به گزارش ایکنا، پایان رمضان به حدی نزدیک است که باید برای کسب روزی بیشتر از این ماه پربرکت بیش از روزهای قبل تلاش کرد. شب قدر در پیش است و ما نه فقط با دعا که با تلاش باید مقدرات یک سال آینده خود را خوب رقم بزنیم و امروز در بیست و دومین روز از ماه پررحمت رمضان میتوان از خدا بهترین جای بهشت را مسئلت کرد.
در دعای روز 22 رمضان از خداوند مسئلت میکنیم: «بسم الله الرحمن الرحیم؛ اَللّهمَّ افتَح لی فیه ابوابَ فَضلکَ وَ اَنزل عَلَیّ فیه بَرَکاتکَ وَوَفّقنی فیه لموجبات مَرضاتک واسکنّی فیه بحبوحات جَنّاتکَ یا مجیبَ دَعوَه المضطَرّینَ؛ خداوندا در این روز بر من درهای فضل و کرمت را بگشا و بر من برکاتت را نازل فرما و بر موجبات رضا و خشنودیت موفقم بدار و در وسط بهشتهایت مرا مسکن ده، ای پذیرنده دعای پریشانان و درماندگان».
آیتالله مجتهدی تهرانی در شرح فراز «اَللّهمَّ افتَح لی فیه ابوابَ فَضلکَ» میگوید: خدایا، دربهای فضل خودت را به روی من باز کن. خدا به فضل خودش معامله میکند و اگر بخواهد به عدل خودش معامله کند، کار ما خراب میشود. برخی در دعای قنوت میخوانند «اللهم عاملنا بفضلک و لا تعاملنا بعدلک» کسی گفت که خدایا، من این همه دعا و نماز میخوانم؛ تازه منت سرم میگذاری، با من به عدلت معامله کن. تا اینکه محکوم به اعدام شد. از طرف پیامبر زمان به او گفتند که خودت گفتی خدا به عدلش با تو معامله کن. روزی یک مگس را اعدام کردی و خدا به عدل خودش معامله کرد؛ تو مگسی را معدوم کردی و خدا تو را اعدام میکند.
وی ادامه میدهد: در قرآن آیهای است که هر پیشآمدی که برای شما اتفاق میافتد، محصول اعمال زشت خودتان است. با این حال خداوند خیلی از اعمال بندگان را ندید میگیرد. ندید گرفتن خیلی از کارهای ما توسط خدا، فضل است و اگر بخواهد همه کارهای ما را حساب کند، عدل است. یادتان باشد اگر خدا بخواهد به عدل با ما معامله کند، کار ما زار میشود.
آیتالله مجتهدی تهرانی در شرح فراز «وَ اَنزل عَلَیّ فیه بَرَکاتکَ» اظهار میکند: اینجا میخوانیم که خدایا برکات خودت را نیز بر ما نازل کن. برکات چیست؟ برخی عمر با برکت دارند، چه اهل علم چه غیر اهل علم. دستگیری و انجام کار خیر را برکت مینامند. معنی این فراز این است که عمر با برکت داشته باشیم. اگر پولداریم، کار خیر انجام دهیم و اگر عالمیم شاگرد تربیت کنیم و کتاب دینی بنویسیم.
این استاد اخلاق ادامه میدهد: هر عالمی و آخوندی باید کار و تدریسی داشته باشد و نگوید که پیش نمازی مسجد، کار و شغل من است. عالم اگر تدریس، تألیف و تربیت شاگرد داشت، عمرش با برکت است.
این استاد برجسته اخلاق در ادامه بیان میکند: علامه مجلسی از جمله کسانی بود که عمر با برکت کرد و کتاب ارزشمند «بحار» ایشان ۱۱۰ جلد است. از آنهایی که تازه به حوزههای علمیه میآیند تا تحصیل کنند، میخواهم که فقط پیش نماز نشوند و با کار و تلاش خودشان را به درجه حضرات جوادی آملی و حسنزاده آملی برسد.
آیتالله مجتهدی تهرانی همچنین در خصوص فراز «وَوَفّقنی فیه لموجبات مَرضاتک» تشریح میکند: خدایا، در کارهایی که سبب رضایت توست، من را موفق گردان. یادتان باشد که کارهای نیک، موجبات رضایت پروردگار را فراهم میکند. اگر بتوانیم به مستحقان کمک کنیم، برای دختران دم بخت بیبضاعت جهیزیه تهیه کنیم، مسبب رضایتمندی خداوند میشوم. اگر من این دعا را بخوانم ولی کاری نکنم که خدا از من راضی شود، فایده ندارد.
این استاد اخلاق در شرح «واسکنّی فیه بحبوحات جَنّاتکَ» میگوید: خدایا من را وسط بهشت ساکن کن. فلسفه وسط بهشت را نمیدانم و شاید اولیاء و انبیاء در آنجا ساکن هستند. به هر حال بهترین جای بهشت در وسط آن است که در دعای روز بیستودوم ماه رمضان از خدا میخواهیم آن را نصیب ما گرداند.
وی در توضیح بخش پایانی دعا میگوید: در پایان دعا میخوانیم «یا مجیبَ دَعوَه المضطَرّینَ» یعنی ای خدایی که دعای بیچارهها را اجابت میکند، این چند دعا را درباره من استجابت کن.
حجتالاسلام روحالله بیدرام، نویسنده و پژوهشگر دینی در کتاب «نجوای روزهداران» در تفسیر دعای روز بیستم و دوم ماه رمضان آورده است:
گشایش درهای فضل و کرم الهی
کسی که درهای فضل و رحمت بر او گشوده شود، در بین مردم از فضیلتهایی برخوردار میشود، بخشی از این فضائل در دنیا و بخشی در آخرت است که نشانههای آن در شخصیت افراد خود را بروز میدهد. در دعای قنوت نیز میخوانیم: «اِلهی عَامِلنا بِفَضلِکَ وَ لاَ تُعامِلنا بِعَدلِک؛ خدا با فضلی که فراتر از استحقاق ما باشد با ما رفتارکن». خلقت انسان بلا استحقاق بود خدا ما را آفرید و همچنین هیچ یک از عبادتهای ما استحقاق بهشتیشدن را ندارد، لذا اگر خدا انسان را به بهشت ببرد با فضل و بخشش خود میبرد. در برابر عبادت، دو چیز قرار دارد: یکی نعمت و دیگری معصیت، یعنی از طرفی ما غرق نعمتهای خدا میباشیم و از سوی دیگر غرق در معصیتهای خویش هستیم. عبادت انسان در برابر نعمت خداوند و نیز در برابر معصیتهایی که انجام دادهایم، ناچیز است و نمیتواند کفاره آن باشد. پس هر چه وجود دارد فضل خداست، نه عدل خدا.
عوامل برخورداری از فضل الهی: 1.ایمان ۲.تقوا ۳.دعا ۴.اطاعت.
عوامل محرومیت از فضل الهی: 1.سرپیچی از اوامر الهی ۲. شکستن پیمان الهی، سبب خسران ۳.وسوسه های شیطان.
برکات الهی در ماه رمضان
در تمام سال، ماهى به عظمت ماه پربرکت رمضان نیست. خوشبخت و سعادتمند کسانى هستند که ارزش والاى این ماه را بشناسند و از برکات بىپایان آن بهره گیرند و مشکلات معنوى و مادّى خود را به برکت روزهها و عبادات در این ماه حل کنند. البته براى بهرهگیرى بیشتر از برکات مادى و معنوى و آثار و ثوابهاى ماه مبارک رمضان، نباید تنها به روزه گرفتن اکتفا کرد، بلکه باید از گناهان اجتناب و با خودسازى و مراقبت و دورى از آلودگىها، جان خویش را در معرض وزش نفحات رحمانى و عنایات ویژه سبحانى قرار داد.
موفقیت در کسب رضای الهی
آنچه که مهم است، خواست حقیقی و اراده مصمم فرد و قدم برداشتن برای انجام کار خیر است، نه صرف علاقه به انجام آن عمل. اگر انسان اراده حقیقی و عزم جزم برای انجام کاری داشت و قدم اولیه را نیز برداشت، آن جاست که توفیق الهی رفیق او شده و او را در برداشتن قدمهای بعدی یاری خواهد فرمود. در سوره هود آیه ۸۸ از زبان حضرت شعیب(ع) میخوانیم که خطاب به قوم خود می فرمایند: «إِنْ أُرِیدُ إِلاَّ الإِصْلاَحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللّه؛ من یک هدف بیشتر ندارم و آن اصلاح شما و جامعه است تا آنجا که در قدرت دارم».
تمام پیامبران برای رسیدن به این هدف، تنها از خدا توفیق میطلبیدند. نکته قابل توجه در آیه این است که آنچه که زمینه ساز دریافت توفیق الهی ذکر شده است: ۱.اراده و خواست قلبی و محکم ۲ .طالب اصلاح بودن ۳.به کارگیری تمام توان و قدرت و استطاعت است. بنابراین باید بدانیم که اراده کارها از ما و میزان توفیق بسته به جدیت اراده ما از خداوند است و این که هدف باید اصلاح باشد. ما در این راه موظفیم آخرین تلاش خود را به کار گیریم و در عین حال بدانیم که موفقیت تنها به دست خداوند است.
رابطه تقوا و جلب رضایت خدا: قرآن رضایت خداوند را براى تقوا پیشگانى بیان مىکند که داراى شش صفت ممتاز باشند:
۱. آنان که در برابر گفتار و کردار خویش به شدت احساس مسئولیت مىکنند و از کیفر گناهان خویش بیمناکند و پیوسته مىگویند: پروردگارا! ما ایمان آوردهایم، پس ما را بیامرز و از عذاب آتش رهایى بخش! ۲. تقوا سیرتانى که صبر و استقامت و پشتکار در طاعت خدا و ترک حرام و لذتهاى نامشروع و تمامى مصایب و مشکلات را پیشه خویش ساختهاند. ۳. آنان که از نفاق، دروغ، تقلب و خیانت بدورند و راستگو و درست کردارند. ۴. آنان که در راه بندگى و عبودیت خدا، خاضع و فروتن هستند. ۵. آنان که از نفاق مال و جان خویش دریغ نمىورزند و با اشتیاق از آنچه که دارند، انفاق مىکنند. ۶. آمرزش طلبان سحر خیزى که به یاد خدا در سحرگاهان به پا مىخیزند و در پیشگاه با عظمتش استغفار و طلب آمرزش مىکنند.
سکونت در وسط بهشت
رسول خدا (ص) میفرماید: شما شش چیز را از من بپذیرید و به آن عمل کنید در مقابل من روز قیامت شما را بهشت خواهم برد و آنرا برای شما ضمانت خواهم کرد: ۱. در هنگام حرف زدن دروغ نگویید ۲. در امانت (مال و ثروت یا راز مردم و یا حتی امانت الهی) خیانت نکنید ۳. هرگاه وعدهای دادید خلف وعده نکنید ۴. شهوترانی نکنید ۵. چشم خود را کنترل کنید که آنچه را نباید ببیند نبیند ۶. مواظب دست و زبان خود باشید.
اضطرار چیست؟ و مضطرّ کیست؟
اضطرار حالتی درونی است و زمانی به وجود میآید که انسان هیچ وسیله و پناهگاهی برای حلّ مشکل خود ندارد و دستش از همه راههای طبیعی کوتاه شده است، در این حالت درونش او را به یک وسیله معنوی راهنمایی میکند و به وسیله آن، امید و نجات پیدا میکند. دل انسان در حالت اضطرار به گونهای به خداوند متّصل میشود که آدمی با تمامی وجودش خدا را میبیند و صدایش میزند.
این از ویژگیهای انسان است که هنگام گرفتاری به یاد خدا میافتد و در همه حال او را صدا میزند؛ اگر چه ممکن است بعد از رفع مشکل، دوباره خدا را فراموش کند.
رابطه اضطرار و اجابت دعا
آنچه از آیات قرآن برداشت میشود این است که برای اجابت دعا، تحقق دو شرط لازم است: ۱.انسان به حدّ اضطرار و درماندگی برسد. «أمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ » ۲.انسان از تمام اسباب مادّی ناامید شود و با تمام وجود، فقط خدا را بخواند.«إذَا دَعَاهُ » در این حالت، انسان ارتباط قوی و محکمی با خدا پیدا میکند. پس اگر در دعا صادق باشیم، بدانیم که پروردگار اجابت میکند.
انتهای پیام