سامانه هوشمند «تحلیل و توصیف رویدادهای تاریخی» رونمایی شد
در نشست خبری از سامانه هوشمند تحلیل و توصیف رویدادهای تاریخی در مرکز علوم اسلامی نور رونمایی شد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رحیمی ثابت؛ مدیر گروه علمی تاریخ مرکز نور، در نشست خبری رونمایی از سامانه هوشمند «تحلیل و توصیف رویدادهای تاریخی»، گفت: مرکز نور تصمیم گرفته است کارهای هوشمندی را که در طول 18 سال که از تأسیس کارگروه هوش مصنوعی می‌گذرد در سلسله جلساتی اطلاع‌رسانی کند و امروز اولین محصول هوشمند در فضای تاریخی معرفی خواهد شد و تلاش بر این است که هر ماه یک محصول آماده شده توسط هوش مصنوعی معرفی شود. وی افزود: پایگاه جامع تاریخ از سال 1377 در بستر اینترنت عرضه شد که البته پشتوانه پژوهشی از قبل مانند تاریخ طبری و ... داشت و رویدادهای تاریخی در منابع مختلف را استخراج کرده بودیم. پژوهشگران مرکز با مطالعه خط به خط متون تاریخی که عمدتا هم به عربی بود وقایع تاریخی را استخراج کردند و البته فقط به وقایع مهم هم اکتفا نکردند؛ بلکه هر واقعه‌ای که در تاریخ ردپایی داشت ثبت و ضبط شده است.
رحیمی ثابت با بیان اینکه این پایگاه قابلیت و امکانات پژوهشی مختلفی از جمله دسته‌بندی رویدادها مانند نظامی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و ... دارد، تصریح کرد: همچنین این وقایع به دوره‌های مختلف، مانند دوره پیامبر(ص)، دوره حضرت علی(ع) و بازه‌های زمانی گوناگون، مانند سال یازدهم تا سال 25 هجرت یا اشخاص خاصی مانند مالک اشتر تقسیم‌بندی شده است و در این بستر فقط به جمع‌آوری یکسری رویدادهای تاریخی اکتفا نشده است.
مدیر گروه علمی تاریخ مرکز نور اضافه کرد: هر روز که می‌گذرد به دادههای تاریخی این مجموعه افزوده می‌شود؛ یعنی علاوه بر وقایع صدر اسلام، وقایع دوره میانی و دوره قاجار و مشروطه هم در حال افزودن است و درصدد هستیم تا همه دوران‌های تاریخ جهان اسلام را تحت پوشش قرار دهیم.
وی افزود: وقتی بحث هوش مصنوعی پررنگ و جدی شد تصمیم گرفتیم از قابلیت‌های هوش مصنوعی استفاده کنیم؛ مثلا 190 گزارش در مورد عاشورا از منابع مختلف و معتبر جمع‌آوری شده است که «الصحیح» جعفر مرتضی یکی از منابع ما محسوب می‌شود؛ لذا یکسری مقالات کوتاه در مورد هر یک از وقایع تاریخی مانند نبردهای نظامی در یک مقطع و ... نگارش شد.
رحیمی ثابت با بیان اینکه 180هزار واقعه تاریخی غیرتکراری در پایگاه وجود دارد، اظهار کرد: در حال حاضر برای هر واقعه تاریخی از طریق هوش مصنوعی؛ مقاله، درباره و شرح کوتاه تولید کرده‌ایم که در سایت موجود است.
پردازش بیش از 270هزار داده
همچنین علی دانش، مدیر بخش پردازش هوش مصنوعی مرکز نور، با بیان اینکه تیم فنی مرکز بیش از ۲۷۰ هزار گزارش را پردازش کرده است گفت: با استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ و زیرساخت سخت‌افزاری داخلی، برای بیش از ۱۸۰ هزار رویداد تاریخی مقالات کوتاه و مستند تولید شده است.
وی با بیان اینکه تولید متن‌ها صرفا مبتنی بر دادههای در اختیار مرکز است و از منابع خارجی بدون کنترل استفاده نشده است اظهار کرد: برای کاهش خطا و توهم در خروجی مدل‌ها، هر پاراگراف تولیدشده را به منبع ارجاع داده‌ایم تا کاربر با یک کلیک منبع اصلی را مشاهده کند.
دانش اضافه کرد: دسته‌بندی رویدادها بر اساس نوع (نظامی، سیاسی، فرهنگی، دینی و غیره)، بازه زمانی، شخص یا مکان، امکان محدودسازی جست‌وجو به دوره‌ها یا افراد خاص و نمایش مجموعه کامل رویدادهای مرتبط با آن محور و استخراج و یکپارچه‌سازی گزارش‌های متعدد از منابع مختلف، تولید یک متن خلاصه و منظم به‌عنوان شرح رویداد از جمله ویژگی‌ها و قابلیت‌های این مجموعه تولید شده توسط هوش مصنوعی است.
مدیر بخش پردازش هوش مصنوعی مرکز نور با اشاره به ایجاد یک درگاه یکپارچه تحت عنوان جی‌پی‌تی برای تسهیل دسترسی به مدل‌های زبانی و امکان استفاده از سرویس‌ها با کارت‌های داخلی ادامه داد: مرکز از ترکیب دو رویکرد، استفاده از مدل‌های متن باز مستقر بر سرورهای داخلی و استفاده محدود از سرویس‌های خارجی تلاش کرده است تا ضمن پاسخ‌گویی به نیازها، مسائل مربوط به محرمانگی و هزینه‌ها را مدیریت کند.
دانش با اشاره به جلوگیری از تولید اطلاعات غیرمستند گفت: برای این کار اقداماتی چون؛ محدودسازی دامنه ورودی مدل‌ها به گزارش‌ها و منابعی که خود مرکز استخراج و تأیید کرده است، الزام مدل برای ارجاع‌دهی هر پاراگراف به منبع یا منابع مبدأ، به‌طوری‌که کاربر بتواند سند اصلی را با یک کلیک مشاهده و صحت مطالب را بررسی کند انجام گرفته است.
وی بکارگیری مدل‌های زبانی بزرگ‌تر برای استخراج مستقیم رویدادها از متون تاریخی و غنی‌سازی پایگاه داده‌ها، توسعه بانک داده اعلام اشخاص و اماکن به‌صورت منظم، اتصال آن‌ها به مقالات و رویدادهای مربوطه و طراحی و پیاده‌سازی یک سامانه گفت‌وگوی هوشمند تاریخی را از برنامه‌های آینده اعلام کرد.
دانش در پایان گفت؛ این پروژه قرار است با اتصال به سایر سرویس‌های مرکز مانند سامانه‌های حدیث و تفسیر، بخشی از دستیار جامع هوش مصنوعی حوزه علوم اسلامی را ایجاد کند.
مطالب مرتبط
