شمول نفقه زوجه بر هزینه‌های مشاوره، تعلیم و تربیت بررسی شد

به گزارش ایکنا، کرسی علمی ـ ترویجی با موضوع «بررسی شمول نفقه زوجه بر هزینه‌های مشاوره و تعلیم و تربیت» با همت کمیته دستگاهی مجموعه حوزوی امام رضا(علیه السلام) برگزار شد. 

این کرسی با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین محسن داودآبادی و نقد حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اصغر کریم‌خانی و حجت‌الاسلام والمسلمین احمد حسنی از سوی مجموعه حوزوی امام رضا(علیه السلام) برگزار شد.

داودآبادی در آغاز، به تعریف نفقه در لغت، فقه و قانون مدنی و بررسی ادله قرآنی، روایی، عقلی و اجماعی پرداخت و با استناد به واژه «بالمعروف» در آیه ۲۳۳ سوره بقره، بر نسبی و متغیر بودن مصادیق نفقه مطابق با عرف زمان و مکان تأکید کرد.

پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه با اشاره به روایاتی که ضایع‌کردن عائله را نهی می‌کنند، استدلال کرد هزینه‌های مشاوره و تعلیم در صورت ضرورت(مانند درمان مشکلات روانی) و در حد متعارف، می‌تواند تحت شمول نفقه قرار گیرد. در عین حال، بر حداقلی و معقول بودن این هزینه‌ها و پرهیز از زیاده‌روی تأکید شد.

در ادامه حجت‌الاسلام کریم‌خانی به عنوان ناقد نخست، گفت: اصلی‌ترین نقد بر ایشان به علت «عدم تعریف دقیق مشاوره و مصادیق آن» است. به باور ناقد اول، بدون تعریف واضح از انواع مشاوره(درمانی، تربیتی، توسعه‌ای و ...) و تعیین حدود آن، نمی‌توان به طور قطعی در مورد شمول یا عدم شمول نفقه اظهارنظر کرد.

وی همچنین بر بازخوانی مفهوم«معروف» با مرجعیت دین(عرف شارع) به جای صرف عرف اجتماعی پافشاری کرد.

حجت‌الاسلام حسنی؛ ناقد دوم نشست هم، بر «ملاحظات عملی و عینی» موضوع تأکید کرد و گفت: الزام مرد به پرداخت هزینه‌هایی که ممکن است ذاتا هزینه‌بر نباشند(مانند برخی آموزش‌های معنوی) یا مرجع تشخیص نیاز به آن(زن، مرد یا حاکم) مشخص نباشد، می‌تواند به منازعات خانوادگی دامن بزند.

این پژوهشگر همچنین بر لزوم تمایز دقیق بین هزینه‌های درمانی ضروری و هزینه‌های توسعه‌ای و رفاهی تأکید کرد.

این کرسی علمی با طرح این پرسش اساسی به کار خود پایان داد که آیا می‌توان با تعریف دقیق مصادیق «مشاوره»، «تعلیم و تربیت» و با توجه به مفهوم «معروف» در شریعت و عرف پویا، تکلیف شرعی و حقوقی مشخصی برای شمول این هزینه‌ها تحت نفقه تعیین کرد؟ این موضوع، نیازمند پژوهش‌های عمیق‌تر  و عینی‌تر با درنظرگیری تمام جوانب فقهی، حقوقی و اجتماعی ارزیابی شد.