حشمتالله فلاحتپیشه، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) درباره ارزیابی خود از تمدید 7 ماهه مذاکرات هستهای گفت: توافقی که صورت گرفت انتخاب بین دو بد بود که بهترین بد انتخاب شد. به عقیده من در لحظات آخر، لابیهای مخالف توافق توانستند تأثیر خود را بگذارند و نگذاشتند توافق صورت بگیرد تا فضایی متفاوت از یکسال پیش شکل بگیرد.
افزایش تأثیر لابیها در ادامه مذاکرات هستهای
وی اظهار کرد: تفاوت این تمدید توافق با توافق ژنو 3 در سال گذشته این است که بعد از توافق ژنو 3 کماکان تا حدودی ابتکار عمل در اختیار مذاکرهکنندگان باقی ماند ولی اکنون نقش لابیهای مخالف توافق در طی این 7 ماه پررنگتر خواهد شد.
فلاحتپیشه افزود: این لابیها در طول این مدت به دنبال برهم زدن توافق نبودند؛ چرا که میدانستند مذاکرات به بنبست نخواهد رسید ولی نهایت تلاششان این بود که حداقل کار به تمدید برسد و بعد از آن به صورت منسجم علیه توافق وارد عمل شوند.
این کارشناس مسائل سیاسی عنوان کرد: دیدیم که لابی مالی عربستان، لابی ذینفوذ اسرائیل و لابی محافظهکاران که در آینده بیشتر از اقدامات آنها در کنگره امریکا خواهیم شنید، خیلی در جهت عدم توافق در مذاکرات فعالیت کردند.
فلاحتپیشه تأکید کرد: محافظهکاران خیلی امیدوار هستند که در این 7 ماه با استفاده از فضایی که در کنگره در اختیار گرفتهاند روند مذاکرات را زیر سؤال ببرند.
اتخاذ دیپلماسی عمومی خوب از سوی ایران و اعتراف کری
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه یکی از آفاتی که در آینده برای مذاکرات ایجاد خواهد شد مطرح شدن یک سری طرحهای ضد ایرانی از سوی کنگره امریکاست، گفت: این طرحها در ادامه مذاکرات با هدف افزایش تحریمها شکل میگیرد.
وی با تأکید بر ضرورت به کارگیری یک دیپلماسی عمومی قوی از طرفی تیم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گفت: آن زمان میتوان این واقعیت را بیشتر در سطح دنیا مطرح و اثبات کرد که در قالب توافق ژنو 3 از سه ضلع مثلثی که قرار شد نقشه راه باشند تنها یک ضلع آن کامل اجرا شد و آن ضلعی بود که مربوط به روشنگری، شفافسازی و اعتمادسازی ایران در قبال موضوع هستهای بود.
فلاحتپیشه تصریح کرد: به عبارتی فقط ایرانیها به تعهد خود عمل کردند، آن هم نه تعهد ایران به 1+5، بلکه تعهدی اخلاقی که برای بهانهزدایی و کاهش حجم اختلافات در شرایط کنونی بود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: به نظر من ایران در این زمینه خوب عمل کرد به گونهای که جان کری، در پایان مذاکرات وین مجبور به اعتراف به این مسئله شد.
وی تأکید کرد: اما دو ضلع دیگر که شامل شناسایی حق هستهای و حق غنیسازی صنعتی ایران از یک سو و شکلگیری زمانبندی پایان تحریمها از سوی دیگر بود مواردی بودند که 1+5 باید در مورد آنان تصمیم میگرفت که تصمیمی اتخاذ نکرد.
ادامه مسیر مذاکرات چگونه باشد؟
فلاحتپیشه درباره نحوه ادامه مذاکرات در آینده گفت: به نظر من نباید این رویه بر مذاکرات حاکم شود که تمدید مذاکرات به گونهای شکل بگیرد که هزینه توافقات آتی بر دوش ایرانیها بیفتد.
این کارشناس مسائل سیاسی عنوان کرد: به عبارتی نباید نزد کشورهای غربی و به ویژه آمریکاییها این ذهنیت شکل بگیرد و برای آنها اینگونه جا بیفتد که هر چه زمان توافق طولانی شود، ایرانیها هزینه توافق احتمالی را بپردازند یا تعدیل بیشتر مواضع و عدول از خواستهها را از طرف ایرانی شاهد خواهیم بود.
فلاحتپیشه ابراز کرد: این موضوع خطرناکی است که اگر در میان نخبگان سیاسی کشور اثبات شود، ایران حتما به اقدامات دیگری دست خواهد زد و آن موقع شاید احتمال شکست مذاکرات از ناحیه ایران هم به صورت جدی مطرح شود.
جدیت عربستان در برهم زدن توافق بیشتر از صهیونیستهاست
استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی درباره نقش لابی عربستان و برخی دیگر از کشورهای منطقه و امکانپذیر بودن یا نبودن اقدامات پیشگیرانه از سوی ایران گفت: اینگونه اقدامات کشورهایی مانند عربستان قابل پیشبینی بود. عربستان بودجه سال جاری خود را با 103 میلیارد دلار مازاد بودجه بسته است. عربستان یکی از معدود کشورهایی است که بیشترین بهره را از مشکلات فرامنطقهای ایران برده است و همواره سعی دارد که ایران یک کشور در چالش باشد.
فلاحتپیشه افزود: از طرفی خود عربستان با واقعیتی به نام بیداری اسلامی و دموکراسیخواهی مواجه هستند و احساس میکنند ایرانیها در حال شکل دادن الگوی انقلابی خود در منطقه هستند.
وی اضافه کرد: من معتقدم که امید عربستانیها به تداوم کسب سودها و فرصتهای ناشی از عدم حضور ایران در عرصه منطقهای و بینالمللی از یک سو و ترس و وحشت در قبال موج دموکراسیخواهی در منطقه باعث شکلگیری چنین افکاری در آنان شده است به گونهای که بعضا جدیت آنها در برهم زدن مذاکرات هستهای ایران از جدیت صهیونیستها هم بیشتر است.
عربستان به طرفی مذاکرهناپذیر برای ایران تبدیل شده است
این نماینده سابق مجلس یادآور شد: ایران نمیتواند چنین حرص، حسادت و ترسی را نمیتوان با لابیگری برطرف کند. کما اینکه پیش از این مقامات دولت ایران به مقامات عربستان پیام فرستادند و آقای روحانی نیز در سخنرانی پیروزی خود در انتخابات اسم عربستان را به عنوان معدود کشوری نام برد که ایران به دنبال تجدید رابطه با آنان است.
فلاحتپیشه تصریح کرد: ولی ما دیدیم حرص، ولع و حسادت و از طرف دیگر ترس عربستانیها به گونهای است که آنها را به طرفی مذاکرهناپذیر تبدیل کرده است.
برگ برنده تیم هستهای در مذاکرات وین ایستادگی بر خطوط قرمز بود
فلاحتپیشه درباره نوع برخورد و مواجهه جریانات و گروههای سیاسی کشور با تیم مذاکرهکننده و روند آتی مذاکرات گفت: جریانات سیاسی داخل کشور هر موضعی در قبال آمریکا و رفتار آنها در مذاکرات میتوانند اتخاذ کنند و از حقانیت لازم برخوردارند. اما نوع رفتاری که با دیپلماتها و مسئولان سیاست خارجی ایران صورت میگیرد باید معقول، منطقی و در عین حال منصفانه باشد.
وی عنوان کرد: تیم مذاکرهکننده کشورمان معقول و منطقی در مذاکرات رفتار کرد و به هیچ وجه حاضر نشد از خطوط قرمز کوتاه بیاید و این از برگههای برنده آنان است و اگر در این میان آمریکاییها عهدشکنی کردند، این مسئله در خون آنهاست. لذا این را نباید به اسم دیپلماتهای کشور مطرح کرد و دیپلماسی کشور را زیر سؤال برد.