محروم ماندن از روابط عالی انسانی/ شبکه‌های اجتماعی ضد روابط اجتماعی هستند

دکتر فربد فدایی مدیر گروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به روابط اجتماعی ‌در زندگی گفت: خداوند انسان را به‌صورت یک موجود اجتماعی آفرید و افراد به‌وسیله ارتباط‌های اجتماعی می‌توانند مسائل خودشان را به دیگران اطلاع داده و در مورد دیدگاه‌های دیگران نظر بدهند و با هماهنگی کارهای خودشان را به‌پیش ببرند. به همین دلیل ارتباط‌های اجتماعی در زندگی انسان از اهمیت زیادی برخوردار است‌.

ارتباط‌های چهره به چهره منظور انسان را بهتر می‌رساند

وی با اشاره به تأثیر ارتباط و چگونگی آن در خانواده و افراد جامعه، بیان کرد: عواطف، احساسات، اندیشه‌ها و بسیاری از هیجانات از طریق ارتباط‌های چهره به چهره منتقل می‌شود. آنچه که یک پیام را به وجود می‌آورد تنها 10 درصد از آن محتوای کلام است و الباقی، ارتباط‌هایی است که از طریق حالات چهره، لحن صدا، حرکات بدنی و حالت چشم و ... مشخص می‌شود. ارتباط‌هایی که چهره به چهره باشد خیلی راحت‌تر می‌تواند منظور انسان را می‌رساند. از سوی دیگر بودن در کنار یکدیگر، امنیت و آرامش را به انسان می‌دهد.

مدیر گروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به اینکه شبکه‌های اجتماعی و ارتباطی، روابط  خانوادگی و اجتماعی را دچار مشکل کرده است، گفت: انسان از طریق بودن در کنار انسان‌های دیگر احساس راحتی و احساس هویت پیدا می‌کند. ارتباط‌های خانوادگی و ارتباط‌های محیط کار به‌وسیله این قبیل روابط افزایش پیدا می‌کند و بیشتر می‌شود.

فدایی تصریح کرد: در مورود ابزارهای ارتباطی جدید مانند شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های تلفن همراه، باید گفت که آنها اگر برای موارد استفاده واقعی خودشان به‌کار روند یعنی انتقال فوری اخبار و یا آموزش، بسیار مفید خواهند بود؛ اما اگر قرار باشد جای روابط دوستانه و انسانی را بگیرند باید گفت که چنین منظوری به‌دست نخواهد آمد.

افراد به‌ یک شماره تبدیل می‌شوند

این روانشناس خاطرنشان کرد: ارتباط از طریق شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شود که نوعی بیگانگی بین استفاده‌کنندگان از این وسایل با دیگران ایجاد شود و افراد در ذهن استفاده‌کننده از این برنامه‌های نوین ارتباطی به‌صورت یک شماره و یا یک اسم تبدیل می‌شوند و حالت مجازی پیدا می‌کنند و از حالت واقعی خارج می‌شوند.

گوشه‌گیری، انزوا، اضطراب و افسردگی

کارشناس آسیب‌های اجتماعی افزود: افرادی که به استفاده از این قبیل وسایل و شبکه‌ها رو می‌آورند، پس از مدتی اعتیاد به آنها پیدا می‌کنند در واقع خود را از روابط عالی انسانی محروم کرده و دیگر قادر به برقراری صحیح با دیگران نخواهند بود. این افراد گوشه‌گیر و منزوی و دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند.

وقتی همه‌چیز مجازی می‌شود

وی ادامه داد: حالت‌های پرخاشگری در ارتباط واقعی در این افراد به دلیل از دست دادن مهارت‌های ارتباطی زیادتر است. این قبیل ابزار و برنامه‌ها که عنوان شبکه‌های اجتماعی را به خودشان اختصاص داده‌اند در واقع بر ضد ارتباط‌ و روابط اجتماعی واقعی هستند و تأثیر می‌گذارند، چرا که همه‌چیز را به‌صورت مجازی در می‌آورند و افراد به دلیل عادت در استفاده از این برنامه‌ها، در بخشی از کارهای واقعی خودشان هم باز می‌مانند.

آیا پیام جدیدی آمده است؟

فدایی بیان کرد: تمام ویژگی‌هایی را که ما در اعتیاد به مواد مخدر برای نمونه می‌بینیم در افراد معتاد به این قبیل شبکه‌ها هم مشاهده می‌شود. ازجمله این موارد اینکه این افراد هرروز وقت بیشتری را صرف استفاده از این برنامه‌ها می‌کنند. آنها مرتباً باید مراقب باشند که آیا پیام جدیدی آمده است و یا خیر و یا اینکه منتظر هستند ارتباط و پیام جدیدی را برقرار کنند.

معتادین شبکه‌های اجتماعی از دیگر فعالیت‌ها منع می‌شوند

مدیر گروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: تمام فعالیت‌های دیگر افراد معتاد به این شبکه‌های اجتماعی تحت‌الشعاع اعتیادشان به این وسایل ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی قرار می‌گیرد. آنها از دیگر فعالیت‌ها منع می‌شوند. اگر کسی مانع استفاده آنها از این وسایل شود و نگذارد که آنها از این برنامه‌ها استفاده کنند، حالت‌های ترک به‌صورت تحریک‌پذیری، بی‌قراری و پرخاشگری در آنها  دیده می‌شود.

این روانشناس گفت: مشاهده شده است، پدر و مادری که به فرزندشان اجازه استفاده از یک وسیله ارتباطی نامناسب را که قبلاً از آن استفاده می‌کرده را نداده‌اند، این فرزند دچار حالت‌های تحریک‌پذیری، پرخاشگری بی‌قراری و بی‌خواب شده است.

خانواده‌ها ‌ارتباط‌های انسانی بین خودشان را تقویت کنند

وی افزود: خانواده‌ها در درجه اول باید ارتباط‌های انسانی بین خودشان را تقویت کنند. دیده شده است در خانواده‌هایی که روابط عاطفی بین پدر و مادر و فرزندان وجود دارد چه همسران و چه فرزندان، کمتر اشتیاقی برای استفاده از این برنامه‌ها دارند. اما در خانواده‌هایی که همسر و یا فرزند در آنها دورافتاده و مطرود است، تمایل به استفاده از این قبیل برنامه‌های مجازی به وجود می‌آید.

جنبه‌های بدون مهار و بی‌پرده شبکه‌های اجتماعی

فدایی با بیان اینکه در شبکه‌های اجتماعی رفتار‌های نامناسب رواج پیدا می‌کند، گفت: ازآنجا که ارتباط‌‌ها دونفره بوده و در جمع نیست و حالات چهره و رفتارهای بدنی که جنبه تحریک‌کننده دارد وجود ندارد، ممکن است که این ارتباط‌ها و کلام‌ها، جنبه‌های بدون مهار و بی‌پرده به خودش گرفته و روابط نامناسبی را به وجود آورد که عواقب آن گریبان گیر فرد و خانواده‌ او خواهد بود.

مدیر گروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود:  در خانواده‌‌ای که پدر و مادر به دلایل مختلفی که سرپرستی و نظارت بر رفتارهای فرزندشان را ندارند، فرزندان به استفاده از این برنامه‌ها و شبکه‌ها ترغیب شده و مخاطرات هم در اینجا بیشتر خواهد بود.

پادزهر، وجود ارتباط‌های صمیمانه بین اعضای خانواده است

این کارشناس آسیب‌های اجتماعی بیان کرد: بیشترین آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی متوجه نوجوانان و جوانان است. آنها در سنی هستند که تمایل به ارتباط با دیگران دارند و نیاز‌های عاطفی دارند. پادزهر مواجه با هجمه‌های این شبکه‌ها، وجود ارتباط‌های صمیمانه بین اعضای خانواده است. پدر مادر باید ضمن اینکه عشق و علاقه خودشان را به فرزند‌نشان می‌دهند و وقت خودشان را با او می‌گذرانند، با یکدیگر به‌صورت دسته‌جمعی به مسائل معنوی و عبادت بپردازند و درعین‌حال با یکدیگر مراقب رفتار‌های فرزند خود باشند.