Bağdad Universitetində “Məşhəd Rəzəvi Müshəfi”nin tarixçəsinə nəzər
“İQNA”-nın verdiyi xəbərə görə, Ədəbiyyat fakültəsinin media və dövlət əlaqələri şöbəsi bildirib ki, seminar dekabrın 14-də (bazar günü) universitetin Ərəb dili bölməsinin “əl-Məxzumi” zalında, fakültə dekanı Əli Əbdüləmir Sacitinin nəzarəti ilə təşkil olunub. Tədbirdə tədqiqatçılar, magistratura və doktorantura tələbələri, həmçinin qədim Quran əlyazmalarına maraq göstərənlər iştirak ediblər.
Seminarın məruzəçiləri İmad əl-Hilali və Mürtəza Kərimi olub. Onlar bu Müshəf barədə dəyərli məlumatlar təqdim edərək vurğulayıblar ki, bu Müshəf Quranın Hicazi xətti ilə yazılmış, birinci hicri əsrə aid olan ən tam səhifələr toplusudur.
Seminarın məqsədi Məşhəd Rəzəvi Müshəfinin xüsusiyyətlərini tanıtmaq və izah etmək olub. Bu Müshəf, Hicazi xətti ilə yazılmış, birinci hicri əsrə aid olan və Quran mətninin 95 faizindən çoxunu əhatə edən ən tam qorunmuş Quran səhifələri toplusudur.
Məruzəçilər üushəfin fiziki quruluşunu və iki əlyazma nüsxəsinin tərkibini izah ediblər. Bu nüsxələr Məşhəd şəhərindəki Qüds Rəzəvi kitabxanasında “18” və “4116” nömrələri ilə saxlanılır və 252 səhifədən ibarətdir. Onlar həmçinin mətn və analitik araşdırmaların nəticələrini, eləcə də radiokarbon (C14) testlərinin bu əlyazmanın əsas hissəsinin birinci hicri əsrə aid olduğunu təsdiqlədiyini açıqlayıblar.
Tədbirdə Məşhəd Rəzəvi Müshəfinin mətn və bədii xüsusiyyətləri, üslub özəllikləri, xətt-rəsm və imlada qeyri-adi xüsusiyyətlər, qiraət fərqləri və surələrin düzülüşü müzakirə olunub. Vurğulanıb ki, bu xüsusiyyətlər yalnız çox az sayda erkən Hicazi Quranlarda mövcuddur və bu Müshəf Quranın toplanma tarixi ilə bağlı elmi araşdırmalara yüksək dəyər qatır.
Məşhəd Rəzəvi Müshəfi haqqında
“Məşhəd Rəzəvi Müshəfi” və ya Codex Mashhad, Məşhəd şəhərindəki Qüds Rəzəvi kitabxanasında “18” və “4116” nömrələri ilə saxlanılan iki qədim Hicazi xətti Quran nüsxəsinin ümumi adıdır. Bu əsər 252 vərəqdən ibarətdir və bütün dünyada birinci hicri əsrdən qalan ən tam Quran nüsxəsi hesab olunur. O, Quran mətninin 95 faizindən çoxunu əhatə edir.
Mətn xüsusiyyətləri, xətt-rəsm üslubu, imla qəribəlikləri, qiraət fərqləri, surələrin düzülüşü və çoxsaylı C14 testlərinin nəticələrinə əsasən, bu Müshəfin əsas hissəsinin çox erkən dövrdə, birinci hicri əsrdə yazıldığı məlum olub.
Digər birinci əsr Quran nüsxələrindən fərqli olaraq, bu Müshəfin ilkin mətnində Quran tam şəkildə Osmanlı rəsmi rəvayətinə uyğun yazılıb, lakin surələrin düzülüşü İbn Məsuddan nəql olunan qaydaya əsaslanıb. Sonrakı əsrlərdə isə surələrin düzülüşü düzəldilib.
Bu Müshəfin xüsusiyyətləri çox az sayda Hicazi Quranlarda mövcuddur. Buna görə də “Məşhəd Rəzəvi Müshəfi” birinci hicri əsrdə Quran mətninin tarixi inkişafını öyrənmək üçün ən mühüm yazılı sənədlərdən biri sayılır.
4323212
