حکمت امیر

وَ قَالَ علی (علیه السلام): بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ الْمَوْعِظَةِ حِجَابٌ مِنَ الْغِرَّةِ. و امام علی (ع) فرمود: ميان شما و پندپذيرى، پرده‌اى از غرور و خودخواهى وجود دارد. [حکمت 282 نهج‌البلاغه]

قال علی(ع): وَ كَمَا تَدِينُ تُدَانُ وَ كَمَا تَزْرَعُ تَحْصُدُ وَ مَا قَدَّمْتَ الْيَوْمَ تَقْدَمُ عَلَيْهِ غَداً، فَامْهَدْ لِقَدَمِكَ وَ قَدِّمْ لِيَوْمِكَ. با هر دستی که بدهی باز می‌گیری و چنان که بکاری، درو می‌کنی و آنچه امروز پیش فرستی، فردا به تو باز داده خواهد شد. برای آینده‌ات مهیا باش و برای فردایت پیش فرست. [بخشی از خطبه 153 نهج‌البلاغه]

وَ قَالَ امیرالمؤمنین (ع) فِي صِفَةِ الْمُؤْمِنِ: الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ، أَوْسَعُ شَيْءٍ صَدْراً وَ أَذَلُّ شَيْءٍ نَفْساً، يَكْرَهُ الرِّفْعَةَ وَ يَشْنَأُ السُّمْعَةَ، طَوِيلٌ غَمُّهُ، بَعِيدٌ هَمُّهُ، كَثِيرٌ صَمْتُهُ، مَشْغُولٌ وَقْتُهُ، شَكُورٌ، صَبُورٌ، مَغْمُورٌ بِفِكْرَتِهِ، ضَنِينٌ بِخَلَّتِهِ، سَهْلُ الْخَلِيقَةِ، لَيِّنُ الْعَرِيكَةِ، نَفْسُهُ أَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ وَ هُوَ أَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ. مؤمن شادی‌اش در سیمایش و اندوهش در دلش است؛ تحملش از همه بیشتر و نفسش از همه متواضع‌تر است؛ برتری جویی را خوش ندارد و خودنمایی را دشمن دارد. [حکمت 333 نهج‌البلاغه]

وَ قَالَ علی (ع): إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً يَخْتَصُّهُمُ اللَّهُ بِالنِّعَمِ لِمَنَافِعِ الْعِبَادِ، فَيُقِرُّهَا فِي أَيْدِيهِمْ مَا بَذَلُوهَا؛ فَإِذَا مَنَعُوهَا نَزَعَهَا مِنْهُمْ، ثُمَّ حَوَّلَهَا إِلَى غَيْرِهِمْ. و آن حضرت فرمود: خداوند بندگانى دارد كه برای بهره‌مندی دیگران به آنان نعمت‌هایی داده است؛ آن نعمت‌ها را تا زمانی که بخشش می‌کنند در اختیارشان می‌گذارد و آنگاه که از بخشیدن دریغ کنند، از آنان بگیرد و به دیگران سپارد. [حکمت 425 نهج البلاغه]

وَ قَالَ علی (ع): اتَّقُوا مَعَاصِيَ اللَّهِ فِي الْخَلَوَاتِ، فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ. امام علی(ع) فرمود: از عصيان خداوند در خلوت‌ها نیز بپرهيزيد، چرا كه شاهد، همان حاكم و دادرس است.

وَ قَالَ علی (ع):... وَ عَجِبْتُ لِعَامِرٍ دَارَ الْفَنَاءِ وَ تَارِكٍ دَارَ الْبَقَاءِ. و در شگفتم از كسى كه سرای ناپایدار (دنیا) را آباد مى‌کند و خانه همیشگی (آخرت) را رها مى‌نماید. [حکمت 126 نهج البلاغه]

وَ قَالَ علی (ع): مَنْهُومَانِ لَا يَشْبَعَانِ؛ طَالِبُ عِلْمٍ، وَ طَالِبُ دُنْيَا. و امیرالمؤمنین(ع) فرمود: دو گرسنه هیچ‌گاه سير نمى‌شوند: خواهان دانش و خواهان دنيا.

وَ قَالَ علی (ع): مَنْ عَظَّمَ صِغَارَ الْمَصَائِبِ، ابْتَلَاهُ اللَّهُ بِكِبَارِهَا. هر کس مصیب‌های کوچک را بزرگ جلوه دهد، خدای متعال او را به مصیبت‌های بزرگ مبتلا می‌کند. [حکمت 448 نهج‌البلاغه]