“Bab al-Mardum” məscidi – İspaniyada dinlərin birgəyaşayışının rəmzi
“İQNA”-nın məlumatına görə, Cristo de la Luz məscidi İspaniyada İslam memarlığının şah əsərlərindən biri və Toledonun tarixi şəhərində mədəniyyətlərin birgəyaşayışının simvoludur.
Bu məscid hicri 389 (miladi 999) ildə Qurtuba xilafəti dövründə inşa edilib. Onun orijinal adı Bab al-Mardum məscididir.
Məscid Əndəlus müsəlmanlarının hakimiyyəti dövründən günümüzə qədər demək olar ki, heç bir əsaslı dəyişiklik edilmədən qorunub saxlanmış azsaylı məscidlərdən biridir. Orta əsrlərdə Toledo “üç mədəniyyət şəhəri” kimi tanınırdı; burada müsəlmanlar, xristianlar və yəhudilər yanaşı yaşayırdılar. Bu məscid həm mədəni, həm də memarlıq baxımından İspaniyada İslamın birgəyaşayış rəmzi hesab olunur.
1085-ci ildə xristianların Toledonu fəth etməsindən sonra bu bina kiçik bir kilsəyə çevrildi və Cristo de la Luz adlandırıldı. Lakin təyinatı dəyişməsinə baxmayaraq, məscidin əsas quruluşu qorunub saxlanıldı. 20-ci əsrdə isə YUNESKO-nun dünya irsi siyahısına daxil edilərək xüsusi mühafizə altına alındı. Müasir dövrdə bu məbəd muzey və turistik mərkəz kimi fəaliyyət göstərir və ziyarət üçün ictimaiyyətə açıqdır.
Məscidin memarlığı Əndəlus İslam üslubunun təsiri ilə formalaşıb: “Nalvari tağlar və mürəkkəb həndəsi naxışlar mor üslubunun əsas xüsusiyyətlərindəndir”.
Məscidin daxili kiçikdir – təxminən 8x8 metr sahəni əhatə edir. Qurtuba məscidi kimi böyük məbədlərdən fərqli olaraq, bu bina kiçik icmalar üçün nəzərdə tutulmuşdu. Məscid dörd sütun vasitəsilə 9 bölməyə ayrılıb. Hər bir bölmənin özünəməxsus tağ quruluşu var və bu, İslam incəsənətinin rəngarəngliyini əks etdirir. Xarici görünüş sadədir: qırmızı və ağ daşların birləşməsi daxili məkanla gözəl ziddiyyət yaradır. Divarlar kərpic naxışları və kufi xətləri ilə bəzədilmişdir. Mərkəzi tağ digər tağlardan hündürdür və günbəz rolunu oynayır.
İspaniyadakı bir çox məscidlər tamamilə dağıdılmış və ya yenidən tikilmiş olduğu halda, bu bina öz ilkin quruluşunu qoruyub saxlamışdır. Məscidin ətrafı bağlarla əhatə olunub və şəhərin mənzərəsini seyr etməyə imkan verir, ziyarətçiləri isə tarixi keçmişə aparır.
Cristo de la Luz məscidi yalnız İspaniyada İslam memarlığının incisi deyil, həm də mədəniyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsinin tarixi simvoludur. Əsrlər boyu qorunub saxlanılması, onu İspaniyanın turizm incilərindən birinə çevirmişdir.
4297305
