و معنوی ادیان الهی که هیچ سابقه‌ای در آتش‌افروزی یا گفتار نفرت‌انگیز ندارد، نقض صریح حق آزادی بیان محسوب می‌شود.

وی افزود: آنچه امروز شاهد آن هستیم، ناتوانی نظام موجود حقوق بشر در حفظ خویش است. این نظام قادر به خلق الزام کافی یا تولید حرکت لازم نیست و دچار نوعی بی‌نتیجه‌گی شده است.

رفیعی علوی گفت: در همین‌جا بحث را در حوزه حقوق بشر بین‌المللی به‌پایان می‌برم. اما ما یک گفت‌وگوی دیگر نیز داریم که مربوط به سمت دیگر جغرافیای فکری حقوق بشر است: یعنی «رهیافت شرق فرهنگی».

وی با اشاره به برگزاری نخستین کنفرانس حقوق بشر در رهیافت شرق فرهنگی در تهران و قم، بیان کرد: در این نشست، نزدیک به پنجاه استاد برجسته و فعال در حوزه حقوق بشر بیانیه‌ای امضا کردند که مضمون آن نقد اساسی به نظام‌های موجود است.

به گفته وی، نظام‌ها و پارادایم‌های موجود حقوق بشر، با سرعت بی‌سابقه‌ای در حال بازتولید نقض حقوق بشر هستند. همان ساختار‌هایی که قرار بود حافظ حقوق انسان باشند، خود در رعایت آن ناتوان شده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه ساختار‌های حقوق بشر موجود، عدالت توزیعی یا برابری فرهنگی ایجاد نمی‌کنند، گفت: ما شاهد نظمی هستیم که نابرابری را ترویج می‌کند؛ بخشی از جامعه جهانی را ضعیف‌تر، فقیرتر و محکوم‌تر کرده و به بخش دیگر اجازه داده با معیار‌های دوگانه به سلطه خود ادامه دهد.

استاد دانشگاه باقرالعلوم (ع) اظهار کرد: حقوق بشر موجود دیگر راهی ندارد جز انتخاب میان ادامه مسیر فعلی یا پذیرش رهیافت فرهنگی. باید به سمت حقوق بشری برویم که تنوع فرهنگی، برابری و گفت‌وگوی تمدن‌ها را به رسمیت بشناسد. اگر به آمار تلفات در جنگ جهانی اول و دوم نگاه کنیم و آن را با عملکرد رژیم صهیونیستی در فلسطین مقایسه کنیم، می‌بینیم که در مدت کوتاه‌تری، کشته‌های بیشتری از برخی کشور‌ها درگیر در جنگ جهانی توسط این رژیم ایجاد شده است.

وی افزود: ما در جنگ جهانی دوم شاهد کشتار نخبگان، استادان دانشگاه، پزشکان و امدادگران بودیم. در مقایسه با آن، آنچه امروز رخ می‌دهد، در مدت زمان کمتر، دارای شدت و خشونت بیشتری است و حقوق بشر فعلی قادر به پاسخگویی مؤثر نیست.

پایان حقوق بشر مدرن آغاز بازگشت به تمدن‌های اصیل است

رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با انتقاد از عملکرد نهاد‌های بین‌المللی در قبال جنایات رژیم صهیونیستی، تأکید کرد: اسرائیل فقط خاک غصب نکرده، بلکه تهدیدی علیه تمدن‌هاست؛ در برابر آن، حقوق بشر موجود به پایان خود رسیده و تنها راه، بازاندیشی در چارچوب تمدنی است.

وی در ادامه سخنان خود با تمرکز بر مسئله فلسطین و هویت تمدنی در حقوق بین‌الملل، اظهار کرد: آنچه امروز در فلسطین می‌گذرد، صرفاً یک بحران سرزمینی نیست، بلکه مسئله‌ای عمیق‌تر و تمدنی است. رژیم صهیونیستی نه تنها خاک فلسطینیان را اشغال کرده، بلکه به تهدیدی تمام‌عیار علیه بنیاد‌های تمدنی ملت‌ها تبدیل شده است.

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به ترور و حذف سیستماتیک دانشمندان توسط رژیم صهیونیستی گفت: این حذف‌ها محدود به ایران نبوده و دامنه‌اش بسیاری از کشور‌های جهان را دربر گرفته است. اما ریشه اصلی وضعیت فعلی در کجاست؟ چه چیزی باعث شده که حقوق بشر، در مواجهه با این جنایات، ناتوان و بی‌اثر جلوه کند؟

رئیس دانشگاه باقرالعلوم (ع) در پاسخ به این سؤال، تصریح کرد: دلیل این وضعیت، فقدان تمدن و فرهنگ در رژیم صهیونیستی است. به خاطرات جان کری، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا، مراجعه کنید؛ او می‌گوید پس از جنگ جهانی دوم، کشور‌های بسیاری را طراحی و تقسیم کردیم؛ نام‌هایی مانند اردن و فلسطین بر آنها نهادیم. اما تنها دو کشور بودند که نمی‌توانستیم با آن‌ها چنین برخوردی کنیم: ایران و مصر. دلیلش روشن بود؛ تمدن‌های عمیق و ریشه‌دار را نمی‌توان در مرز‌های مصنوعی محدود کرد.

وی ادامه داد: برخلاف این تمدن‌ها، اسرائیل فاقد آن مؤلفه‌های اصیل یک دولت مشروع است. این رژیم نه خاک بومی دارد، نه تاریخ مستقل و نه فرهنگ نهادینه. همین امر، آن را از یک اشغالگر صرف، به تهدیدی جهانی علیه مفهوم تمدن تبدیل کرده است.

رفیعی علوی تأکید کرد: اگر از حق مردم فلسطین نسبت به سرزمین‌شان هم عبور کنیم، باز با دو خطر بزرگ مواجهیم: نخست، نبود یک تمدن واقعی در ساختار اسرائیل و دوم، تبدیل‌شدن این رژیم به الگویی برای تمدن‌زدایی از سیاست جهانی. اسرائیل با عمری کمتر از صد سال، نمی‌تواند نماینده مشروع هیچ تمدنی باشد، اما در عوض، تهدیدی علیه تمدن‌های کهن است.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) افزود: فاجعه آن‌جاست که حقوق بشر موجود، به‌جای مهار این تهدید، با سکوت و بی‌عملی، در حال حمایت غیر مستقیم از آن است. اینجاست که باید گفت، پایان راه حقوق بشر مدرن فرا رسیده است.

وی خاطرنشان کرد: در این نقطه تاریخی، ما نیازمند شکل‌گیری و تکامل «ایده‌های الزام‌آور حقوق بشری» با پشتوانه تمدنی و فرهنگی هستیم؛ و این همان جایی‌ است که گفت‌وگوی حقوق بشر در رهیافت شرق فرهنگی آغاز می‌شود.